Durdu ŞAHİN: Sanat nedir? Sanatçı kimdir?
Kenan YAŞAR: Sanat çokça örselenen bir kavram. Her tanım yapan insanın penceresinden gelen ışıklarla farklı ifade şekillerine bürünmekte. Sanatı, hayatın olağanüstü kavranarak başkalarının kavrayışına hazır hale getirilme eylemi olarak tanımlayabiliriz. Tarihin her dönemimde sanata bakış ve sanattan anlaşılan değişik olmuştur.
Sanat bünyesinde estetik güzelliği barındırır. Sanatçı toplumsal etkilerle kendinden özgün ve özel bir şeyler katarak sanat eserini vücuda getirir.
Kimine göre sanat sanat içindir.
Kimine göre sanat toplum içindir.
Kimine göre sanat Allah’ı aramaktır..
Kimine göre sanatın tek amacı kendisidir.
Hepsinde de belli oranda haklılık payı vardır. Sanatçının hangisini merkeze koyacağı ise kendi kararıdır.
Olağanüstü bir kavrayışı gerektiren sanat sezgi ve bilginin estetik sunumudur.
Sanat bizi bulunduğumuz noktadan başka bir noktaya çağırır. Çağırdığı yerin göreceli de olsa daha iyi olduğunu iddia eder. Bu çağrının doğruluğu ya da yanlışlığı farklıdır. Doğru çağrıya cevap toplumsal ve kültürel gelişimi doğurur.
Sanatçı keskin bir zeka ve sezgi gücüne sahip; farklılığını bilen,hisseden ve hissettiren bu suretle taşa yazı yazan kişidir. Sanatçı önde gittiğinin farkındadır. Bu farkındalık ona bir aydın sorumluluğu yükler. Uçakta yolculuk sırasında yolculardan biri rahatsızlansa oradaki doktorla diğer yolcuların sorumluluğu bir değildir. Doktorun hastaya müdahalesi kendi bilgi ve sezgisine göredir. Çevrenin etkisi bu noktada sınırlı ve bu sınırı belirleme hakkı doktorundur.
Durdu ŞAHİN:Toplumun ve insanların sanata ve sanatçıya ne gibi noktalardan ihtiyaçları vardır?
Kenan YAŞAR: Sanat, hayatı daha iyi yaşanabilir kılmak için gereklidir. Toplumları daha iyiyi aramaya yiter. Gizem ve belirsizlik hayatın bilmecesidir. Bilmecenin çözümünde mutluluğun ve daha iyinin varlığına ümitlendiren sanattır. Sanat ve sanatçı topluma bir yandan ayna tutar ve diğer yandan “Ayna,ayna söyle bana benden güzel var mı? ” sorusuna, bireyi arayışa sevk edecek “Var” cevabını verir.
Sanat ve sanatçı insana bir yol haritası çıkarır. Aradığımızın uzakta bir yerde olduğunu duymak ya da bilmek bir gerçeklik. O gerçekliğe nasıl ulaşılabileceği dahası ulaşılabilirliği sanatın işlevleri arasındadır.
Bu noktada sıkça konuşulan “popüler sanat” “yüksek sanat” ayrımına değinmek lazım. Aslında bu ayrım yerine “sanat” ve “sanat benzeri” ayrımın tercih ederim.
Popüler sanat ya da sanat benzeri, yüksek sanat ile sanat olmayan arasında durmaktadır. Popüler sanat bir yandan sanatın geniş kitlelerce kavranmasına aracılık yaparken, diğer yandan yüksek sanatın örselenme ve dejenere edilme tehlikesini bünyesinde barındırıyor.
Sanat bir şeye yarar-yaramaz tartışmaları olayı ele alış şekliyle ilgilidir. Sanatı bir sonuç olarak görmek isterseniz “Bir şey olmadığı’ kanaatine sahip olursunuz. Sanatı gizemli dağların ötesine götüren yol olarak bakarsanız “ Sanatın faydasını” tespit etmiş olursunuz.
Sanat toplumsal hayatın gelişerek devamı nitelikli bireylerin yetişmesini sağlar. En yüksek değerlerin toplumsal yaşantıya nüfuzunu sağlar.
