KULAK BOYNUZA SAYGILI OLMALI

Bugün gelinim ve oðlum ile birlikte Hasan Keyf’e gezmeye gittik. Olaðanüstü bir doða harikasý. Gelin gibi süzülerek akan Dicle nehri. Onun etrafýný çevreleyen ve süsleyen maðaralar þeklinde oyulmuþ kayalardan müteþekkil, kendine özgü güzellikleri ve gizemleri olan daðlar. Yalnýzca üç ayaðý ayakta kalan tarihi eski köprü ile, üzerinde þimdinin ulaþýmýnýn saðlandýðý modern köprü. Mutlaka görülmeye deðer, Batman ilimizin 3500 nüfuslu Hasan Keyf ilçesi.

En üzücü nokta ise, bu tarihi ve kültür mirasýmýzýn yeni yapýlan “Ilýsu barajý”nýn derinliklerinde kalacak olmasý…

Gelelim asýl mevzuya.

“1273’lü yýllarda. Sultan Süleyman Bin Turan Þah Eyyubi’nin hükümdarlýðý döneminde yapýlan, Sultan Süleyman Camii minaresi daha inþaat halinde iken, usta ile kalfa arasýnda, inþaat tekniði açýsýndan bir anlaþmazlýk çýkar. Minarenin henüz dikdörtgen kaidesi yapýlmakta iken, usta ile kalfa arasýnda baþlayan bu tatlý çekiþme, kalfanýn usta tarafýndan kovulmasý ile son bulur.

Kovulma olayý kalfayý çok üzer ve gücüne gider. Kalfa bu sevimsiz duruma bir karþýlýk vermek için, Dicle Nehri’ne hakim kayalýklar üzerinde bulunan “El-Rýzk Camii’nin minaresini yapmaya baþlar. Kalfanýn amacý, ustasýndan daha güzel bir minare yapmaktýr.

Usta ile kalfa minarelerini birlikte yapmaya baþlarlar. Her iki minare de yükseldikçe ihtiþamlarý da belirginleþmeye baþlar. Ancak kalfa, yapmakta olduðu minarede, herkesten saklý tuttuðu bir ayrýntýyý özenle korumaktadýr. Minareler ilk bakýþta dýþ görünüþü itibarýyla birbirine çok benzemektedir. Ancak halk minareleri zerafet ve estetik açýsýndan karþýlaþtýrdýðýnda, kalfanýn yaptýðý minaredeki desenler ve güzellikler daha fazla dikkat çekmektedir.

Bir süre sonra minareler tamamlanýr. Önce usta, baþta Melik olmak üzere, ileri gelen zevat ile görkemli bir þekilde minaresinin açýlýþýný yaptýrýr. Kalfa ise, minaresinde kullandýðý ve sýr gibi sakladýðý bir inþaat tekniðini, yalnýzca ustasýnýn görmesini istemektedir.

Bu nedenle minaresinin açýlýþýný yapmadan önce, ustasýna karþý duyduðu saygýyý ön planda tutarak, mütevazý bir tavýrla ustasýný davet ederek, açýlýþý ona yaptýrýr. Açýlýþý yapan usta, minarenin merdivenlerinin yapýlýþ tekniðini görmek ve kalfasýný denemek amacýyla merdivenlerden minarenin tepesine çýkar. Bir de ne görsün, kalfa minarenin tepesindedir. Ustasýndan önce minarenin tepesine çýkmýþ ve ustasýný beklemektedir.

Bu durumu hayretle karþýlayan usta kalfaya: “Buraya nasýl çýktýn? Diye sorar. Kalfa da her zamanki gibi tevazuyu elden býrakmadan ustasýna: “Þu yan taraftaki ikinci merdivenlerden çýktým ustam” der. Bunun üzerine usta, yan tarafýna bakar ki ne görsün! Minareye çýkan ve inenin birbirini görmediði çift merdivenlerden oluþan bir mimari ustalýðý ile yapýlmýþ.

Oysa ki, kendisinin yaptýðý minarede böyle bir teknik kullanýlmamýþtý. Bu durum karþýsýnda ne yapacaðýný þaþýran usta, kalfasýnýn bu þahane eserini takdir edeceði yerde, gururuna yenik düþmüþ ve geçirdiði bunalým sonucu, minarenin tepesinden atlayarak canýna kýymýþtýr.”

Hasan keyf’de hala dimdik duran iki minare, iþte böyle tatlý ancak, sonu dramatik olan bir rekabet anlayýþý içinde yapýldýðýndan, üstün bir inþaat tekniðine ve mükemmel bir sanat deðerine sahiptir.

“Boynuz kulaðý geçer” atasözümüzü bilmeyenimiz yoktur sanýrým. Kulak doðuþtan olduðu halde, boynuz daha sonradan çýkmaya baþlar ve kulaðý geçer. Burada kulaðýn boynuza küsmesi ve gurur yapmasý doðru deðildir.

Keþke ustamýz, kovulmasýna raðmen kendisine saygýda kusur etmeyen üstün yetenekli kalfasýný takdir etseydi de o acý tercihte bulunmasaydý.

Keþke, boynuzun kulaðý geçtiðini belirterek, kalfasýnýn ustalýðýný onaylasaydý. Keþke, canýna kýymasaydý da, “benim yetiþtirdiðim kalfam benim gururumdur” diyerek, kalfasýný onure etseydi.

Keþke, zamanýnda zeki kalfasýna kulak verip, ortak akýl kullanarak, baþarýnýn hazzýný birlikte yaþasalardý.

Keþke, kalfasýný zamanýnda gurur yapýp kovmasaydý da, iþbirliðine gidip “sinerji” üretmeyi akýl edebilseydi.

Keþke, canýna kýymayýp baþta kalfasý olmak üzere, bir dünya insaný üzüntüye gark etmeseydi.

Keþke, kovmasýna raðmen kendisine küsmeyip mesleki anlamda daha da hýrslanýp kendisiyle tatlý bir rekabete giren, hiçbir þartta saygýda kusur etmeyen kalfasýna bir usta gibi sahip çýksaydý…  keþke, keþke…

Selam, sevgi ve dualarýmla. Allah’a (cc) emanet olunuz.

31 Mart 2016. Saat: 21.00. Diyarbakýr – Bismil

Yrd.Doç.Dr. Süleyman COÞKUNER

Kaliteli Yaþam Uzmaný