ÝSLAMOFOBÝNÝN SÝNEMA SEKTÖRÜNE YANSIMALARI

       GÝRÝÞ

            Ýslamofobi, “Ýslam” kelimesi ile Yunancadaki “phobos” kelimelerinin birleþiminden oluþmuþ, “Ýslam korkusu” anlamýna gelen bileþik bir sözcüktür. Phobos/fobi kelimesi normal korkudan ziyade; belli bir nesnenin, durumun veya etkinliðin yarattýðý ve kiþinin kendisi tarafýndan da yersiz ve aþýrý kabul edilen akýl dýþý, yoðun, inatçý bir korku anlamý taþýmaktadýr.

         Korku duygusu, tehlikeli zamanlarda kaçma ve saldýrý þeklinde bireyin varlýðýný sürdürmesine yardýmcý olan davranýþlar ürettiði için faydalý olsa da, fobi derecesine ulaþtýðýnda, kiþilerin sosyal ve meslekî hayatlarýný olumsuz yönde etkilemeye baþlar. Bazen bireylerin, bazen de bireylerin oluþturduklarý toplumlarýn hayatlarýný olumsuz yönde etkileyen fobiler üç kýsma ayrýlabilir:

1.      Belli bir objeye yönelik fobiler: Köpek fobisi, þimþek fobisi, örümcek fobisi, sel fobisi, oyuncak bebek fobisi, palyaço fobisi gibi.

2.      Belli bir duruma yönelik fobiler: Yükseklik fobisi, klostrofobi (kapalý alan korkusu) gibi.

3.      Belli bir duruma yönelik fobiler: Sosyal fobi, islamofobi gibi.

      Bu makalede olguya yönelik fobiler arasýnda sayýlan islamofobinin kökeni ve ortaya çýkýþ nedenlerine kýsaca deðinildikten sonra, sinema sektöründeki yansýmalarý ele alýnacaktýr.

   1. ÝSLAMOFOBÝ

   Ýslamofobi, insanlarýn en temel içgüdüsü olan yaþama ve güvenlik ihtiyaçlarýnýn Müslümanlar tarafýndan tehdit edildiði algýsýndan kaynaklanan korkunun neticesi olarak; Müslümanlara yönelik öfke, nefret ve saldýrganlýklarý ifade eden bir kavramdýr. Dünyanýn farklý devletlerinde zaman zaman Müslümanlara yönelik saldýrýlar olsa da, bu kavram daha çok Amerika ve Avrupa halkýnýn Ýslam dinine karþý ön yargýlarý için kullanýlmaktadýr.

            1.1. ÝSLAMOFOBÝNÝN DOÐUÞU

            Ýlk kez 1991 yýlýnda kullanýlan islamofobi kelimesi, 11 Eylül 2001 saldýrýlarýndan sonra yeniden gündeme gelerek bu günkü popülerliðini kazanmýþtýr. Aslýnda -ismi yeni konulmuþ olsa da- Ýslam dinine yönelik nefret ve saldýrýlarýn kökeni bundan çok daha eski tarihlere dayanmaktadýr. Bunu Ýslamýn doðuþuna kadar götürmek mümkündür. Ýslamýn doðuþu sýrasýnda bu yeni dini; ekonomik ve siyasal çýkarlarýna kaþý bir tehdit olarak algýlayan bazý kiþiler tarafýndan, Müslümanlýðý tercih eden insanlara karþý çeþitli saldýrýlar düzenlenmiþ, fizyolojik ve psikolojik baskýlar uygulanmýþtýr.

            Ýslamofobiyi artýran diðer olaylar ise Haçlý seferleri ve Ýspanya engizisyonudur. Haçlý seferleri ile Avrupalý Katolik Hýristiyanlar, Papanýn talebi ve çeþitli vaatleri üzerine, genellikle Müslümanlarýn elindeki Ortadoðu topraklarý üzerinde askerî ve siyasi kontrol kurmak için 1096-1272 yýllarý arasýnda akýnlar düzenlemiþlerdir. Ýspanya engizisyonu ise; Müslümanlarla Yahudilerin kendi inançlarýna baðlanmalarýný saðlamak için, Aragon kralý II. Fernando ve Kastilya kraliçesi I. Isabel tarafýndan 1478'de kurulmuþ olan mahkemeleri ifade etmektedir. Bu mahkemeler sonucunda 200.000’e yakýn Yahudi ve çok sayýda Müslüman, Ýspanya’yý terk etmek zorunda kalmýþtýr.

            1.2. ÝSLAMOFOBÝNÝN NEDENLERÝ

            Ýslamofobinin oluþumunda farklý kültürel, tarihsel, siyasal, ekonomik, teolojik ve psikolojik unsurlar neden olarak gösterilebilir.