İnsanların sanatla uğraşısı gerek maddi açıdan gerekse kültürel açıdan belli bir seviye yakalamak ile sağlıklı bir hal alır.
Türkiye’de fert başına düşen milli gelirin artması gelir dağılımındaki uçurumun ortadan kalkması, eğitimin iyi olması sanatı da iyi noktaya taşıyacaktır.
Durdu ŞAHİN: Türkiye'de sanatın ve sanatçının durumu nedir?
Kenan YAŞAR: Türkiye’de yukarıda ifade ettiğimiz gibi “sanat benzeri” bir kültür “sanat” olarak yutturulmaya çalışılmaktadır. Toplumun acılarını duymayan değerlerini bilmeyen dahası yok sayan bir anlayış “gerçek sanatı adeta boğmuş ve boğmaya devam etmektedir.
Kitle iletişim araçlarını elinde bulundurulanlar, toplum mühendisi olarak eğlenceyi, ucuzluğu basitliği “bu sanattır” diye halkın önüne sunmaktalar.
Birkaç yıl önce gazeteden okuduğum bir haberi sizinle paylaşayım. Haber: “Kısa bir süre önce kendisine tecavüz edilen …….(Bir erkek ismi) kaset çıkardı. Sanatçı sorularımızı yanıtladı…”
İnsanın kanını donduracak bir haber. İster hukuki açıdan bakın,ister meslek ahlakı açısından bakın, isterseniz sanatçı nitelemesi açısından bakın.
Sanat ve sanatçı açısından Türkiye’de elmaslarla cam kırıkları birbirine karışmış durumda.
Durdu ŞAHİN: Çağımızda sanata ve sanatçıya düşen görevler nelerdir?
Kenan YAŞAR: Evrensel değerleri çok fazla örselemeden, bireyin gerek beynine vurulan gerekse fiziksel anlamda vurulan prangaları çözmeye çalışmak. Günceli yakalayıp, o günceli evrensel kılabilecek nitelikte kaliteli, özgün yapıtlar sunabilmek. İnsan hayatını her şeyin üstünde tutarak çağın problemli alanlarından bireylere çıkış noktasını gösterebilmek.
Durdu ŞAHİN:Türkiye'de sanatın ve sanatçının gereken ilgiyi görebilmesi için kimlere ne gibi görevler düşüyor
Kenan YAŞAR: En başta sanatçıların kendini toparlayabilmesi gerekir. Pazarlayabilmek için üretmek gerekir. Üretirken de defolu değil, kaliteli özgün ihtiyaca cevap verebilen ve kendi ayakları üstünde durabilen, halkın değerleriyle barışık, her koynu çok bilinmeyenli denklem olarak ele alabilen, hayatı siyah-beyaz değil gökkuşağından daha zengin görebilen olmalılar.
Onun dışında medyanın sorumluluk duygusuyla hareket etmesi gerekir.
Eğitimin gerektiği gibi olması bireyi çok yönlü olmaya yöneltmesi gerekir.
Son olarak iktidarın da engel olmaması, sanat ve sanatçının yetişmesinin önündeki engelleri kaldırması sanat ve sanata olan saygınlığı arttıracaktır.
Durdu ŞAHİN: Konuyla ilgili dile getirmek istediğiniz başka bir husus var mı?
Kenan YAŞAR: Türkiye’de her şey sanatla özdeşleştirilir. Yaşamak bir sanattır…
Siyaset bir sanattır... Bu tür benzetmelerin temelindeki düşüncelerin sanata zarar verdiği, sanatı bayağılaştırdığı,sığlaştırdığı ve kirlettiği kanaatindeyim.
Bir aydın sorumluluğunu omuzlarında hisseden bir anlayışla bakir alanlardan çok değişik tarzda sanatsal yapıtların ortaya çıkacağını düşünüyor ve ümit ediyorum.
Durdu ŞAHİN: Bizleri sanat konusunda aydınlattığınız için teşekkür ederim.
Kenan YAŞAR: Ben teşekkür ederim… Sanatın ve sanatçının anlaşılmasına yönelik bu gayretleriniz için ayrıca tebrik ederim.
Kenan Bey cep: 0 532 3559912
Kenan Bey e-mail:
[email protected]Konuşan: Durdu ŞAHİN
