5. Kendi kaygýmý ve korkumu kendim ürettiðimin farkýna vardým. Dýþ dünya zaman zaman bir tetikleyicilik vazifesi görse de problem iç dünyamda. Dýþ tetikleyiciler bir baþlatýcý vazifesi görüyorlar sadece.

6. Bir diðer husus; bir söz söyleyeceðim ya da bir davranýþ ortaya koyacaðým zaman olumsuz sonuçlarý hiç hesap edememem yahut etsem bile kendime engel olamayýp o sözü söylemem ya da davranýþý ortaya koymam. Korku ve kaygýmý baþlatan þey ise daha sonra olumsuz sonuçlarý düþünüyor olmam. Düþünmesem belki mesele kendiliðinden kapanýp gidecek. Fakat olumsuz sonuçlarý düþünmem neticesinde açýða çýkan korku ve kaygý, devamýnda duyduðum piþmanlýk beraberinde durumu düzeltmeye yönelik söz ve davranýþlarý getiriyor. Acý tarafý bu söz ve davranýþlar sorunu çözmek þöyle dursun karþý tarafa ciddi manada psikolojik üstünlük kazandýrýyor. Beni söylediðim söz ya da ortaya koyduðum davranýþtan kaynaklý korku ve kaygý yaþadýðýmý, piþmanlýk duyduðumu hisseden muhatap özgüvenini tazeliyor ve beni kolaylýkla alt edebileceði hissine kapýlýyor. Onun böyle hissediyor olmasý elbette çok önemli deðil ancak beni asýl zayýf düþüren bizzat benim karþý tarafýn psikolojik üstünlüðü ele geçirdiði zannýna kapýlýyor olmam.

7. Bir diðer husus anlaþýlmama kaygýsýna kapýlmam ya da gerçek niyetimin görülememesi korkusu. Ya da daha ileri bir boyutta ifade ettiðim niyetimle gerçek niyetimin farklý þeyler olmasý. Bu durum bana kendi içimde bir tezat yaþatýyor. Dolayýsý ile insanlarýn, her ne kadar gizlemeye çalýþsam da gerçek niyetimi sezdikleri düþüncesindeyim.

8. Kendimi ikna edebilme kaabiliyetim geliþiyor. Kendi içimde inandýrýcýlýðým artýyor. Ýlk aklýma gelen düþünceyi doðru sanýp peþine düþmüyorum. Düþüncelerin gerçek olmadýðý sadece düþünce olduklarý gerçeðini sindirmeye baþladým.

9. Çevremdeki her kiþilik tipinin varlýðýný bir nimet olarak görüyorum. Çünkü onlar üzerinde kendi eksikliklerimi görme imkaným doðuyor.

10. Bilinçaltýmýn arzu ettiði þekilde düþünmekten, konuþmaktan ve davranmaktan bütünüyle kurtuldum diyemem fakat bu yönde bir bilinç oluþmaya baþladý bende. Her zaman olmasa da zaman zaman buna engel olabiliyorum.

11. Öfkemin temelinde haklý çýkma arzusu olduðunu düþünüyorum. Öfkeleneceðim, beni öfkelendiren kendini geri çekecek, belki özür dileyecek ve ben haklý çýkmýþ olmanýn ödülünü kendime vermiþ olacaðým. Belki yerinde ve zamanýnda öfkelenerek sorunu çözdüðümü sanacaðým. Ýyi ki öfkelenmiþim diyeceðim. Fakat hiç de öyle olmuyor. Her defasýnda piþmanlýk yaþýyor ve her seferinde özür dileyen ben oluyorum.

12. Kendime beni koruyucu ve iç tutarlýlýðýmý saðlayýcý belli baþlý prensipler edinmediðimi fark ettim. Prensipsizliðim beni insanlarýn duygusal saldýrýlarýna açýk hale getiriyor ve kolay lokmaymýþým gibi algýlanmama neden oluyor. Sanýrým bunun bir neticesi olarak istemediðim þeylere evet demek durumunda kalýyorum. Hayýr demeyi ve diyeceðim hayýra saðlam temeller oluþturmayý öðrenmeliyim. Tabii bu temel prensiplerim üzerinde yükselmeli.

13. Pozitif ve negatif kutuplar arasýnda gidip gelmekten kurtulmaya baþladým. Yaþananlarý ve yaþananlar neticesinde açýða çýkan düþünce ve duygularý daha gerçekçi bir boyutta deðerlendirebiliyorum.

14. Zaman tanýmak hususunda farkýndalýðým arttý, diyebilirim. Artýk kendime zaman tanýyabiliyorum. Olaylar ilk yaþandýðýnda üzerimdeki düþünsel ve duygusal etkisi pozitif yahut negatif olabiliyor. Ancak ilk etapta tepki göstermeyip üzerine düþünmek için kendime zaman tanýdýðýmda daha gerçekçi deðerlendirmek adýna kendime fýrsat verdiðimi fark ettim.

15. Artýk beni depresifleþtiren, öfkelendiren ya da manik bir ruh haline sokan þeyleri önceden fark edebiliyorum. Bu ciddi bir geliþme. Örneðin öfkelenebileceðimi önceden hissettiðim an, daha gerçekçi düþünmeye zaman kazanýyorum. Bu sayede kendimi, öfkelenmeyi gerektirecek bir durum olmadýðýna ikna edebiliyorum.