Eklenme Tarihi : 19.07.2023
Okunma Say�s� : 317
Yorum Say�s� : 4

redfer

Bu Yaz� 20.07.2023 tarihinde
G�N�N YAZISI
olarak se�ilmi�tir.

Son Yaz�lar�

Ko�ar Gelir C�mleler O Vakit

Sahte Ger�ekler

Susmak �ok Zor ��tir.

Eskisi Olmayan�n Yenisi Olmaz

Ben �iiri Bu �ekilde Anl�yor, Ya��yor Ve Aktar�yorum

Albert Einstein, �Dilin S�n�r� Beynin S�n�r�d�r� Der.

Hayat Bir Ayna Gibidir.

Ezan Sesini Dinliyoruz Usulca.

Albert Einstein, �Dilin S�n�r� Beynin S�n�r�d�r� Der.

Birey toplum i�inde ya�ayan ve ya�ad�� toplumun bir par�as� olan varl�kt�r. Bu �er�eveden bak�ld��nda birey, kendini ifade etmek, �evresiyle ileti�im kurmak i�in ileti�im arac� olan dili kullan�r. Dili sevmek, dile sahip ��kmak, ancak dili iyi bir �ekilde kullanmakla m�mk�n olur.

Dil ku�kusuz insanlar aras� anla�ma ve uzla�may� sa�layan bir �ifre ve semboller manzumesidir.Yaz� da �yle . �nsanlar�n bu somut ya da soyut varl�klar� ve her biri bir objeye has lan bu belirli �ifre ve sembolleri olu�turmu�tur. Kelimeler bu belirli e�ya ya da fikri beyan ederler.

Yaz� ve yaz� �ekilleri de b�ylece anlamland�r�labiliriz.T�m insanlar ayn� amaca y�nelik olmas�na ra�men �zden detaylara kadar derin ayr�l�klar� da i�ermektedir.

Dil, bizim varl�k sebebimizdir. Di�er insanlarla sa�l�kl� bir ileti�im kurmak i�in dili, �m�r boyu kullanmak zorunday�z. E�er kulland��m�z dile hakim olursak daha sa�l�kl� bir ileti�im kurar�z. Bu y�zden dile daha duyarl� olmal�y�z. Dili yanl�� ve eksik kullanan bireylerin �ncelikle dil bilincini geli�tirmeleri gerekir. Dil bilincinden mahrum olan bireyler dili eksik ve yanl�� kullan�rlar. Dili yanl�� kullanma dil kirlenmesine sebep olur.

Bununla birlikte dilin zamanla de�i�im ve ba�kala��mlar ya�ad�� da ku�kusuz. Bu ba�kala��m dilin kendine �zg� normlar�n� kendi asli �zelliklerini ana hatlar�yla korumakla beraber daha ziyade kelime ve anlam ve de ifade ili�kisi �zerinde yo�unla�m�� durumda.Bu yo�unla�ma bir taraftan ifadelere anlamlar�n y�kleni�i di�er taraftan da ifadelerin farkl� ve yanl�k anlamland�r�l�� nedeniyledir.

Sosyal bir varl�k olan insan, i�inde ya�ad�� toplumla ileti�im kurmak i�in dili kullan�r. �nsan� di�er canl�lardan ay�ran en temel �zellik olan dil, ayn� zamanda temel ve en etkili bildiri�im arac�d�r. Genel olarak bir duygunun, bir niyetin ilkel bir �ekilde veya bir g�sterge dizgesinden yararlan�larak bir zihinden ba�ka bir zihne ya da bir merkezden ba�ka bir merkeze aktar�lmas� ula�t�r�lmas� �eklinde tarif edilebilir.

Acaba ifadeleri nas�l anlamland�r�yoruz ? Ne derece ger�ek anlamlar�nda kullan�yoruz ? sonra kullan�lan ifadeleri ne derece asl�na uygun anl�yoruz. Ger�i h�k�m zahire g�redir. Fakat de�i�ik manalar� i�eren bir ifadeyi kendi anlamak istedi�imiz �ekilde mi yorumluyoruz yoksa kastetti�i mana ile birlikte anl�yoruz ?

Gerek konu�ma ve gerekse yaz� dilinde ifadeler �o�u kez alanlar� ve mana �er�eveleri daralt�larak bir tek anlama hasredilirler.Anlam itibariyle ola�anla�an ifade kullan�labilece�i ba�ka anlamlar var ise de bunlardan adeta soyutlan�r ve zamanla unutulmas�na neden olur.�retken olmayan ifadenin kullan�ld�� tek anlamla ili�kisi de zamanla zay�flar.