            Ýslamýn doðuþu ve yayýlýþýndan çok önceki zamanlarda bile Doðu toplumlarýný “alt tabaka” ve “ikinci sýnýf” olarak gören Batýlýlar, daima kendilerini “medenî” ve “özgürlük âþýðý” kimseler olarak tanýmlarken, doðulularý “despot” ve “barbar” toplumlar olarak nitelendirmiþlerdir.

          Osmanlý Ýmparatorluðu’nun Avrupa’da uzun yýllar egemen güç olarak kalmasý, Avrupalýlarýn bilinçaltýndaki Türk-Müslüman düþmanlýðýný tetiklemiþtir. Osmanlý’nýn Avrupa’daki hâkimiyetini kaybetmesi üzerine, Avrupalý Devletler tarafýndan öç alma gayesiyle Müslümanlara yönelik soykýrýmlar baþlatýlmýþtýr. Sýrp ve Hýrvatlarýn, Bosna Hersek’teki Boþnak Müslümanlara yaptýklarý katliamlar bu kabîldendir. Bu sayýlanlar islamofobinin tarihî ve kültürel nedenlerine örnek olarak gösterilebilir.

Avrupalýlarda, Avrupa kýtasýnýn Ýslamlaþmasý ve Hýristiyanlarýn kendi ülkelerinde Müslümanlara karþý azýnlýk duruma düþerek hâkimiyetlerini kaybedeceklerine dayalý oluþan endiþe ve korkular, islamofobinin siyasal nedenlerini oluþturur. Bu endiþe ve korkular aþýrý saðcý partiler tarafýndan, halk desteðini kazanmak için bir propaganda aracý olarak kullanýlmaktadýr.

            Avrupada yabancý iþçi ihtiyacýnýn azalmasý, son yýllarda ortaya çýkan ekonomik krizler ve buna baðlý olarak Hýristiyan nüfusta iþsizlik oranýnýn artmasýna doðru orantýlý olarak Müslümanlara yönelik ýrkçý yaklaþýmlar artmýþtýr. Ayrýca Avrupa ve Amerika’ya vasýfsýz iþçi olarak göç eden Müslüman ailelerin ikinci ve üçüncü nesil çocuklarýnýn iyi eðitim almalarý neticesinde devlet kademelerinde önemli kadrolara gelmeleri, haklarýný daha yoðun bir þekilde aramaya baþlamalarý ve ekonomik olarak güçlenmeleri; Avrupa ve ABD’nin yerli halký tarafýndan dinî, siyasi ve ekonomik tehdit olarak algýlanmaya baþlanýlmýþ, bu da islamofobik davranýþlarýn tetiklenmesine sebep olmuþtur.

            Ýslamafobinin baþka bir nedeni de farklý kimliklere yönelik teolojik anlayýþ ve dinî hoþgörüsüzlüktür. Kur’an ayetlerinin öncesini ve sonrasýný, nâsihini ve mensûhunu, muhkem ve müteþâbihini, nüzul sebebini ve iletmek istediði mesajý dikkate almadan yapýlan yorumlar, “cihad” ayetleri ekseninde yoðunlaþmaktadýr. Cihad kelimesi Kur’an’da “zorluklara karþý elinden geleni yapmak” anlamýnda kullanýlýrken, baðlamýndan koparýlarak “haksýz savaþ ve terörizm” þeklinde anlaþýlmaktadýr. Bunun sonucunda Ýslam dini -özünde- tek tipçi, hoþgörüsüz ve yýkýcý bir siyasal ideoloji olarak lanse edilmeye çalýþýlmaktadýr. Bu durum Ýslam dinini tanýmayan zihinlerde, bu dine ve mensuplarýna karþý önyargýlarýn oluþmasýna sebebiyet vermektedir.

            Sayýlan bütün nedenler, ayný zamanda islamofobinin psikolojik nedenlerinin kapsamýna girmektedir. Çünkü gerek ekonomik, gerekse siyasal ve dinî korkular, öfke duygusunu tetikleyerek insanlarýn davranýþlarýnda olumsuz deðiþikliklere yol açmaktadýr. Bu ise psikolojinin konusuna girer.

