�nsanl�k, d��nce, hukuk ve siyaset tarihini ��yle bir g�z�m�z�n �n�nden ge�irdi�imizde; en ilkel toplumlarda bile, d�nemin ya�am �artlar�na g�re bir kural, d�zen ve y�netim anlay��/aray�� oldu�unu g�r�r�z. Hukuk tarihi ve hukuk felsefesi a��s�ndan bir de�erlendirme yapmak gerekirse; tarihsel d�nemlere g�re, bu alana katk�s� olmu� bir�ok d��n�r de hat�r�m�za gelir.

Basit kurallar�n, kanun/sistem olarak uyguland�� d�neme ge�ildi�inde pratik olarak ilk akl�m�za hukuk ad�na �u kanun ve hukuk d�zenleri gelir: Roma Hukuku, XII Levha Kanunlar�, Magna Carta, Hammurabi Kanunlar�, Common Law-�ngiliz Hukuku, �sl�m Hukuku, Anglo-Amerikan Hukuku, Sosyalist Hukuk, K�ta Avrupas� Hukuk Sistemi, Mecelle, Kanun-i Esasi ve 1921 Te�kilat-� Esasiye Kanunu,
1982 Anayasas�.

�Adalet, herkese hakk� olan� vermektir� genel kural�n�n yan�nda, hukuk; ki�i, toplum, devlet, �evre, e�ya, eylem ve t�m ili�kileri d�zenleyen kurallar, kurullar ve kanunlar b�t�n�d�r diyebiliriz.

Bireysel eylem, irade, tercih ve kazan�mlar�m�z, hukuki nitelendirme ile; hak, �dev, iktisap, zimmet, zilyet, g�rev, yetki ve sorumluluk tan�mlar� ile kar��m�za ��kar ve bizi ki�ilikten, yurtta�l��a ta��r.

Hukuk kurallar� ile bir yurtta� olarak kar��la�t��m�zda, sorumluluk, hassasiyet, adalet ve dikkat gerektiren bir ya�am s�recimiz ba�lam�� demektir. Biz hepsine uyar�z da uymayanlar da ��kacakt�r.

Yani siz �ok deneyimli, kurallara uyan, dikkatli bir s�r�c� olabilirsiniz fakat bu da bir ya�am�n ger�e�idir, gelir acemi bir s�r�c� size �arpar. ��te o zaman hukuk devreye girer.

Bireysel ve toplumun genelini ilgilendirmeyen lokal sorunlar�, y�llara yaymadan ��zme ihtimalimiz y�ksektir. Fakat evrensel ve �lkesel bazda Hukuk anlay��lar�, y�netim �ekilleri tarihsel s�re� i�erisinde, bu kadar geli�mesine ra�men, kal�c� ve genel kabul g�ren, ortak mutabakatla haz�rlanan anayasalar, kanunlar, toplumsal kural ve y�netim sistemleri geli�tirememek, evrensel kal�c� bar�� sa�layamamak;

�nsanl�k su�u, ay�b�, ihmali, g�nah� ve dram�d�r. Kedi bile i�g�d�s�yle hareket ederek, ge�ebilece�i bir deli�i b�y��yla �l�er, k�pek kemi�i �l�erek yutar. �nsan ise neden ba�kas�na kuyu kazmakla me�guld�r hep?

Anayasan�n, yasalar�n ve en ideal y�netim sistemlerinin mevcut olmas�, kal�c�/verimli/adil bir ��z�me ula��ld�� anlam�na gelmiyor maalesef. Adalet, hukuk, felsefe, ahlak ve estetik gibi �st normlar; toplumda ruh, k�lt�r, bilin�, alg� ve medeniyet olarak yer edinemeyince, hukuk zihniyeti �ekil, sembol ve yaz� olarak kalmaktad�r. �Mahkeme kad�ya m�lk de�ildir� �zdeyi�ine s��n�l�r hep. Millete de m�lk de�ildir. Kimsenin m�lk� olmas�n zaten, adalet anlay��n�n emrinde olsun.