Dil soyut kavramlar� ve i� d�nyam�z� en iyi ifade eden bir vas�tad�r. E�er dil olmasayd� el-kol, i�aret ve nesnelerle ileti�im kurard�k. Bu da �ok ilkel bir ileti�im olurdu ve her iste�imizi anlatmaya yeterli olmazd�. Dil, tabi� bir ileti�im arac�d�r.

Do�arken bu ileti�im arac�n� �evremizde haz�r buluruz. Do�up b�y�yen her insan �evresindeki dili ��renir. �nsan, yetene�ine ve e�itim d�zeyine g�re dili kullan�r.

Dil, ayn� zamanda bir k�lt�r yarat�c�s� olarak da kar��m�za ��kmaktad�r. ��nk� duygu ve d��ncenin tam olarak anlat�labilmesi dilin m�kemmelli�ine ve zenginli�ine ba�l�d�r. Dilin geli�ip g�zelle�mesi, �st�n bir ifade g�c�ne kavu�turulmas� ve zamanla daha da zenginle�erek yol alabilmesi, elbette bireylerin katk�lar�, �airlerin, yazarlar�n, d��n�rlerin ve bilim adamlar�n�n onun �zerindeki geli�tirici tasarruflar� ile m�mk�n olabilmektedir.

Baz� kelime ve tamlamalar�n asl� lugat anlam� da dahil olmak �zere ta��d�� birden �ok anlam i�erisinde se�ilerek terim haline almas� da b�yledir.Kelime gerek k�keni gerekse kullan�ld�� de�i�ik anlamlar itibariyle �st�lah olmadan �nce b�t�n anlamlara a�a�� yukar� ayn� derecede i�aret eder.Fakat bu kelime bu anlamlardan birisi i�in bir terim olarak kullan�ld��nda k�k� ve �st�lah olmadan �nce ta��d�� di�er anlamlar ancak dilbilimciler taraf�ndan bir de kelimenin i�tikak�n� bilen insanlarca bilinebilecektir.

Kelimenin �st�lahla�mas� bir bak�ma bilgi ve �st�lah �emberimizin geni�lemesini sa�larken di�er taraftan ��hret bulan be anlam di�erlerini gizleyecek ve belirli bir kelime ya da tamamlamadan zihnimizde �a�r��an anlam ve imajlar� k�s�rla�t�racakt�r. Bu durumda bir ifadeden ancak bir tek mefhum anlayacak zihnimizde yaln�zca bir anlam olu�acak bu ifade �zerinde ba�ka anlamlar�n var olup-olmad��n� d��nmeye ihtiya� hissetmeyece�iz.

Zamanla bu da kuru ve kof bir �ekle b�r�necektir. Oysa mufhumun se�enekler i�erisinden d��n�lerek tercih edilmesi zihnin canl�l��n� korumas�n� sa�layacak ve ifadenin ��lle�mesine engel olacakt�r.

Zira dil, bu d�nyaya ait bir gereksinim ve insanla var olan; devam eden insan�n bir etkinli�idir. Dil i�levsel olarak iki temel de�er �zerine kurulur. Bunlardan birincisi insan� ve insana ait de�erleri yakalayan, saklayan ve gizleyen, �rten ve kapatan taraf�d�r. Bir di�er taraf� insana ait duygu ve d��ncelerin, sevin� ve kederlerin velhas�l insan d�nyas�n� ilgilendiren b�t�n sorunlar�n, de�erlerin a��klanmas�, ortaya konulmas�, ifade edilmesidir. Dil, insanlar i�in niyetle ilgili hem bir saklanma ve �rt�nme, hem de bir ortaya ��kma ve a��mlama yans�ma arac�d�r.

Bir milletin b�t�n tarihi boyunca edindi�i k�lt�r�, de�er yarg�lar�n� ve hayat tecr�belerini sinesinde toplayan, onu koruyan ve ya�atan "kutsal bir hazine" olan dil, sadece ileti�im arac� olarak d��n�lmemelidir. �leti�im arac� olma niteli�i yan�nda dilin hem birey ve hem de millet i�in daha �nemli olan y�n� k�lt�rel kimli�i belirleyici ve koruyucu olan y�n�d�r. Milletin i� d�nyas�n�, ruhunu yans�tan dil, ki�ilerin mensubiyetlerinin, milletlerine olan ba�l�l�klar�n�n da belirleyicisidir.