            Medyanýn Müslümanlarý terör, bombalama ve þiddet olaylarýyla özdeþleþtirmesi ve insanlarýn bilinçaltlarýný istenilen doðrultuda þekillendirmesinin, Ýslamofobik tutumun günden güne ilerlemesindeki en büyük etken olduðu açýktýr. Medya vasýtasý ile þekillenen beyinlerdeki kazanýlmýþ korkularýn en büyük tetikleyicisi ise; radikal Ýslamcý örgütlerin – ki bununla kastedilen, yanlýþ ve eksik dinî bilgiye sahip olan ya da Ýslam kelimesini kullanarak bu dine karþý provokasyon amacý güden sahte müslümanlardýr- yapmýþ olduðu terör saldýrýlarý olmuþtur. Bu saldýrýlarýn þüphesiz en büyüðü ve islamofobinin kademe atlamasýna sebep olan olay, 11 Eylül 2001’de El-Kaide örgütü tarafýndan ABD’deki Dünya Ticaret Merkezleri üzerine gerçekleþtirilen intihar eylemleridir.

            1.3. 11 EYLÜL SALDIRILARI

                19 hava korsaný dâhil olmak üzere 2996 kiþinin can kaybýna uðradýðý ve 10 milyar dolarýn üzerinde maddî hasarýn meydana geldiði 11 Eylül 2001 saldýrýlarý Amerika’da, El-Kaide’ye baðlý teröristler tarafýndan kaçýrýlan 4 sivil uçaðýn farklý noktalara intihar eylemi düzenlemesiyle gerçekleþmiþtir.

            Teröristler tarafýndan kaçýrýlan American Airlines’in 11 sefer sayýlý uçaðý, yerel saatle 08:46:30’da, New York’ta bulunan Dünya Ticaret Merkezi’nin kuzey kulesinin 94-98. katlarýna çarparak, binanýn 102 dakika sonra yýkýlmasýna sebep olmuþtur. United Airlines’in 175 sefer sayýlý uçaðý, saat 09.02.59’da Dünya Ticaret Merkezi’nin güney kulesinin 77-85. katlarýna çarpmýþ ve bina 56 dakika içerisinde yerle bir olmuþtur. Kaçýrýlan üçüncü uçak olan American Airlines’in 77 sefer sayýlý uçaðý, ABD Savunma Bakanlýðý Karargâhý olan Pentegon’a çarpmýþtýr. Dördüncü uçak olan United Airlines’in 93 sefer sayýlý uçaðý ise Washington, DC’yi hedeflemiþ fakat yolcularýn müdahalesi sonucunda hedefine ulaþamayarak, DC’nin 240 km kuzey batýsýna,  Pensilvanya Shanksville kýrsalýna düþmüþtür.

            11 Eylül saldýrýlarýyla ilgili; Amerika’nýn Orta Doðu ve Afganistan’a karþý iþgal faaliyetlerini meþrulaþtýrarak, ülke ve kamuoyunun desteðini almak amacýyla düzenlenen senaryolar olduðuna dair pek çok komplo teorileri olsa da, bu makalenin konusunu teþkil etmediðinden dolayý bu teoriler hakkýnda bu kadarýný söylemek yeterli görülmektedir.

       2. SÝNEMA SEKTÖRÜNDE ÝSLAMOFOBÝ

               Sosyal bilimler ve kültürel çalýþmalarýn içinde hem bir disiplin hem de bir sanat biçimi olarak yer bulan sinema, örtük ve açýk göndermeleri ile en önemli ideolojik aygýtlardan birisidir.

            Sinema, muhataplarýn bilinçaltýna hitap eden ses ve görüntüleri, içerisinde barýndýrmakla, günümüzün en önemli silahlarýndan biri haline gelmiþtir. Özellikle ABD’nin tekelinde bulunan Hollywood sinemasý, küreselleþen dünyamýzdaki en önemli kitle iletiþim kaynaðý olarak, tüm dünya bireylerinin algýlarýný ve yaþam tarzlarýný þekillendirmede etkili bir unsurdur. Tek bir devletin tekelinde bulunan bu büyük unsurun, o devletin siyasal, ekonomik ve kültürel deðerlerinden tamamen soyutlanmýþ olmasý düþünülemez. Ýnsanlarýn bilinçaltýna hükmeden sinema, kurþunsuz bir silah olarak, toplumlarýn deðer yargýlarýný istenilen tarzda deðiþtirmeyi saðlayan en tehlikeli araçtýr.

            Sinemanýn bilinçaltýna yaptý etkileri anlamlandýrabilmek için, öncelikle bilinç ve bilinçaltýnýn ne anlama geldiðinden söz etmek gerekmektedir.

         2.1. BÝLÝNÇALTI MESAJI

           Bilinç, insanoðlunun ilk uyaranlarý almaya baþlamasýyla iþlerlik kazanan ve ömrünün sonuna kadar devam eden farkýnda olma faaliyetleridir. Bilinçaltý ise, çevremizdeki ses, görüntü ve mesaj gibi uyarýmlarýn farkýnda olmadan insan zihnine yerleþmesidir.

