Eklenme Tarihi : 25.04.2010
Okunma Say�s� : 1847
Yorum Say�s� : 12

Mehmet �ZMEN

Son Yaz�lar�

Kanuni Sultan S�leyman 1495 - 1566

B�l�c� Ter�r �rg�t�

Mustafa Kemal Atat�rk Ve Din Anlay�� le �lgili S�zler - 3

Mustafa Kemal Atat�rk�n Hayat� - 1

Necip Faz�l K�sak�rek Hayat� Ve Eserleri

Ermeni Sorunu Ve Geli�imi

Ermeni Meselesi Ve Ger�ekler

Affet Bizi Cengiz Senin Ter�rist Fidanlar Kadar De�erin Olmad�

Yusuf �le Z�leyha

3 May�s T�rk��ler G�n�n�z Kutlu Olsun

�anakkale Destan�n�n Edebi A��dan De�erlendirilmesi

T�rk Edebiyat�' nda �anakkale Zaferi

�anakkale y�zy�llar boyu insanl�k tarihinin en �nemli harbe ve m�cadelelerine sahne olan Bo�azlar b�lgesinde �irin ve g�zel bir �ehirdir. Bu �ehir her y�n�yle ya�ayan bir tarih T�rklerin Avrupa'ya ge�meleriyle s�re gelen ve yurdumuzun her k��esinden her T�rk ailesinin ve atalar�ndan bir veya birka� erini g�md�� ehitler beldesi bug�n de �niversite �ehridir.

�anakkale �ehri ayn� ad� ta��yan bo�az�n Anadolu yakas�nda ve bu Bo�az�n en fazla darla�t�� kesimde d�z bir alanda kurulmu�tur. �anakkale kurulu�u pek eski d�nemlere inmeyen ve temeli Fatih Sultan Mehmet zaman�nda at�lm�� olan bir 15. Y.y. �ehridir.

Burada yerle�im birimlerin mazisi Truva ile ba�lar. Truva'n�n kal�nt�lar� eski Tun� �a��na kadar inmektedir. Truva �ehri M.�. 13. As�rda Akal�lar�n eline ge�mi�tir. M.�. 6. As�rda Lidyal�lar�n elinde olan �ehir bundan sonra �ran hakimiyetine girmi�tir. Daha sonra Atina hakimiyetine giren �ehir bu kez Atina Isparta m�cadelelerine sahne olmu�tur. M.�. 334 bahar�nda Asya'y� fethe ��kan B�y�k �skender Bo�az'dan ge�mi� ve Granikos'ta(B�ga �ay�) �ran ordusunu bozguna u�ratm��t�r. Daha sonraki as�rlarda Anadolu'ya ge�en Romal�lar buralar� hakimiyeti alt�na alm��lard�r. Roma'n�n par�alanmas�yla Do�u Roma imparatorlu�unun eline ge�en �ehir 14. As�rda Ayd�no�lu Umur Beyin ak�nlar�na sahne olmu�tur. Sonra Osmanl�lar�n eline ge�en �ehir T�rklerin Avrupa'ya ge�i�inde �nemli bir yer edinmi�tir. Nitekim Orhan Bey zaman�nda T�rkler Gelibolu'ya ge�mi� Y�ld�r�m Bayezid zaman�nda Gelibolu �nemli bir �ehir olmu�tur.Fatih d�neminde Ha�l�lar�n Bo�azdan ge�mesini engellenememi�tir. �stanbul'u fethetmek isteyen Fatih Bo�azdan ge�i�i engellemek Bo�az'�n en dar yerine kar��l�kl� iki kale yapt�rm��t�r. Bunlardan Anadolu yakas�ndakinin ad� Fatih'in o�lu Sultan Mustafa taraf�ndan yapt�r�ld�� i�in Kal'a-i Sultaniye(Bat� yazarlar� buraya Dardanos demi�lerdir.) Avrupa yakas�ndakine ise Kilitbahir(denizin kilidi anlam�nda) ad� verilmi�tir.Art�k bundan sonra �ehir T�rk hakimiyetinde kalm��t�r.

