Türk-Ýslam âlimleri serisi – 12

                ÝMAM-I ÞAFÝÝ

               D. 767 – Ö. 820

Tam adý; Muhammed Ýbni Ýdris denilir,

Günümüzde onun adý Ýmam-ý Þafii bilinir,

Babasý Kureyþ kabilesinden olup nesebi,

Resul’un dedesinin kardeþine dayanýr.

Onun annesi Yemenli Ezd kabilesinden,

Babasýný kaybetmiþ Þafii beþikteyken,

Fakirlik içinde zor bir hayat yaþamýþ,

Ýlim öðrenmeye baþlar Filistin’deyken.

Ebu Hanife’nin ölümünden sonra doðmuþ,

Ailesi de Gazze’de oturuyormuþ,

Eðitimde özündeki inisiyatifle yükselir,

Yüksek soydan olduðundan da kabul bulmuþ.

O küçük yaþýnda Kur’an-ý hýfzetmiþtir,

Mekke’ye gelip hadisler ezberlemiþtir,

Arapçayý mükemmel öðrenmek ister,

Çölde Huzeyl kabilesiyle yaþamýþtýr.

Ok atmada çok mahir bir kiþiliði var,

Attýðý her okta hedefe isabet var,

Ýlim öðrenmede de gayreti sonsuzdur,

Yirmi yaþýnda ilmin doruðuna çýkar.

Müslim Ýbni Halid Zenci’den izin çýkmýþ,

Yirmi yaþýnda fetva vermeye baþlamýþ,

Medine Ýmamý Ýmam Malik’e intisap,

Onun eserlerinin de hepsini okumuþ.

Ýmam Malik himayesinde dersler alýr,

Ýmamýn ölümüne kadar orada kalýr,

Ýslam ülkelerine seyahate çýkmýþ,

Ýnsanlarla hasbýhal edip bilgi alýr.

“Geçinmek için de çalýþmak gerekir” der,

Tanýdýklarýndan da iþ haberi bekler,

O sýra Yemen valisi Hicaz’a gelmiþ,

Ýmam Þafii vali ile Yemen’e gider.

Yemen’e giderken evini rehin verir,

Yemen’de kadýlýkla dikkati çekmiþtir,

Yemen’in Necran’da torpillik hüküm sürer,

Ýmam Þafii bu tür iþlere son vermiþtir.

Zalim ve de gaddar bir vali tayin edilmiþ,

Yeni vali alt birimlere zulmedermiþ,

Ýmam-ý Þafii valiyi uyarmak ister,

Vali halký Ýmam’a karþý kinleþtirmiþ.

Halife Harun Reþid’e þikâyet gider,

Ýmam Þafii tutuklanýp hapse girer,

Halife karþýsýnda kendini savunmuþ,

Harun Reþid Ýmam Þafi’yi azad eder.

Ýmam Þafii kendini ilime verir,

Okuyup okutarak talebeye ders verir,

Bu dönemde de fýkhý eserini yazmýþ,

Âlimlerin fýkhý bilgisine yer verir,

Fýkýh ilminde ünü yayýlýp tanýnmýþ,

Kendini Ýmam Malik’in talebesi saymýþ,

Din âlimleriyle dini sohbet etmeye baþlar,

Pek çok âlim onunla sohbetten kaçarmýþ.

Mekke’de Haram-ý Þerif’te ders vermeye baþlar,

Ahmed Ýbni Hanbel ile de buluþurlar,

Ýmam Þafii Mekke ve Irak arasýnda,

Fýkhý bilgilerini anlatmaya baþlar.

Bir takým bidatlere de karþý gelmiþtir,

Bidatçilerle de mücadele etmiþtir,

Halk sapkýnca hareketlerine hýz vermiþ,

“Hilafeti Malik” adlý eser vermiþtir.

Ýmam Malik’e karþý bazý tezler sunar,

Üstadýna karþý yazmayý hicap sayar,

“Dost baþka hakkýn dostluða baþkadýr” der,

Bu tenkid Mýsýr’da infiale yol açar.

Tenkidi Allah rýzasý için yapmýþtýr,

O müctehidler de ilk sýraya çýkmýþtýr,

Yanlýþ fikirlere karþý daima savaþmýþ,

Mayasýl hastalýðýna da yakalanmýþtýr.

Elli dört yaþýnda hak divanýna varmýþtýr,

Kabri Mýsýr’da Mukattana daðýndadýr,

Dört hak mezhepten birinin kurucusuymuþ,

Þia mezhebini dünyaya duyurmuþtur.