       Bütün alýþkanlýklarýn ve tesadüflerin tüm nedenleri bilinçaltýnda yatmaktadýr. Öðrenme ve her türlü deðiþim bilinçdýþýnda/bilinçaltýnda baþlar ve insan davranýþlarýnýn büyük bölümü bilinçdýþýnýn kontrolü altýndadýr. Baþka bir deyiþle, hayatý þekillendiren þey bilinçaltýdýr; bilinçaltý, bir fikri kabul eder, sonra onu uygulamaya baþlar.

            Bilinç, bilgileri sýrayla iþlerken; bilinçaltý, çoklu iþlem yapabilir. Bilinç, saniyede 2 bin bit bilgi iþleme kapasitesine sahip olmasýna raðmen; bilinçaltý, 4 milyar bit bilgiyi iþleyebilmektedir. Bilinçaltý iþlediði her þeyi, o an oluyormuþ gibi varsayarak vücudu kontrol etmekte ve dýþarýdan gelen tüm tehditlere yanýt vererek vücudu canlý tutmaya çalýþmaktadýr. Bilinçaltý, çevrede olup biten her þeyi tüm detaylarýna kadar kaydedip; görüntü, ses, his, tat, koku ve düþünceleri depolar; daha sonra, kaydettiði uyarýcýlara benzer uyarýcýlarla karþýlaþtýðý an, -otomatik olarak- ayný tepkiyi gösterir. Bilinçaltýnýn tek amacý kiþiyi korumak olsa da, “tehlikeyi oluþturan” ile “o an, o mahalden geçen” arasýnda bir fark gözetmez. Örneðin; Bir þahýs, çocukluðunda þiddet ya da tacize maruz kaldýðý bir anda, ayný ortamda iþittiði bir müzik sesini, yýllar sonra tekrar duyduðu zaman; eskiden maruz kaldýðý o trajik olayýn duygusunu yeniden yaþar ve vücut ona göre davranýþsal tepki geliþtirir. Ya da ilkokuldaki öðretmeninin parfüm kokusunu, yýllar sonra tekrar duysa, ilkokulda yaþadýðý duygularý yeniden anýmsar ve hisseder. Bütün duyular için ayný durum söz konusudur.

            Gestalt kuramýnda algýsal örgütlemenin þeklini ortaya koyan bir takým kurallar vardýr ve bunlardan birisi “þekil ve zemin iliþkisi”dir. Bir nesneye bakýldýðýnda görülen þey, zemin üzerindeki nesnenin bütünlüðüdür. Baþka bir deyiþle, dikkatin yoðunlaþtýðý nokta þekil, diðer yüzey ise zemindir. Gözümüz yalnýz þekli net olarak algýlarken, beyin hem þekli hem de zemin net bir þekilde algýlayarak kara kutuya (bilinçaltýna) kaydeder.

            Bilinçaltý mesajý yollamanýn farklý teknikleri olmakla birlikte, “25. kare” olarak adlandýrýlan teknik makalenin konusuyla alakalýdýr. Sinema filmlerinde göz, sadece 24 kareyi algýlayabilmekteyken, 25. kareye yerleþtirilen görüntüyü algýlayamaz ve görüntü bilinçaltýna depolanýr. Böylece verilmek istenen mesaj, hedef kitleye ulaþmýþ olur.

            Bilinçaltý tüm tohumlarý kabul eden bir tarla gibidir. Hangi tohum (düþünce) ekilirse onu alýr ve bir zaman sonra onu yetiþtirip, büyütür. Sonra o düþünce gerçek hayatýn bir parçasý haline gelir.

        2.2. HOLLYWOOD SÝNEMASINDA ÝSLAMOFOBÝK UNSURLAR

        Hollywood sinemasýnda islamofobik unsurlarýn iþleniþini, 11 Eylül 2001 öncesi ve sonrasý olarak iki devreye ayýrmak mümkündür.