En �st d�zeyde hakkaniyet, ahlak, zarafet sahibi olsak da en son a�amada bu donan�m ve birikimimiz bilim, mant�k ve adalet s�zgecinden ge�ebiliyorsa, bu safilikle hi� sorunsuz toplum �rma��na kar��abilir. Di�er t�rl�, haz�rc�, �abloncu ve devlet�i anlay��la her �eyi adalet kurumlar�ndan ve devlet yap�lanmas�ndan bekledi�imizde modern devlet ve pozitif hukuk kurallar� tam i�lemeyecektir.

Toplumda birey olarak adeta bir biyolojik h�cre gibi yer almaktay�z. H�cre kanserli bir geneti�e sahipse t�m toplum v�cudunu esir alabilmektedir.

En basitinden bir apartmanda y�netici oldu�umuzu d��nelim. Apartman y�neticisi, apartman�n patronu olmad�� gibi, kap�c�s� ve tamircisi de de�ildir. Okuyup uygulayabiliyorsan�z, 634 Say�l� KMK Kat m�lkiyeti Kanunu�nda detaylar vard�r. Yakla��k 7000 farkl� kanunun i�eri�ini tam bilemeyiz elbette.

En az�ndan, apartman b�nyesinde medeni ili�kiler geli�tirebilmek i�in �ncelikli kanun h�k�mlerini �zetleyip t�m malikleri bilgilendirebiliriz. Bir dernek t�z�� gibi, detayl� bir y�netim plan� haz�rlayabiliriz.

Sonu�ta ne olur? b�ylece, demokrasi, sorumluluk, hak, �dev ve yasal yetki kullan�m� bilinci apartmanda ba�lar, mahalleye yay�l�r, il�eyi kaplar, kente �rnek olur. �lkesel bazda sorun olan de�il, ��z�m �reten bir yap�ya b�r�n�r.

Bizzat ya�ad��m�z olaylar oldu�u gibi, gazete haberlerinden, mahkeme kararlar�ndan takip etti�imiz kadar�yla, apartman, i� han�, site ve kooperatif y�netimleri �o�unlukla sorunlu y�r�mektedirler.

Neden?... Kanun, mevzuat bilmemek ve ortak bir y�netim t�z�� olu�turmamaktan, uygulayamamaktan. Apartmanlarda kesinlikle denetim kurulu olmal� ve g�revini mevzuata g�re yerine getirmelidir.

Apartman y�neticisi yaln�z ba��na karar alamaz. Kat Malikleri Kurulunun ald�� kararlar�, verilen yetki s�n�rlar� i�erisinde uygular. B�yle y�r�yemedi�i i�in, birlikte ya�am�n ilk basama�� olan apartmanlar

Sevgisiz, sayg�s�z, mutsuz bir ortak ya�am alan�na d�n��ebilmektedir. Y�netici, binan�n emlak de�erini art�r�c�, huzuru, g�veni, d�zeni sa�lay�c� �al��malar yapmak i�in g�rev alm��t�r asl�nda.

Ba�ka bir �rnek de dernek y�netiminden verelim. Diyelim ki dernek ba�kan�, 2 y�ll�k bir d�nem i�in se�ilmi� olsun. Dernek T�z��nde personel �al��t�rma yetkisi yoksa, personel istihdam edemez.

Yetkisi varsa, g�rev s�resince �al��t�rabilece�i 2 y�ll�k bir i� s�zle�mesi imzalayabilir.

T�m �yeler ve y�netim kurulu onay verse bile, gelecek d�nem y�netimlerini bor� alt�nda b�rakabilecek, aidat gelirlerini /Planlanan b�t�eyi de a�abilecek, se�ildi�i s�reyi a�an bir mali bor�lanmaya giremez. Taahh�t, s�zle�me, senet imzalayamaz.