�anakkale stratejik konumu itibariyle �ok �nemli bir �ehirdi.19.y.y. da Osmanl� devletinin Avrupa devletleri kar��s�nda zay�flamas�yla beraber �ehrin �nemi daha da artm�� k��len Osmanl� Devletinin bu �ehri korumas� Bo�az'lar�n ve �stanbul'un g�venli�i i�in �ok �nemli olmu�tu.

18.y�zy�lda �ehirde �sve� Konsoloslu�unun bulunmas� �ehrin �nemini ortaya koymaktad�r.

19.y�zy�l�n sonlar�nda ve ikinci yar�s�nda �anakkale Bo�az�'n�n k�y�lar�nda MecidiyeHamidiyeMesudiyeNam azgahY�ld�zErtu�ru l ve Orhaniye adl� yeni tabyalar olu�turulmu�tur. Bu tabyalar ve onlar�n kahraman bek�ilerinin d�nyan�n en b�y�k filosunu geri �evirdiklerini g�rece�iz.

�anakkale y�resi stratejik konumu bak�m�ndan �nemli bir yer i�gal etti�inden 19.y�zy�l�n son �eyre�inde �ngiltereFransaYunanistan ve Rusya birer konsolosluk a�m��lard�.Bunlara 1872 �ubat�nda Almanya konsoloslu�u ilave edildi.

1906'da �ngiliz �mparatorluk M�dafaa Komitesinin yapt�� ara�t�rmalar �anakkale'nin yaln�z deniz kuvvetleriyle ge�ilemeyece�ini bir kez daha ortaya koymu�1911-1912 T�rk-�talya ve 1912-1913 T�rk Balkan Devletleri sava��nda �talya ve Yunan Kurmay heyetleri de ayn� sonuca varm��lard�r. Nitekim �talyan filosu 18 Nisan 1912'de Bo�az�n d�� tabyalar�n� bombard�manla yetinmi� 19 Temmuz1912'de de sekiz muhripten kurulu �talyan filolitas� Bo�az dahiline ba�ar�s�z bir gece ak�n�nda bulunmu�tu. Balkan Sava��nda da Bo�az'a kar�� ciddi bir hareket olmam��t�.

1.D�nya Sava��'na kat�lmam�zdan 10 g�n sonra �ngiltere Bo�azlar Meselesinin m�ttefiki olan Rusya'n�n lehine halini kabul etti. ��l� �ttifak Devletleri bu konuda anla�maya vard�lar.

Merkezi devletler yan�nda sava�a giren Osmanl� Devletini saf d�� b�rakmak amac�yla �tilaf Devletleri taraf�ndan d�zenlenmi� olan �anakkale Harekat� 1. D�nya Sava��'n�n en �nemli askeri faaliyetlerinden birini olu�turmaktayd�.

18 Mart 1915 sabah� Bo�aza giren ve tabyalar� topa tutan �ngiliz ve Frans�z Filolar� �anakkale Bo�az�n�n iki yakas�ndaki mevzilerden a��lan yo�un ate� ve Karanl�k Limana d�k�len may�nlar�n etkisiyle mevcutlar�n�n % 35 ini kaybedip geri �ekilmek zorunda kald�lar.