Þair, Araþtýrmacý, Yazar: Abdullah Yaþar Erdoðan

Ýmamý Þafii der ki:

“Ömrümde doyuncaya kadar yemek yemedim. Çünkü tokluk vücuda aðýrlýk, kalbe kasvet verir, zekâyý giderir, uykuyu getirir, kiþiyi ibadet etmekten alýkoyar. Kulluðun baþý az yemektir”.

“Dünyayý ve Yaratanýný bir arada sevdiðini söyleyen kimse yalancýdýr”.

“Üç meziyete sahip olanýn imaný kâmil olur: 1) Emr-i bil-maruf yapmak, yani Allah’u Teâlâ’nýn emirlerini yapmak ve yaymak. 2) Nehy-i anil-münker yapmak, yani Allah’u Teâlâ’nýn yasaklarýný yapmamak ve yapýlmamasý için uðraþmak. 3) Her iþinde Allah’u Teâlâ’nýn dinde bildirdiði hudutlar içinde bulunmak.”

“Dünyada zahid ol, dünya malýna baðlanma! Ahireti isteyici ol, onun için çalýþ! Her iþinde Allah’u Teâlâ’yý hatýrla. Böyle yaparsan, kurtulmuþlardan olursun. Ruhsat ve te’viller ile uðraþan âlimden fayda gelmez.”

“Ýnsanlarý tamamen razý ve memnun etmek çok zordur. Bir kimsenin bütün insanlarý kendinden hoþnut etmesi mümkün deðildir. Bunun için kul, daima Rabbini razý ve memnun etmeye bakmalý, ihlâs sahibi olmalýdýr.”

“Ýlmi, kibirlenmek, kendini büyük görmek için isteyenlerden hiçbiri felah bulmuþ deðildir. Ama ilmi, tevazu için, âlimlere ve insanlara hizmet için isteyen elbette felah bulur, kurtulur.”

Biri, Ýmamý Þafii’den nasihat isteyince buyurdu ki; “Senden daha çok malý ve parasý olan kimseyi kýskanma. O malýna ve parasýna hasretle ölür. Ýbadeti ve taatý çok olan kimselere gýpta et. Yaþayanlar da az sonra ölçekleri için onlarýn dünyalýklarýna özenmeye deðmez.”

“Hiçbir kimse yoktur ki, dostu ve düþmaný olmasýn. Mademki böyledir, o halde Allah’u Teâlâ’ya itaat edenlerle beraber bulun, onlarý sev!”

“Ýlim, ezber edilen þey deðil, ezber edilen þeyden temin edilen faydadýr.”

“Resulullah’ýn ve Eshabýnýn yolunda olmayaný havada yürür görsem, yine doðruluðunu kabul etmem.”

“Herkese akýllý denmez. Akýllý ona derler ki, kendisini her türlü kötülükten koruyandýr.”

“Kalbine ilahi bir nur penceresinin açýlmasýný isteyen þu dört þeyi yapsýn:

1. Günün muayyen bir vaktinde yalnýz kalsýn ve huzura dalsýn.

2. Midesini pek fazla doyurmasýn.

3. Sefih kimselerle düþüp kalkmayý býraksýn, kötü kimselerle arkadaþlýk etmesin.

4. Ýlimleri ile yalnýz dünyalýk arzu eden kimselere buðz etsin.”

Bir anekdot:

Harun Reþit, her sene Bizans Ýmparatorundan vergi olarak çok para ve mal alýrdý. Bir sene Ýmparator, âlimlerle münazara etmek için ruhbanlar gönderdi: “Eðer bizi yenerlerse onlara vergilerimizi vermeye devam edeceðiz. Yok, biz yenersek vermeyiz.” dedi. Dört yüz Hristiyan geldi. Halife, bütün âlimlerin Dicle kenarýnda toplanmasýný emretti. Ýmamý Þafii’yi çaðýrarak; “ Hristiyan ruhbanlara sen cevap ver!” dedi. Herkes Dicle kenarýnda toplandý. Ýmamý Þafii seccadeyi omzuna alýp nehre doðru gitti. Seccadeyi nehre atýp üzerine oturdu ve; “Benimle münazara etmek isteyenler buraya gelsin!” dedi. Bu hali gören ruhbanlarýn hepsi Müslüman oldu. Bizans Ýmparatoru adamlarýnýn Ýmamý Þafii’nin elinde Müslüman olduðunu öðrenince; “Ýyi ki, o buraya gelmedi. Yoksa buradakilerin hepsi Müslüman olurdu, kendi dinlerini býrakýrlardý.” dedi.