Yasal bir m�eyyide olmasa bile, etik olarak b�yle uygulamakta fayda var.

Daha sonraki d�nem gelen y�netim, �enkaz devrald�k� diye sitem etmesi ho� olmaz de�il mi?

Bir bilge hikayesinde anlat�l�r ya, bilge sorulan her �eyi mant�kl� olarak cevaplamaktad�r.

Bir gencin akl�na kurnazl�k vard�r. Avucuna bir kelebek al�r. Bilgeye �unu soracakt�r:

�avucumdaki kelebek sa� m� �l� m�?� ��l�� diye cevap al�rsa, kelebe�i u�mas� i�in b�rakacakt�r.

�sa� diye cevap al�rsa, kelebe�i avcunda s�k�p �ld�recektir.

Soruyu sorar ve ald�� cevap kar��s�nda �ok olur.

�Kelebe�in �l� veya canl� olmas� sana ba�l� - sana ba�l�� der bilge zat.

Evet toplumun d�zenli, m�reffeh, mutlu, huzurlu ve adil olmas�, tek tek hepimize ba�l�.

Uzaydan bir kurtar�c� gelmeyecek. Gelse de d�zeltemez ki?

Belediyelerimizin b�t�eleri, yat�r�mlar�, bor�lanmalar�, istihdam politikalar�, hizmetleri, olumsuz y�nleriyle kamuoyuna yans�y�nca, toplumun tamam�na k�t� bir emsal olarak yans�maktad�r.

�bizden adam olmaz� karamsar kli�e tablosu t�m umut, heyecan ve beklentileri lekelemektedir.

Yukar�da anlatt��n �ekince, kriter ve �nerileri, daha da geli�tirerek t�m kurum ve kurulu�lar�m�za

mant�ksal, ilkesel ve adil olarak yayarak daha kal�c� hale getirebiliriz.

�imdi ise biraz da bireysel g�zlemlerimizi aktararak ilk k�r�lma noktalar�m�za mercek tutal�m.

H�creyi d�zeltirsek insan d�zelir, insan d�zelirse toplum d�zelir. Sezai Karako�un bir s�z� geldi hat�r�ma: �K�t�l�kleri bitiremeyiz fakat, iyilikleri �o�altabiliriz� der.

Her yanl�� yapan� da k�t� insan kategorisine almak insafs�zl�k olur. M�flis t�ccar, sadece ticari olarak iflas etmi�tir. G�revini yava� ama d�zg�n yapan bir �al��an, �retimi azd�r ama kaliteli olabilir.

Futbolcudan, �ok iyi resim �izmesini de bekleyemeyiz. Yani beklentilerin, ama�, yetenek ve g�rev ile

nedensellik/illiyet ba��, mant�kl� olmal�d�r.

Hakikat ve hakkaniyet sevgisi olmadan hi�bir de�er, kavram, norm amac�na ve adresine ula�amayacakt�r. Buralardan beslenmeyen bilim, bilgi ve bilin�; keyif ve keyfilikle y�r�yecektir.

�leti�im eksikli�i, alg� yan�lg�s�, bilin� zafiyeti, toplumda kapanmas� zor u�urumlar olu�turmaktad�r.

Kaplumba�a, ceylan� hep acelecilikle su�lam��t�r. ��nk� onun bilinci ve donan�m� b�yle d��nce �retmektedir. H�zl� i� g�rmek, acelecilikle e�de�er tutulamaz. Ayr�ca cahil al�ngan ve yan�lgand�r.

G�c� elinde bulunduran tedirgindir. Tembel, miskince ya�am� sever, �evresine g�ven duymaz, g�ven de vermez. H�rs aptalla�t�r�r.

Bireylerin g�ndemi; ben merkezli, toplum merkezli, evren merkezli olarak �e�itlendirildi�inden,

�ncelikli g�ndemler de farkl�la�abiliyor.