18 mart bozgunu �tilaf Devletlerine karadan destek olmaks�z�n yaln�z deniz kuvvetleriyle Bo�az�n ge�ilemeyece�ini g�sterdi�inden General Hamilton 'un emriyle bir ��karma ordusu haz�rland�. ��karma Harekat� 25 nisan 1915 g�n� sabaha kar�� ba�lad�. Sarp bir k�y� olan Ar�burnu b�lgesine ��kan d��man kuvvetlerini 19. T�men Kumandan� Mustafa Kemal kar��lad�. K�y�ya ��kan �ngiliz ve Frans�z kuvvetleri geri p�sk�rt�ld�. Bundan sonra her iki cephede de siper sava�lar� s�rd�r�lm�� zellikle 21 Haziran Kerevizdere 28 Haziranda da Z��ndere �arp��malar� �ok �iddetli ge�mi�tir. Bunun ard�ndan �tilaf kuvvetleri kesin bir sonu� almak amac�yla 6-7 A�ustos gecesi ba�latt�klar� Harekat d�rt g�n s�rd�. Bu kuvvetler Yarbay Mustafa Kemal taraf�ndan Conkbay�r�'nda durduruldular. B�ylece Birinci Anafartalar Zaferinden sonra �tilaf kuvvetlerinin yapt�� b�t�n taarruzlar sonu�suz kald�. Ancak 21 A�ustosta yeni bir sald�r� ba�latt�lar. �kinci Anafartalar Muharebesi denilen bu Harekat da ba�ar�l� olamay�nca Muharebeler g�nlerce s�ren siper sava�lar�na d�n��t�. Bu �arp��malarda T�rk askeri �anakkale'nin ge�ilmez oldu�unu ispatlad�. �tilaf kuvvetleri 19-20 Aral�k gecesi Anafartalar ve Ar�burnu Cephesinden 8-9 Ocak 1916' da Sedd�lbahir'den �ekildiler.

�tilaf Devletlerinin ba�ar�s�zl�� ile sonu�lanan �anakkale Muharebeleri Birinci D�nya Sava��n�n seyrini de�i�tirip uzamas�na sebep oldu�u gibi �arl�k Rusya's�n�n ��k��n� haz�rlam�� ve �ngiltere'de H�k�met de�i�ikli�ine yol a�m��t�r.

�anakkale Sava�lar� sonu�lar� sebebiyle d�nyaya T�rk'�n yenilmezli�ini Mehmet�i�in azim ve iradesini ve de centilmenli�ini g�stermi�tir. Bununla birlikte bu sava�lar s�ras�nda bir komutan parlam��t�r. Mustafa Kemal! Daha sonra milleti arkas�na al�p T�rk'�n hakl� davas�n� s�rd�recek ve ba�ar�ya ula�arak yeni bir devlet kuracakt�r. Ayr�ca b�t�n d�nya onun dehas�n� takdir edecektir. Mustafa Kemal ise bir �eyin fark�ndad�r. Ba��ms�zl�� ve namusu s�z konusu olunca T�rk askerinin nas�l �l�me ko�tu�unu bilmektedir. Yeter ki onu idare edecek dahi bir komutan olsun. ��te o da Mustafa Kemal idi. Siz hi� �lmek i�in can atan asker g�rd�n�z m�? ��te �anakkale Sava�lar�nda T�rk askeri!Atat�rk'�n bu konudaki hat�ralar�ndan birine de�inelim.

Bir bulu�ma esnas�nda M�s�r Devlet Ba�kan� Atat�rk'� takdir etti�ini s�yler ve ekler;

-" Ekselans benim milletimin de sizin milletiniz gibi h�rriyete ve istiklale ihtiyac� var. Bunu nas�l temin edebiliriz? T�pk� sizin �anakkale Bo�az Sava��nda D�vel-i Muazzama Ordusuna kar�� kazand��n�z zafer gibi bizim de b�yle bir ordu ve stratejiye ihtiyac�m�z var. Bize bu konuda yard�m edebilir misiniz? " Sorusuna Mustafa

Kemal:

-" Vatan� i�in �ehit olacak bir bu�uk milyon M�s�rl� genciniz varsa bu i�i yapabiliriz. Bunun haricinde olmaz! " deyince M�s�r Devlet Ba�kan�

-" Maalesef bizim �yle �lecek bir bu�uk milyon M�s�rl� gencimiz yok." Der. Mustafa Kemal de:

-" O zaman sizin de h�rriyet ve istiklale hakk�n�z olamaz." Deyiverir.

��te bu s�z her �eyi a��klam�yor mu?...