           19. yy. sonrasýnda Batý medeniyetleri, kendi üstün tarihini evrenselleþtirme ve sömürgeci niyetlerini meþrulaþtýrma adýna; doðulu halký tembel, pis, uyuþuk, cinselliðe düþkün, zorba bir krallýkla yönetilen ve medeniyetten yoksun insanlar olarak tanýmlamýþlardýr. 11 Eylül saldýrýlarýna kadarki dönemde Hollywood filmlerinde iþlenen doðulu figürü de bu iddiayý ispatlamaktadýr. Dönemin Müslümanlarý konu alan filmleri; cinsel imgeler, bilinçdýþý fanteziler, arzular, korkular ve rüyalarla örülüdür. 1921 yapýmý Þeyh (The Sheik) adlý filmde Müslümanlar, vahþi ve þehvet düþkünü olarak betimlenirken; Arap Geceleri (1942), Ali Baba ve Kýrk Haramiler (1944), Kobra Kadýn (1944), Sinbad ve Sailor(1947) gibi filmlerde ihtiþam, gizem, tutku ve çok eþlilikle hesabý sorulmayacak özgür cinselliðe olan meylin þekillendirdiði bir fantastik anlatým tarzý benimsenmiþtir. 1980’lerin sonlarýnda yapýlan filmlerde ise Batý’nýn “öteki/doðulu” karþýsýnda koyduðu “ben/batýlý”; her daim “öteki”den daha güçlü ve bedeni ya da zekâsýyla üstün görünen beyaz adamdýr. Bu üstünlük, “öteki”nin beceriksizliðinden dolayý komik duruma düþmesinin batýlý “ben”e yarattýðý özgüven ve alaycýlýk ile vurgulanmaktadýr.

        11 Eylül 2001 saldýrýlarýndan sonra Hollywood sinemasýnda “öteki”ye karþý olan söylem boyut deðiþtirmiþtir. Doðunun cehaleti, barbarlýðý ve her zaman üstesinden gelinebilecek eksikliklerinin yerini, her an tehlike ve tehditleri hatýrlatan, dolayýsýyla özgüven yerine endiþe aþýlayan bir doðu imgesi almýþtýr. Bu dönemden sonra Doðu alay edilecek, aþaðýlýk ve komik durumdan ziyade; masum insanlarý acýmasýzca katleden, onlarýn mallarýný gasp eden, terörizmin menþei olan tehlikeli bir unsur olarak gösterilmeye baþlamýþtýr.Uçuþ 93 (2006), Dünya Ticaret Merkezi (2006), Tanrýnýn Vadisinde (2007), Krallýk (2007), Yargýsýz Ýnfaz(2007), Charlie Wilson’un Savaþý (2007) ve 2005’te en iyi film ödülüne layýk görülen Çarpýþma (2004) filmleri, 11 Eylül saldýrýlarýndan sonra çekilen filmlere örnek olarak gösterilebilir. Ayrýca 23 Haziran 2012 tarihinde vizyona giren,Innocence of Muslims (Müslümanlarýn Masumiyeti) adlý filmde, -Ýslam dinince yasak kabul edilmesine raðmen- Ýslam peygamberi Hz. Muhammed karakterinin yüzü gösterilmiþtir. Ýslam dinini aþaðýlayýcý söylemler içeren bu film, Müslüman çevrelerin büyük tepkilerine neden olmuþtur. 2012 yapýmý Argo (Operasyon) filmi ise 1979 yýlýnda Ýran Ýslam Devrimi esnasýnda Tahran'da meydana gelen rehine krizi olayýnda, ABD büyükelçiliðinde bulunan ve Kanada Büyükelçiliðine kaçan altý ABD'li diplomatýn Ýran'dan kaçýrýlmasý olayýný konu edinmiþtir. Ýran halkýný “ çað dýþý” gösteren bu film, 85. Akademi Ödülleri'nde “En Ýyi Kurgu”, “En Ýyi Uyarlama Senaryo” ve “En Ýyi Film” ödüllerini kazanmýþtýr. Bu ise Ýranlýlarýn büyük tepkisine yol açmýþtýr. 2013 yapýmý Zorlu Ýkili filminde Müslümanlar, tehlikeli, tehditkâr ve adam öldürmeyi Allah için yapanlar olarak lanse edilmeye çalýþýlmýþtýr.

          Müslümanlarýn Hollywood sinemasýndaki olumsuz tiplemelerine daha pek çok filmde rastlamak mümkündür. Ancak onlarýn hepsini burada dile getirmek mümkün olmayacaðýndan dolayý birkaç tanesiyle iktifa edilmiþtir. Þimdi bu tür filmlere -daha detaylý- birkaç örnek verilerek anlatýlmak istenilenin daha iyi anlaþýlmasý saðlanmaya çalýþýlacaktýr.

      2.2.1. KANDAHAR

      Mohsen Makhmalbaf fimi olan Kandahar veya diðer adýyla  Ayýn Ardýndaki Güneþ, 2001 yýlý Ýran-Fransa ortak yapýmý bir filmdir. Baþrolünde Nelofer Pazira’nýn oynadýðý film, Taliban dönemi Afganistan’ýnýn durumunu anlatmaktadýr. Filmde, Afganistan’dan kurtulmak için Kanada’ya kaçan Nafas(Nelofer Pazira)’ýn, Afganistan’da kalan kýz kardeþinden intihar edeceðine dair bir mektup almasý ve onu kurtarmak için döndüðü Afganistan’da yaþadýklarý konu edilmiþtir.