Toplumda negatif duygu ve egoist beklentilerle rol almak isteyenler; hanut�u, miras��, �ak�ak�� ve

cenaze levaz�mat��s� gibi imgesel betimlemelerle kendilerine bir me�guliyet bulmaktad�rlar.

Bitkisel, fiziksel, zevksel ya�am odakl� s�rd�r�len bir ya�ant�, toplumsal mutabakat dokusuna

Ve birlikte ya�am motifine zarar vermektedir.

Bilimle bar��k olamayan ideolojiler, inan�lar�n g�r�lemeyen y�z�; demokrasi, hukuk ve di�er toplumsal de�erlerin hareket alan�n� daraltmaktad�r.

Statik ve skolastik, de�i�ime, geli�ime, yenili�e a��k olmayan birliktelikler, modern toplumun kal�c� bir unsuru olamazlar.

Zengin, bilgili, makam veya g�� sahibi olmak, bize ba�kas�n� haks�z yere su�lama, hakaret etme hakk� veremez.

�ddia sahibi de iddias�n� kesin delilerle ispatlamakla m�kelleftir. Yoksa yalanc�, iftirac�, su�lu konuma d��er.

Hukukun evrenselli�i, genelli�i, ba�lay�c�l��, herkese e�it uygulanmas� ilkesi bunu gerektirir.

Bu durum ayn� zamanda itibars�zla�t�rma, �tekile�tirme, yok sayma, k��mseme eylemi ve toplumsal bir ahlak sorunudur.

Teknolojinin getirdi�i rahatl�k, kolayl�k, h�z ve fonksiyonellik; bireyin insanl�k hanesine art� bir de�er katmam��, aksine ona sa�lad�� rahatl�k ve kolayl�klar yaln�zl��a itmi�, ruhunda derin yaralar a�m��t�r.

�leti�im ve sosyal ili�kileri zedelenmi�tir. Yard�mla�ma, dayan��ma, k�lt�rel etkile�im, te�kilatlanma ��eleri toplumda de�ersizle�tirilmi�tir. Oysaki, bilim ve teknoloji ile elde etti�imiz h�z ve t�m kazan�mlar� iyilik ve insanl�k yolunda harcayabilmeliydik.

Daha �nceleri hi� d��nmeyen, okumayan, konu�mayan ve yazmayanlar; sosyal medya ortam�nda, bazen de kimliklerini gizleyerek, niteliksiz bir ileti�im �eklini s�n�rs�zca, ars�zca tercih edenler �o�alm��t�r. Bireysellik zedelenince, toplum de�erleri de kan kaybetmeye ba�lam��t�r.

��, s�re�, �retim, y�netim ve zaman planlamas� ve s�re� iyile�tirme, inovasyon ve �al��ma planlamas� olmayan kurum, kurulu� ve �irketler, babadan, atadan kalma y�ntemlerle �r�n ve hizmet �retmektedirler. Bunun bir noksanl�k ve hatal� tercih oldu�unu kabullenmemekle birlikte, daha iyisini isteyenleri de yad�rgamaktad�rlar. Kabul edilebilir bir ger�ektir ki, Japonlar, �Kalite bitmeyen bir yolculuktur, her �neri ve ele�tiri, bedava sunulmu� bir arma�and�r� diye d��n�rler.

Ve bu d��ncelerinin kar��l��n�, hem de s�k�a depremlerle sars�lan bir ada �lkesinde alm��lard�r.

Y�r�meyen, yemek pi�irmeyen, terlemeyen, k�m�r ta��mayan, k�l ta��mayan, okumayan, yazmayan, d��nmeyen, para kazanma derdi pek olmayan bir gen�lik; talep ve aidiyet duygular�n�

ba�ka alanlara y�neltmi�tir. Bunun sonucunda k�sk�n, darg�n, dalg�n, al�ngan, ka�k�n, ka��k ve duyars�z bireyler, toplumda yer edinmeye ba�lam��t�r. �nsanlar�n umut, heyecan, inan�, �v�n�, duygu, d��nce ve s��nma de�erleri de�i�mi� ve dev�irilmi�tir.

