EDÝTÖR OLMAK YA DA OLMAMAK

Son günlerde sitemizde bir þeyler dikkatimi çekmeye baþladý. Bir idi, iki oldu; iki idi üç oldu, sonra dört…

Neyden mi bahsediyorum? Tabi ki site editörlerimizden. Sonra merak etmeye baþladým nedir bu editörlüðü böyle cazip kýlan þey diye? Önce hemen site künyesine baktým . Bütün editörlerimizde ortak bir cümle var: “Hem sitemize hem de Edebiyat Dünyamýza önemli katkýlar yapacaklarýný düþünüyoruz...” Sonra da aldým elime evdeki bütün sözlükleri, kaynaklarý, açtým interneti, neymiþ bu editör diye araþtýrmaya baþladým. Hem okudum, hem eðlendim, hem güldüm, hem düþündüm…

Adamýn biri editöre sorar:
-Göreviniz kitap basmak mý?
- Hayýr, bu matbaacýnýn iþi.
-O halde onlarý daðýtýyorsunuz?
- Hayýr, bu daðýtýmcýnýn iþi.
- Kitap mý satýyorsunuz peki?
- Olur mu öyle þey bu kitapçýnýn iþi
- Þimdi buldum. Siz yazýyorsunuz…
- Ben yazar deðilim ki.
- O zaman benim aklým almýyor, bu editörün görevi ne?
-Geri kalan her þey…

Siteye üye olan bazý öðrencilerim var. Günümüz öðrencileri cin gibi. Biri geçen gün gelmiþ þöyle diyor:
-Hocam, … hoca editör olmuþ siz niye editör deðilsiniz? Aklýnca o arkadaþla beni karþýlaþtýrýyor.
- Editör nedir bilir misin? Dedim
- Bilmem, her halde iyi bir þeydir. Dedi.
Tabi ben de espriyi patlattým:
-Tabi ki iyi bir þey ama ben büyünce editör olacaðým. Ardýndan da böyle bir yazý yazmak aklýma geldi.

Þimdi site editörlerimize soruyorum, gerçekten editör ne demek biliyor muyuz?

Ana kaynaðýmýz olarak kabul ettiðimiz Türk Dil Kurumu’nun sözlüðünde þöyle diyor: Yayýmcý. 2. Yazýlarý yeniden düzenleyerek yayýma hazýrlayan kimse. Buraya bakýnca evet editöre bir görev yüklenmiþ.

Fransýzca éditeur. “Bir kitabý basým evine gidecek bir biçimde hazýrlayan kimse, yayýma hazýrlayan” anlamýnda dilimize geçen bu kelime için kurulumuz, yayýmlayan ve yayýmcý kelimelerinin uygun birer karþýlýk olduðunda birleþmiþtir. Örnek: Bir derginin maksada uygun bir biçimde çýkarýlmasýnda yayýmcýnýn (yayýmlayanýn) rolü büyüktür.

Bütün siteleri karýþtýrdýðýmda ise editöre olumlu gözle bakanlarýn oraný %40 civarýnda iken, geriye kalan % 60’lik bir kesim editörlere aþaðýda bazý örneklerini vereceðim gibi olumsuz bakmaktalar.

Söz meclisten dýþarý deyip o örneklerden bazýlarýný aktarýyorum:
"…en iyi yazar ölü yazardýr, çevirmenin de ölüsü makbuldür." felsefesiyle editasyon yapan kiþi.”
“…yazdýðýn haberi deðiþtirip seni iþ bilmez salak yerine koyan bir tür kiþi.”
“…yazdýðýn haberi deðiþtirip habere konu olan kiþi ya da kurumlarla seni baþbaþa býrakan; sonrasýnda da o kiþi ya da kurumlarla kapýþmaný izleyen kiþi…”
“…genç yazarlarýn hiç sevmediði ama o yere gelmek içinde çaba sarf ettikleri psikopatlýk durumu...”

Bu kadar eleþtiri yeter biraz da iyi yönden bakalým.
“…insanlýðýn sonsuza deðin açlýðýný hissedeceði bilgi denen paha biçilmeyen deðeri her daim toplayan derleyen ve topluluklara sunan insanlýkla paylaþan önemli kiþi(ler).”
“… saygý duyulasý ve sevilesi insanlar.”

O zaman son sözü de biz söyleyelim. Ufak tefek biçimsel düzeltmeler yapan kiþi. Mesela: Bir iki küçük dokunmayla, berberinizin ensenize ayna tutmadan önce, bir iki makas çýrpmasý gibi, yahut bir öðrencisinin resmine küçük bir fýrça darbesiyle resimdeki güzel kýzýn burnunu yerine getiren ressam gibi, ya da çok güzel bir þiir yazmýþ olan öðrencisinin bir kelimeyi yerine oturtamadýðýný görüp onun çýrpýnýþlarýna elini uzatýp “taþý gediðine koyarak” onu sakin bir dala konmasýný saðlayan öðretmeni gibidir editör.

Neyse ben bu kadar yazabildim, geri kalanýný da editörlerimiz tamamlasýn.

Mustafa Ýsmet KESKÝN