2001 yýlý “Cannes Film Festivali Yarýþmalý Bölümü Resmi Seçimi ve Ecumenical Ödülü” ile “Selanik Film Festivali Film Eleþtirmenleri Ödülü”ne layýk görülen Kandahar filmi, yapýmcýsý olan Mohsen Makhmalbaf’a da ayný yýl Unesco'nun verdiði “Federico Fellini Ödülü”nü kazandýrmýþtýr.

          Filmde Afganistanlý Müslümanlar; pejmürde, pis, aþaðýlýk, aç, zalim, görgüsüz olarak tanýtýlmaktadýr. Halk; yüzleri kirli, ayaklarý çýplak, kýyafetleri yýrtýk zavallýlardýr. Açlýktan ve hastalýktan ölen Müslüman halka yardým elini uzatan kiþiler ise, yardýmsever Batýlýlar olarak gösterilmiþtir.

          Filmde Müslüman kadýnlar, hiçbir kimliðe sahip olmayan âciz varlýklardýr. Nafas, ülkesindeki kadýnlara acýyarak þöyle der: “ Ülkemdeki kadýnlar, nüfusun yarýsý olmasýna raðmen ne isimleri ne de resimleri var. Belki de sadece bu yüzden onlara ‘kara kafa’diyorlardýr.” Müslüman ülkede kadýnlarýn sosyal haklarýnýn ihlal edildiðine dair pek çok mesaj içeren bu filmde, kýz çocuklarýnýn eðitim haklarý ellerinden alýnýrken, erkek çocuklarýna terörizm eðitimi verildiði iþlenmektedir.

           Medresenin kuru betonunda sýkýþ tepiþ oturan erkek çocuklarýnýn Kur’an-ý Kerim’i çok yüksek sesle ve çýlgýnca sallanarak okuduklarý bir sýrada, “molla” dedikleri öðretmenin elinde tespihle despot bir þekilde öðrencilerin aralarýnda dolaþarak, ara sýra onlarý susturup bazý sorular sorduðu sahne dikkat çekicidir. Öðrencilerden sessizlik isteyen molla þunu sorar:

          -Kýlýç ne içindir?

          Hemen elindeki kýlýcý kýnýndan çýkaran bir öðrenci þu þekilde cevap verir:

         -Bu kýlýç, Tanrýnýn emirlerini yerine getirmek içindir. Hýrsýzlarýn elini, katillerin kafasýný koparýr.

         Molla, Kur’an okumaya devam etmelerini ister; sonra tekrar sessizliði saðlayarak öðrencilerine þunu sorar:

         -Kalaþnikof nedir?

         Baþka bir çocuk elindeki kalaþnikofu havaya kaldýrarak anlatmaya baþlar:

        -Kalaþnikof, yarý otomatik bir silahtýr, mermileri hýzlýca atar, niþan alýnan hedefi yok eder. Hedefi vurmakla kalmaz, onun vücudunu parçalar ve öldürür. Savaþta bizi korumasý için onu yanýmýzdan hiç ayýrmamamýz gerekir.

        Bu sahneden de anlaþýlacaðý üzere terör, onu iþleyen þahýslara hasredilmeyip,  bir dinin (Ýslam) emri ve o dinin bütün mensuplarýnýn benimsediði bir gerçek gibi tasvir edilmiþtir.

       2.2.2. DÝKTATÖR 

     Larry Charles’in yönetmenliðini yaptýðý Diktatör (The Dictator) filmi, 16 Mayýs 2012’de gösterime girmiþtir. Senaryosuna katkýda bulunan ve ayný zamanda baþrolünü üstlenen Sacha Baron Cohen’in çevirmiþ olduðu, ABD yapýmý bir komedi türü olan bu film, New York ve Ýspanya’da çekilmiþtir.

      Film içerisinde Ýslam veya Müslüman kelimeleri kullanýlmasa da Arap kelimesinin kullanýlmasý, karakterlerin giydikleri kýyafetler, “Diktatör” karakterinin kullandýðý sakal biçimi ve Taliban’a yardým etmesi gibi unsurlarla islamofobik söylemin Müslümanlarý nitelendirdiði aþaðýlayýcý vasýflar filmde kendini göstermektedir.  Dolayýsýyla filmdeki karakterler, izleyenlerin zihinde batý algýsýndaki Ýslam’ý çaðrýþtýrmaktadýr ve film bu algýyý daha da güçlendirmektedir.

