Umut Dinçşahin tarafından yazılan "Vaktinden Önce Mutsuz Olma," felsefi ağırlı bu kitabın başrol oyuncuları Stoacı felsefecileri Epiktetos,Seneca ve Marcus Aurelius.Yaşam,adalet,mutluluk,bilgelik,ilkeler,istikrar
özgürlük,eğitim,sanat,ruh,yalnızlık,doğa,zaman,kader,zihin,evrensel akıl,iyi kötü,zenginlik fakirlik,dostluk,korku,zorluklar,ölüm
,kusurlar,öfke,acı,endişe, yalan ,haz,iletişim,konuşmak,liderlik,erdemlik,şeref sağduyu,güç,cesaret,minnettarlık,umut gibi birçok konuda görüşlerine yer verilmiş.
Felsefe nedir,buna binlerce tanım bulunabilir ancak bazı özellikleri onu anlamamıza ve anlatmamıza yardımcı olabilir:
-Bir anlam arayışıdır.
-Bilgelik aşkı ve soru sorma sanatıdır.
-Kişinin kendisine ve çevresine naifçe bakma çabasıdır.
-Sistemli ve disiplinlidir.
-Düşünceler üzerine düşünceler yumağıdır.
-Konu bakımından alanı sınırsızdır.
Felsefe dersi, lisedeyken haftalık saati en az olan fakat en sıkıcı geçen derslerden biriydi,uzun uzun cümleler ve kalın kalın pragraflar anlamımızı güçlendiriyor bu yüzden çok itici geliyordu.Bazı öğrenciler,"üniversite sınavında bu dersten soru yapacağıma iki tane matematik sorusu fazla yaparım",diye düşünerek bu dersin kitabını hiç açmazlardı.Oysa bütün bilimler,bir vücudu meydana getiren organlar gibidir;hepsinin bir görevi ve işlevi vardır aynı zamanda kardeştirler.
Kimilerine göre hayatın anlamıdır felsefe,kimilerine göre boş bir lakırtı çünkü herkesin doğruları ancak kendinedir.
Bu filozoflara göre yaşamın amacı: adalet,mutluluk,bilgelik ve bilgelik aşkı,ilkeler,istikrar ve özgürlük.
Üç temel bilim vardır: mantık,fizik ve ahlak bilimi.
Dört erdem:bilgelik,cesaret,adalet ve ölçülülük.
Stoacı beş parola:
Amor Fati( kaderini sev), Memento Mori(Fani olduğunu hatırla),Premeditatio Malorum(Yaşamda karşılaşacağın olumsuzluklara hazır ol),quo Vadis(Nereye gidiyorsun?),Summum Bonum(En yüksek iyi).
Öfkenin nedenleri:
-Olaylara hazırlıksız olma.
-Çaresizlik.
-Kişilere bağımlılık.
-Yanlış algılar.
-Hayaller ve hayal kırıklıkları.
-Bilişsel çarpıtmalar.
Endişe yönetimi:
-Kendinizi tanıyın,duygusal ve zihinsel yapınızı.
-Doğa yasalarını tanıyın.
-Düşünce,duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiyi keşfedin.
-Yaşadığınız olayların anlamını sorgulayın.
-Kendinizi olumsuz düşünürken yakalayın.
-Gerektiğinde dikkatinizi başka yöne çevirmeyi öğrenin.
-Otomatik hale gelen düşüncelerinizi sorgulayın.
Ayrıca zaman yönetimi için on altın kuraldan bahsedilmiş.
Bu üç felsefecinin not aldığım bazı sözleri,Seneca:
"Katlanma,dayanma ve direnme güçleri cesaret erdeminin birer dalıdır."
"Vaktinden önce mutsuz olma!"
"Bilge doğaya uygun yaşar,ancak böyle bir kimse mutludur."
"İnsanın aklı,insanın içine yerleşmiş Tanrısal soluğun bir parçasıdır."
"Yaşadığımız bugünü de ölümle ortaklaşa yaşıyoruz ve aslında biz ölümden değil ölüm fikrinden korkuyoruz."
"En yararlı olanı yapacağım,yani günümü gözden geçireceğim."
"Ruhumuzun gevşemesine izin vermeyelim,zevke boyun eğersem acıya da boyun eğmem gerekir,zahmete de fukaralığa da."
"Öfkenin en iyi ilacı onu geciktirmektir."
"Neşe ve zevk verecek diye elde etmek istediğin tutkular,acıların nedenleridir aslında."
"Felaketler,erdemleri sergileme zamanıdır."(Sanki günümüz için söylenmiş.)
"Felsefe ne bir kimseyi iter ne de çeker,herkese parıldar."
"Daha çok öğrenmek için değil,daha iyi öğrenmek için çalış."
"İnsanların çoğu kendi kendisiyle olmaktan kaçar,bunun yerine herhangi biriyle olmayı tercih eder."
"Çok kez iyi bir malzeme,ustasının eline düşmezse işlenmeden ham kalır."
Epiktetos:
"Olayların istediğiniz gibi olmasını talep etmeyin,nasıl oluyorlarsa öyle olmalarını isteyin,böylece mutlu olursunuz."
"İyi bir insanın doğru ve adil olanı yapmasından daha büyük bir ödül mü arıyorsun?"
"İnsanları üzen olaylar ya da kişiler değil onlar hakkında sahip oldukları düşüncelerdir."
"Eğer biri mutsuzsa,sadece kendisinden dolayı mutsuz olduğunu hatırlasın.Çünkü Tanrı bütün insanları,mutluluğun ve iyiliğin tadını çıkarmaları için yaratmıştır."
"Yarınlar düşlerinin güzelliğine inananlarındır."
"Tutkularınıza hükmedin ki,sizden öç almasınlar."
"Konuştuğundan fazlasını dinle."
Marcus Aurelius:
"Bir oraya bir buraya savrulma,tüm hareketlerinde daima adaleti gözet ve her izlenimde anlama/kavrama yetini koru."
"Kendi içini kaz.Senin içindedir iyilik pınarı ve sen kazmaya devam ettikçe o fışkıracaktır."
"Hedefi olmayan bir gemiye hiçbir rüzgar yardım edemez ve bir amaç olmadan hiçbir şey yapılmamalıdır."
"Karakterin mükemmeliği,aşırı heyecana kapılmadan,kayıtsız veya ikiyüzlü olmadan her günü son günmüş gibi yaşamaktan geçer."
"Yaşamındaki önemsiz ve değeri olmayan şeylere karşı ilgisiz ol."
"İnsanlar birbirinin yararı için doğmuştur,dolayısıyla ya eğiteceksin ya katlanacaksın."
"Çoğu kez,sadece eylemle değil,yapılması gerekeni yapmamakla,haksızlığa sebebiyet verilmiş olunur."
Düşünmeyi ve düşündürmeyi seven herkesin okumalarını tavsiye ederim,okudukça bildiklerimizin,bilmediklerimizin yanında ne kadar cüce kaldıklarına şahit oluyoruz ve şöyle der Mevlana:
"Aradığını bilmeyen bulduğunu anlamaz."