Bilgi, insan�n en temel ihtiya�lardan biridir. Bilgisiz insan�n di�er insanlarla payla�acak pek bir �eyi olmaz. �leti�im, hem bilgilenme hem de bilgi aktarma anlam�na geldi�inden hayat�n devam� i�in vazge�ilmez bir ihtiya�t�r .

Birey olarak b�t�n k�lt�r unsurlar�m�z�n fark�nda olmak zorunday�z. Millet olarak kendi k�lt�r de�erlerimizi ihmal ediyoruz. Fakat yabanc� k�lt�rlere fazla hayranl�k duyuyoruz. �ncelikle kendi de�erlerimize sahip ��kmal�y�z. Her milletin yeti�tirmi� oldu�u bir insan tipi vard�r. Ancak k�kl� medeniyetlere sahip olan milletler; �ok de�erli bilim adamlar�, e�siz sanatk�rlar, emsalsiz edebiyat��lar istisna g�n�l adamlar� ve �ok de�erli dava adamlar� yeti�tirmi�lerdir.

T�rk k�lt�r�n�n de yeti�tirmi� oldu�u bir insan tipi vard�r. Ahmet Yesevi, Mevlana, Yunus Emre gibi g�n�l insanlar�m�z, Mimar Sinan, Evliya �elebi, Nasrettin Hoca ve daha bir�ok insan tipi T�rk k�lt�r�n�n i�inden ��km��t�r. K�lt�r tarihimiz bir�ok �rnek insanla doludur. Bu �rnek insanlar� iyi tan�mal�y�z, iyi okumal�y�z. Her �eyden �nce okuyan ve okudu�unu anlamaya �al��an bireyler olmaya gayret etmeliyiz. Aksi takdirde dil refleksimizi kaybederiz.

Okumak i�in mutlaka zaman ay�rmal�y�z. Kelime da�arc��m�z� ve bilgimizi artt�rmak i�in s�rekli okuma �abas� i�inde olmal�y�z.

Dil nesiller aras�nda ba� kuran bir ara�t�r. Ge�mi�le ba��m�z� koparmamak i�in, ge�mi�e ait eserleri okuyup anlamak gerekir.

Toplum olarak az okuyoruz. Okumay� sevmiyoruz. Okumaya zaman ay�rm�yoruz. T�rk edebiyat�n�n k��e ta�lar�n� �ok iyi okumak gerekir. Orhun Abidelerini, Kutadgu Biligi, Dede Korkut Hikayelerini, Mesneviyi okuyan; bununla birlikte k�lt�r miras�m�z olan atas�zleri, deyimleri, ninnileri, masallar�, mitolojiyi, destanlar�, okuyan anlayan bireyler olmal�y�z.

T�rk edebiyat�n�n belli ba�l� yaz�l� �r�nlerinin mutlaka okunmas� ve bilinmesi gerekir. Oysa cehaleti yok etmenin yolu okumakt�r Bireyselle�mi�, kendini a�m�� bir ki�i bulundu�u ortamda y�ld�z gibi parlar �evresini ayd�nlat�r

�Men arefe nefseh fakat arefe Rabbeh� Nefsini bilen Rabbini bilir hadisinde bir dost do�rudan varl�k felsefesiyle ilgili oldu�unu ve ba�ka baz� ki�isel bilgilerin hadisteki nefsini �kendini bilmek ifade ve ibaresinin anlam� i�erisine girmedi�ini d��nd��n� s�ylemi�ti.

Anlam�n bu kadar daralt�lmamas� gerekti�inin kanaatindeyim.�nsan varl��n�n anlam ve gayesini belirlemek Allah��n buyurdu�u gibi sadece ve sadece O�na ibadet etmesi gerekti�ini bilmek ve kullu�unu yerine getirmek konumundad�r.

Ku�kusuz ki�inin aynada g�rd�� kendine ait sa� ve g�z rengi boyu-postu a��rl�� vb. bir tak�m �ekil bilgileri �kendini-nefsini bilmek�ifade ve ibaresinin i�aret etti�i bilgiden sayamay�z. Mesela insan�n ruhu �kalbi ya da akl� bir tak�m g�zle g�r�lmeyen ancak baz� tecellilerin m��ahade edildi�i ki�isel hususiyetlerini bilmesi bunlar� de�erlendirmesi �slami birer kimlik ve muhteva kazand�rma gayreti i�erisinde olmas� bu anlam i�erisinde mutlaka bulunmal�d�r.