        Filmde, Doðu ülkelerinden biri olan Wadia, “Diktatör” lâkabýnda bir yönetici tarafýndan anti-demokratik bir biçimde yönetilmektedir. Wadia, zengin uranyum yataklarýna sahip, füzelerin üretildiði, BM’yi ve diðer dünya ülkelerini kendisine asla muhatap almayan bir devlettir. Diktatör, istediðini elde etmek için adam öldürme ve rüþvet gibi etik olmayan her yola baþvuran, panseksüel iliþkilerde bulunan, ayný zamanda pedofiliye düþkün olarak küçük erkek çocuklarýna tecavüz edip intiharlarýna sebep olan, hiçbir kimse tarafýndan sevilmeyen, beceriksizliðinden dolayý daima komik duruma düþen ve Usame bin Ladin’i sarayýnda gizleyen bir yöneticidir.

         Filmdeki algý operasyonu, cinsel öðelere fazlaca yer vermekle kuvvetlendirilmektedir. Zira yapýlan araþtýrmalarda, insanlarýn en fazla zihinsel tepki verdiði durumlarýn doðum ve ölüm olaylarý olduðu bilinmekle birlikte, cinsellik içeren reklam filmlerinin de diðerlerine nazaran beynin daha fazla bölgesini uyararak insanlara gönderilmek istenen mesajý daha kolay ilettiði ve zihinde kalýcý hale getirdiði tespit edilmiþtir. Bu gün pek çok reklam filmleri, çizgi filmler, bilgisayar oyunlarý ve sinema filmlerinde bu taktik uygulamaktadýr.

    Filmde Diktatör’e oynanan bir oyun neticesinde ülkesi demokratik yönetime geçecektir. Diktatör, intihar etmek üzereyken kendisini bundan vazgeçiren arkadaþýna, ülkesinde çocuk iþçilerin ve köle çalýþanlarýn her daim olacaðýný söyleyerek “Yaþasýn zulüm!” diye baðýrýr. Sonra Amerikalý milletvekillerinin olduðu bir mecliste diktatörlük ile demokrasiyi karþýlaþtýrarak mesaj içerikli bir konuþma yapar.

        Filmde eleþtirilen konu anti-demokratik bir rejim olsa da; verilmek istenen olumlu mesaj, karþýtýný göstererek yapýlýrken yine öteki/doðulu üzerinden yapýlmýþtýr. Bu durum, ýrkçýlýk ve doðulu hakkýnda algý þekillendirmekten baþka bir þey deðildir.

            2.2.3. UNITED 93/ UÇUÞ 93

           Senaryosu ve yönetmenliðini Paul Greengrass’ýn yaptýðý, Fransa-Ýngiltere ve ABD ortak yapýmý olan United 93 filmi, dram-gerilim-suç ve tarih türü bir film olup, 1 Eylül 2006’da vizyona girmiþtir.

            Filmde 11 Eylül saldýrýlarýnda kaçýrýlan United Airlines adlý þirkete ait 93 sefer sayýlý uçaðýn mürettebat ve yolcularýnýn o gün yaþadýðý dehþet varsayýmlara dayanarak anlatýlmaktadýr.

           Uçaðý kaçýran teröristlerin, filmin ilk sahnelerinde Kur’an okuyup, namaz kýlarak ibadet etmeleri, uçakta insanlara saldýrýp onlarý yaralarken tekbir getirmeleri dikkat çekicidir. Bu tür terör olaylarý cihad kelimesi ile özdeþleþtirilerek, Ýslamýn emri gibi yansýtýlýp, bu dinin terörizm içerikli bir ideolojiden baþka bir þey olmadýðý aþýlanmaya çalýþýlmaktadýr.

                Bu tür filmlerde tahayyül edilenden farklý olarak, gerçek Ýslamý tanýtmak adýna da bazý filmler yapýlmýþtýr. Bir Bollywood filmi olan My Nme is Khan ( Benim Adým Khan)(2010)  filmi ile Endonezya yapýmý Ayat Ayat Cinta (Sevgi Ayetleri) (2008) adlý film bunun en güzel örneklerindendir. Shahrukh Khan ile Kajol’un baþrolerini paylaþtýðý birinci filmde, -tarafsýz bir þekilde- her din, ýrk ve milletten iyi ve kötü insanlarýn olabileceði, iþlenilen terör eylemlerini bir dinin mensuplarýnýn tamamýna mâl etmenin yanlýþlýðý vurgulanmýþ; ABD’de 11 Eylül saldýrýlarýndan sonra Müslümanlara karþý iþlenilen nefret suçlarý ve çifte standart gözler önüne serilmiþtir. Fedy Nuril’in baþrolünü üstlendiði Ayat Ayat Cinta fimi ise, 11 Eylül saldýrýlarýndan sonra terör ile Ýslam dininin özdeþleþtirilmeye baþlamasý sebebiyle ortaya çýkan tutuma karþýlýk; Ýslamýn fedakârlýk, sevgi ve sabra dayalý gerçek yüzünü göstermeyi amaçlamýþtýr.