T�m bu olumsuzluklardan ar�nman�n tek yolu; bilim, sanat, felsefe, ahlak, mant�k ve tarih bilinciyle yo�rulmu�, maneviyat g�ne�inde pi�mi�, hakkaniyet tezgah�nda sunulan evrensel, toplumsal bir kar��l�� olan de�er ve ilkelerle sar�lmak ve s��nmakt�r. Evrenin ve ya�am�n dire�i adalettir.

Direk y�k�l�nca, temelin ta��yaca�� bir �ey de kalmaz.

Bu s�re�lerden ge�mi� bireylerin olu�turdu�u bir toplum, y��n ve topluluk olmaktan ��k�p, millet olma yolunda y�r�meye ba�lar.

Yollar, inan�lar, tercihler, do�rular farkl� farkl� olabilir. Fakat hakikat tektir. �yleyse adalet da��tacak olan hukuk da tek olmal�d�r. Yani evrensel, ba��ms�z, �zerk, pozitif ve modern hukuk.

Ve s�rekli yorumlanmal�, geli�tirilmeli, yenili�e, bilime a��k olmal�. Statik, dura�an, haz�rc� ve taklit�i bir anlay��a yenik d��memeli. �znesine, kanaatine, hakkaniyetine kimseyi ortak etmemelidir.

Dine, �rka, co�rafyaya, siyasi y�netime g�re olu�turulan bir hukuk; k�s�rla�t�r�lm��, mumyala�t�r�lm��, s�n�rland�r�lm��, yanl� ve yanl�� adalet da��t�r. Her bilim dal� gibi hukuk da ku�ku ve bulgularla yola ��kar. Fakat adaletle kurulacak bir h�k�m; varsay�m ve t�m ku�kulardan ar�nd�r�lm�� olmal�d�r.

Teori, hayal, bilimsel bilgi, ideal, ger�ek, ideoloji, inan� ve bilim; kelime, de�er ve kavram olarak ayr� ayr� tan�mlanmal�, fark� ortaya konulmal�, ili�ki s�n�rlar� �izilmeli ve hepsi birbirine kar��t�r�lmamal�d�r.

Hukuk, meslek olarak icra edenler kadar, t�m toplumu yak�ndan ilgilendiren bir bilim dal� ve ya�am ger�e�idir. Di�er bilim dallar�yla da dolayl� ve dolays�z ili�ki halindedir.

Hukuk felsefesi, sosyolojisi ve metodolojisine derinlemesine vak�f olamayan bir hukuk�unun, mesle�inin tam hakk�n� verdi�i s�ylenemez. Bilgi felsefesi ve klasik mant�kla da yak�n akrabad�r hukuk.

Biyoloji, fizyoloji, anatomi, farmakoloji ��renmeden hekimlik yapmak, kasapl��a indirgenir.

Hukuk�u da bu duruma d��memelidir. B�ylesi bir durumda, kendisini ve mesle�ini harcad�� gibi, bir toplumun gelece�ini de karartabilir. Kendisine ilgilendiren alanlara, cesurca, azimle ve sab�rla, derinlemesine girmelidir.

Hukuk topra��m�z, adalet g�ne�imiz, nesiller tohum miras�m�zd�r. Daha iyisini b�rakmak

Hepimizin boynunun borcudur.

Samsun, 10.08.2019

Ali R�za Malko�
#armozdeyis
www.arm.web.tr

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Bilin� Alg� Beklenti K�lt�r Deformasyonu Ve Toplumsal Sorunlar�m�z ba�l�kl� yaz� Ali R.MALKO� taraf�ndan 10.08.2019 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Bilin� Alg� Beklenti K�lt�r Deformasyonu Ve Toplumsal Sorunlar�m�z

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu