GÖRÜNMEYENÝ ÇÝZEBÝLMEK

Ýnsanlarýmýzý þu günlerde geren ve  aðýz dalaþýnýn nereye varacaðý belli olmayan siyasetten biraz uzaklaþýp, unuttuðumuz deðerlerden  resim sanatýna bir yolculuk yapalým istedim. Konuðum, Akdeniz Üniversitesi’nde uzman resim öðreticisi olarak görev yapan Ressam Rahime Halide Soysal…

·         Rahime Haným, resim yapma yeteneðinizi nasýl keþfettiniz, sizi destekleyen oldu mu? Bu konuda eðitim aldýnýz mý? Biraz kendinizden bahseder misiniz?

Ýlkokulda resim yapmaya çok özenirdim ama pek yapma fýrsatým olmadý. Ortaokula gittiðimde ilk defa bir resim öðretmenim olmuþtu; Feyzullah Korkmaz, o benim güzel resim yaptýðýmý fark etti.  Gördüðüm her þeyi resmediyor, çok çalýþýyordum. Annem pek memnun deðildi. Bu nedenle lisede okurken evlendirdi. O zamandan beri eþim en büyük desteðim oldu.

Eðitimim yarým kaldýðý için çok üzülüyordum, 40’lý yaþlarda bir fýrsatýný bulup yeniden okumaya baþladým. Önce liseyi daha sonra da Akdeniz Üniversitesi’nde Ýþletme okudum. Çünkü o zamanlar “Güzel Sanatlar Fakültesi” henüz açýlmamýþtý. Baþka bir þehre de gidemezdim. Ama birkaç yýl sonra açýlacak olan Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’ni hazýrlamak üzere Fakültenin hocalarýndan Yrd. Doç.  Ilgaz Ülgen Topçuoðlu da gelmiþti. Üç yýl boyunca Temel Sanat Eðitimi, Sanat Tarihi ve Desen dersleri verdi. Daha sonra da 11 yýl deðiþik atölyelerde sanat eðitimime devam ettim.

·         Þu anda Akdeniz Üniversitesi’nde Uzman Öðretici olarak çalýþýyor ve gençleri eðitiyorsunuz, gençlerin sanata bakýþ açýlarý ile onlarýn tuvale yansýttýðý fikir,  ufuk ve hayallerini nasýl buluyorsunuz? Ýçlerinden “Ýþte bu geleceðin ressamý olacak” dediniz oldu mu?

Gençler sanata karþý tabi ki ilgililer, kendi istekleri ile sanat çalýþmalarý yaptýklarý için hem baþarýlý hem de oldukça yetenekliler. Aralarýndan geleceðin ressamý olacak kiþiler kesinlikle çýkacaðýndan eminim.

·         Þimdiye kadar kaç tablo çalýþmasý yaptýnýz ve kaç sergi açtýnýz?  Uluslar arasý baþarýlarýnýz var mý?

Yaðlýboya, akrilik ve suluboya teknikleri ile yaklaþýk 500 tablo yaptým.  Ýstanbul ve Antalya’da 12 kiþisel sergi açtým ve pek çok karma sergiye katýldým. Henüz yurt dýþýnda sergim olmadý ama bu yaz için Ýspanya’nýn en büyük adasý olan Mayorka’da yaþayan bir arkadaþ davet etti. Bir aksilik olmazsa bunu deðerlendirmek istiyorum.

·         Türkiye ve dünya’da sizi etkileyen ve “Bir gün bende böyle bir ressam olacaðým”  dediðiniz ve örnek aldýðýnýz ressam veya ressamlar var mý?

Elbette, her zaman idol’lerim olmuþtur. Beni en çok Van Gogh etkiledi, onun modern ve sanatsal tarzýný her zaman beðeni ile izlerim. Matisse, Lautrec, Modigliyani gibi empresyonist ve eksprosyanist ressamý saygýyla takip ediyorum. Türkiye’de de pek çok sanatçýmýz var tabi özendiðim, Fikret Mualla. Þükriye Dikmen, Nurullah Berk, Nuri Ýyem, Hale Asaf, Tuncay Takmaz, Oya Kýnýklý, S. Saim Tekcan ve daha pek çoklarý…

·         Biliyorsunuz ressamlar baþta olmak üzere yazarlarda yaþamlarýnda birçok önemli eserler vermelerine raðmen toplumda bu deðerleri zor keþfedilir. Sizce bu tür sanatçýlarýn ölünce deðerlenmeleri hakkýnda neler düþünüyorsunuz?

Bizler hiçbir þeyin kýymetini elimizdeyken bilmeyiz ancak kaybettikten sonra anlarýz. Ýnsanlýk tarihi boyunca bu böyle olmuþtur. Diðer taraftan bakacak olursak beðeniler çok çabuk deðiþiyor, her þeyde olduðu gibi sanatý da hor kullanýyor ve çabuk tüketiyoruz. Keþke her þeyi zamanýnda görebilsek bu kadar geç kalmasak diye düþünüyorum. Ama galiba bu biraz imkânsýz.  Çünkü bazý þeyleri keþfetmek zaman alýyor. Örneðin Vincent Van Gogh zamanýndan nerdeyse 100 yýl sonra anlaþýlmýþ, Fikret Mualla da öyle… Buna benzer pek çok sanatçýmýz da ne yazýk ki bu konumdalar…

·         Hangi tür resim türü daha çok ilginizi çekiyor, Türkiye’de  “NÜ”  sanatýna bakýþ ile modelist olma konusundaki toplumun bakýþ açýsýný nasýl deðerlendiriyorsunuz?

Emprosyonist, figüratif resimleri daha çok beðenirim. Gerçeküstü tarzda yapýlmýþ resimleri de beðenirim. Bu konuda resim yapanlardan Salvador Dali beni en çok etkilemiþtir. Nü resimleri severim,  ‘’sanat çýplak gezmeyi sever’’ diye bir söz vardýr. Tarihte de pek çok resim ve heykel çýplak çalýþýlmýþtýr. Yunan ve Roma Sanat Tarihi ile ilgili bir sunumum sýrasýnda bir dinleyicim aniden bir soru yöneltti; “Eskiden neden bu kadar çok çýplak resim ve heykel yapmýþlar? O zaman cinselliði önemi çýkarmaya çalýþmýþlar” dedi. Böyle bir soru hiç aklýma gelmemiþti o zamana kadar. Ben de þöyle cevap verdim; “O zamanlar daha çok tanrý ve tanrýçalarý betimliyorlarmýþ, sen tanrýyý ya da tanrýçalarý giyinik hayal edebilir misin?” dedim. Hiçbir þey diyemedi. Türkiye’de ise hala ayýp sayýlýyor. 8 yaþýndaki torunum sanat kitaplarýnda gördükçe ‘ayýp’ diyor. Ben onu eðitmek için elimden geleni yapýyorum. Bazý galerilerde de ‘nü’ çalýþmalarý sergilemekten çekiniyorlar,  yüz kýzartýcý bir durumu yoksa ve sanat deðeri varsa hiç çekinmeden sergilemelerini dilerim aslýnda.

·         Sanatýn evrenselliði hakkýndaki görüþleriniz nelerdir?

Sanat tabii ki evrenseldir, çünkü dili  ‘sanat dili’dir. Sanat dili de insanlýðýn ortak dilidir. Bir sanat eseri karþýsýnda insanlar aþaðý yukarý ayný zevki alýr. Bir þeyi unutmamak gerekir; yalnýzca izleyicinin o anda ki ruh haline, geleneklerine, kültürüne göre ufak tefek deðiþiklikler gösterebilir.

·         Size zor bir soru sorsam,  “Görünmeyeni çizebilir misiniz?” Çizmeye kalksanýz tuvalinize neler yansýtýrdýnýz?

Aslýnda her zaman görünmeyeni çizmeyi yeðlerim. Çünkü görünen zaten görülüyor, ya da fotoðrafý çekilebiliniyor.

·         En beðendiðiniz resminiz hangisi?  Bu resminizi bana verip, bu satýrlarý okuyanlarýmla paylaþmak isterdim, ne dersiniz?

Tüm çalýþmalarýmý severek yapmýþýmdýr, tabi paylaþýrým.

·         Türkiye’deki ressamlar arasýndaki örgütlenmeniz, etkinliðiniz hakkýnda bilgi verir misiniz?  Aranýzda rekabet var mý?  Örneðin birçok sanatseverin beðendiði bir tablonuza meslektaþýnýzdan ilginç eleþtiriler geldi mi?  Sanatta eleþtiriye nasýl bakarsýnýz?

Pek çok sanatçý örgütünde üyeyim, bunlar SESAN (Serbest Sanatçýlar), GÜSAD (Güzel Sanatlar Derneði) ve ANSAN (Antalya Sanatçýlar Derneði), bu derneklerde zaman zaman aktif görevler aldým, SESAN Antalya þubesi baþkanlýðýný ve ANSAN Yönetim Kurulu üyeliðini yürütüyorum. Sanatçýlara elimden gelen yardýmý yapýyorum.

Eleþtiriye açýðým ama olumlu olmasý ve yeterli bilgiye sahip kiþiler tarafýndan yapýlmasý kaydýyla. Çünkü bazen eleþtiriler yýkýcý olabiliyor bu da sanatçýyý çalýþmaktan alýkoyabilir, diye düþünüyorum. Öðretmenlerimden ve meslektaþlarýmdan her zaman övgü dolu eleþtiriler aldým, ama bu beni asla þýmarmadý, biliyorum ki ben her zaman bir öðrenci konumundayým, her þeyi tamamen biliyorum, diyemem. Devamlý araþtýran ve deðiþen bir insaným, bu ölünceye kadar da böyle olacak, çünkü hiçbir þeyin sonu yok.  Benim için en önemli yol gösterici doðadýr. Çünkü her þey doðada o kadar dengelidir ki…

Rekabet sanatçýlar arasýnda çok fazla olmasa da doðal olarak vardýr. Beni sorarsanýz,  ya hedef aldýðým tanýnmýþ ressamlarla çoðunlukla da kendimle yarýþýrým. Her sergide bir adým öne gitmiþ olmaktan yanayým.

·         Bu meslekten iyi para kazanýyor musunuz?  Mesleði yapacaklara neler tavsiye edersiniz?

Ancak geçimimi temim edecek kadar kazanýyorum, aslýnda para kazanmak gibi bir çabam olmadý desem yalan olmaz. Ama sanat çalýþmalarýmý her zaman yapmak isterim, bunu tanrýnýn bizlere verdiði bir görev olduðunu kabul ediyorum.

·         Sanatla siyaset ayrýþmalý mýdýr? Yoksa siyaset sanata destek mi vermelidir?

Sanatçýnýn bir görevi de ulusumuzun sorunlarýný dikkate alarak, kendi düþüncelerini yansýtan eserler yaparak topluma yardýmcý olmaktýr.  Sanatçýlarýmýz ‘Dünya Tarihi’nde de daima yol gösterici olarak çok iþler yapmýþlardýr. Bu yüzden çok okuyan, araþtýran ve kendini sürekli geliþtiren kiþiliðe sahip olmasý gereklidir. Diðer taraftan sanatçý her zaman bir düþünceyi ifade etmek ya da siyaset yapmak zorunda deðildir. Ben genellikle siyasete karýþmamayý tercih ediyorum.

·         Sizden eþimin resmini yapmanýzý istemiþ ve kýsa zamanda yapýp göndererek beni çok sevindirmiþ, ayný zamanda yakýnda çýkacak olan “Uyanýk Olma Sanatý” adlý kitabýma kapak resmi verdiðiniz için size minnettarlýðýmý ifade ederken, bu röportajýma zaman ayýrdýðýnýz için de ayrýca çok teþekkür ediyor,  sanat yaþamýnýzda da sonsuz baþarýlar dilerim.

Ben de teþekkür ederim, kitabýnýzý okuyan ilk kiþilerden biri olmak isterim. Baþarýlar dilerim.

Ertuðrul Erdoðan

Nisan / 2012/Bursa

www.erdoganlaedebiyat.com