Dili su�lamak yerine kendi eksikliklerimizin fark�na var�p bu eksikliklerimizi gidermek i�in gayret etmeliyiz. Bu ba�lamda dil bilincine sahip olmak i�in bireyler, daha �ok nelere dikkat etmeleri gerekir. �yi bir dil bilincine sahip olmak i�in bireyler s�rekli okumak ve eksikliklerini giderme �abas� i�inde olmal�d�r. Dilin kurallar�n�, inceliklerini anlamak kavramak bireysel bir edinimdir. Bireyselle�mek biraz da bunu gerektirmektedir. Dil bilinci geli�mi� toplumlar�n milli birlik ve beraberli�ini daha �ok koruduklar� bir ger�ektir. Bunun i�in dil bilincini �nce bireylerde geli�tirmek gerekir.

T�rk�e hepimizin en kutsal varl��d�r. T�rk�e bizim kimli�imizdir. �airin dedi�i gibi T�rk�e, ses bayra��m�zd�r. Bayra��m�z� korudu�umuz gibi dilimizi de korumal�y�z. Biz bu dilimizi atalar�m�zdan miras ald��m�z kadar, gelecek ku�aklardan da �d�n� ald�k . Her birey bu bilin�te olmal�d�r.

Dile h�kim olmak, dili iyi kullanmak i�in s�rekli bir gayret i�inde olmal�y�z. Bilmediklerimizi ��renmeli bildiklerimizi ��retmeliyiz. B�t�n bireylere milletimizin sahip oldu�u ve ya�att�� dili, b�t�n g�zellikleri, y�celikleri ve g�zel sesleriyle ��retmek gerekir. Ancak o zaman �dilde, fikirde, i�te birlik� sa�lanm�� olur.

Dil bilinci bireysel bir eylemdir. Toplum i�inde ya�ayan bireyler konu�tuklar� dilin kurallar�n� inceliklerini ��renmek, bilmek zorundad�rlar. Bireyler g�zel etkili ve g��l� bir T�rk�e kullanmak i�in ya�amlar� boyunca bir �al��ma bir gayret i�inde olmak zorundad�r.

Her bireyde dil bilinci ayn� d�zeyde olmaz. Bireyler ancak �zel gayretlerle dil bilincine sahip olabilirler. B�t�n ya�am�m�z boyunca kulland��m�z bu dili neden en etkili bir ileti�im arac� olarak kullanmayal�m.

Dil, insana bir �ahsiyet bir kimlik kazand�r�r. Bireyin kendisiyle beraber ta��d�� ve benli�ine mal etti�i tarih ne kadar geni�se, onun �ahsiyeti de o kadar b�y�kt�r ve o nispette kuvvetlidir. Ge�mi�in en �nemli ara�lar�ndan belki de ilki dildir.

Dil olmadan bilin� olmaz. Dil, bireysel anlamda insan�n ve milli k�lt�r�n i�inde biriktirdikleri i�in bir ara� de�il, insana ait �z�n ve k�lt�r�n kendisidir. Bu ba�lamda dilin kaderi asl�nda milletin kaderiyle ili�kilidir. Milletler ilerledik�e dil de ilerler ve geli�ir; milletin sefaleti, dilde de gerilemeyi, bozulmay� beraberinde getirir

Kelime da�arc��m�z, s�z varl��m�z ne kadar zengin olursa evreni k�inat� anlamam�z ve yorumlamam�z o kadar zengin olur.

�nsan g�nl�k ya�ant�s�nda �evresiyle ne kadar olumlu ili�kiler kurabilirse, o kadar ba�ar�l� olur; bulundu�u toplulukta sevilir, say�l�r, s�z� ge�en, etkili bir ki�i olur; dost edinir; liderlik kertesine ula��r. �� hayat�nda ve di�er alanlarda ba�ar� sa�lar istedi�ini elde eder.

Albert Einstein, �dilin s�n�r� beynin s�n�r�d�r� der.

�lyas Kaplan-redfer

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Albert Einstein, �Dilin S�n�r� Beynin S�n�r�d�r� Der. ba�l�kl� yaz� redfer taraf�ndan 19.07.2023 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.