          SONUÇ

          Bilinçaltý þekillendirmesinde ve insan algýlarýný yönetmede oldukça önemli bir güce sahip olan sinema sektörünün, Ýslamofobi olgusunun artýþýndaki payý göz ardý edilemeyecek kadar büyüktür. 11 Eylül 2001 saldýrýlarýndan sonra artan Ýslam karþýtlýðý, bu tarihten sonra sinemada boyut atlamakla birlikte, çok daha yoðun bir þekilde iþlenilmeye baþlamýþtýr.

            Ýslam dininin tehlike ve terör ile baðdaþtýrýlmasý, gayrý-müslim halkta islama karþý bir ön yargý meydana getirerek, Müslümanlara karþý iþlenen nefret suçlarýnýn artýþýna neden olmuþtur. Avrupa ve Amerika’da yaþayan Müslüman halk, çifte standartlara maruz kalmýþ, yaþadýklarý toplumdan dýþlanarak özgüvenleri kýrýlmaya çalýþýlmýþtýr. Bu tutumlara maruz kalan Müslüman bireylerin sosyal ve meslekî yaþantýlarý, olumsuz yönde etkilenmiþtir. Kendini yaþadýðý devlette güvenliksiz içerisinde hisseden Müslüman gençlerin bir kýsmý marjinalleþmeye baþlamýþtýr.

          Ancak unutulmamasý gereken bir þey vardýr ki; terörün ne dini, ne ýrký, ne de milleti vardýr. Terör terördür, baþka bir þey deðildir. Bu gün zihinlere oturtulan “Terör Ýslam’dýr!” algýsýnýn yýkýlmasý Müslümanlara düþmektedir. Bunun için Ýslamý bilmeyen bireylere, bu dini en doðru þekilde tanýtmak gerekmektedir. Onu en doðru þekilde tanýtabilmek; öncelikle doðru bir biçimde anlamak ve yaþamak ile mümkün olur. Bu konuda biz Müslümanlara düþen görev, kendi bireylerimizin Ýslam dinini en iyi þekilde anlayarak yetiþmesini saðlamak ve baþka toplumlara yaþantýmýzla Ýslam’ýn terör dini olmadýðýný göstererek örnek olmaktýr.

             BÝBLÝYOGRAFYA

    Demir, Tarkan ve Aþan, Nuh, “ Hollywood Kamerasýnda Ýslam’ýn Ötekileþtirilmesi”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 9/5, ss. 741-748, Ankara, Spring 2014.

        Karslý, Necmi, “Ýslamofobi’nin Psikolojik Olarak Ýncelenmesi”, Din Bilimleri Akademik Araþtýrma Dergisi, c. I, S. 13, ss. 75-100, 2013.

      Küçükbezirci, Yaðmur,  “Bilinçaltý Mesaj Gönderme Teknikleri ve Bilinçaltý Mesajlarýn Topluma Etkileri”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 8/9, ss. 1879-1894, Ankara, Summer 2013.

        Muslu, M. Barýþ, Beynine Format At, Doðan Kitap Yay., Ýstanbul, 2015.

       Önal, Hülya ve Baykal, Kemal Cem, “Klasik Oryantalizm, Yeni Oryantalizm ve Oksidentalizm Söylemi Ekseninde Sinemada Deðiþen ‘Ben’ ve ‘Öteki’ Algýsý”, Zeitschrift für die Welt der Türken (Journal of World of Turks), Vol. 3, No. 3, ss. 107-128, 2011.

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Bollywood (Eriþim Tarihi: 31.12.2015)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Diktatör_(film) (Eriþim Tarihi: 10.01.2016)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Haçlý_Seferleri (Eriþim Tarihi: 31.12.2015)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Ýslamofobi (Eriþim Tarihi: 31.12.2015)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Ýspanyol_Engizisyonu (Eriþim Tarihi: 31.12.2015)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Kandahar_(film) (Eriþim Tarihi: 10.01.2016)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Panseksüellik (Eriþim Tarihi: 10.01.2016)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/Washington,_DC (Eriþim Tarihi: 31.12.2015)

            https://tr.wikipedia.org/wiki/11_Eylül_saldýrýlarý (Eriþim Tarihi: 31.12.2015)

            www.sinemalar.com/film/132/ucus-93 (Eriþim Tarihi: 10.01.2016)