T�RK EDEB�YATINDA �ANAKKALE SAVA�LARI VE ZAFER�

�LG�L�; MENKIBEDESTAN ��R ANEKDOT VE EFSANELER:

1-)MENKIBELERDE �ANAKKALE ZAFER�

Menk�beler birtak�m mahalli adetlerin insani birtak�m tasavvurlar�n dini muhteva i�inde hat�ralard�r. Bu bak�mdan karanl�k devirleri ayd�nlatmada tarih kadar k�ymetli belgelerdir. �anakkale Sava�lar� s�ras�nda bir �ok menk�be yaz�lm��t�r. Bu menk�beler bize T�rk milletinin zihninde �anakkale Sava�lar�n�n ne kadar derin

izler b�rakt��n� g�stermesi a��s�ndan �nemlidir.

�anakkale Sava�lar� etraf�nda te�ekk�l eden menk�beleri ��yle s�ralayabiliriz.

A)TAR�H�-EFSANEV� �AHS�YETLER ETRAFINDA OLU�AN MENKIBELER

Milletlerle olan sava�lar�nda Allah'�n T�rkler'e yard�m etti�ini pek �ok menk�bede g�r�r�z. Bunlardan birisi de Mustafa kemal hakk�nda

anlat�lan�d�r

1) GAZ� MUSTAFA KEMAL PA�A:

T�rkler'in ba�ka. M. Kemal'in Omega saatinin par�alanmas� suretiyle kendisine hi�bir �ey olmamas�d�r. Bu olay Anadolu'nun pek �ok yerinde farkl� �ekilde anlat�l�r. Bu olay' yaz�l� olarak en g�zel �ekilde Ru�en E�ref �nayd�n'�n "Mustafa Kemal ile M�lakat" adl� eserinde ��yle verilir:

"Buraya kadar muhaveremizi sakin bir vaziyette dinleyen Y�zba�� Cevat Bey Pa�a'n�n yaveri kal�n sertli�i ho�a giden bir sesle:

_"Bu �arapnel par�as�ndan biri Pa�a'n�n g��s�n� ok�am��t�r!"dedi.

_Nas�l? Dedim.

Pa�a tespihi ile oynuyordu. Cevat Bey parlak �izmelerindeki mahmuzlar� ��k�rt yaparak g��s�n�n sol taraf�ndaki ni�an kurdeleleri s�ras� ve ipek kordonu kabaresine ��yle anlat�yordu:

-Bulundu�umuz yer tamamen muhacimlerin aras� idi.Pa�a da ilerleyen efrad�m�z� seyrederken g��s�ne bir �eyin kuvvetlice �arpt��n� duymu�tur.

-Evet sa� taraftan ceketimde bir kur�un yeri g�rd�m.Yan�mda bulunan zabit(Rahmetli Nuri Canker Bey)"Efendivuruldunuz" dedi.Ben b�yle bir s�z �uyu bulursa askerimizin kuvve-i maneviyesi �zerinde yapaca�� tesiri d��nd�m.

Elimle zabitin a�z�n� kapad�m.

"Sus" dedim.

Cevat Bey devam ediyordu.

-"Bir �arapnel misketig��s�n�n sa� taraf�n� tamamen Omega saatinin bulundu�u cebe isabet etmi�ti.Saat par�a par�a oldu fakat o darbePa�an�n g��s�nde hafif bir leke b�rakmaktan ileri ge�memi�tir."dedi.

-O saat sizin i�in tarihi bir saattir.G�rebilir miyim efendim?dedim.

Pa�a:

-"O saatin enkaz�n�bu muharebeden sonra Liman Pa�a hat�ra olarak ald�lar.Bana da kendilerinin aile-i asalet armas�n� havi bulunan saatlerini verdiler.

Cevat Bey saati g�sterdi.Omega markal� siyah bir saat.Arkas�nda bir ta� ve "L.2." markalar� ve Pa�an�n k�r�lan saatide Mekteb-i Harbiyeden beri saklad�� Omega markal� kuvvetli bir talebe saati imi�.Cevat Bey Zen�nnth marka bir bilezik saatini g�sterdi ki onu Mustafa Kemal Pa�aya o kur�unun de�di�i esnada yan�nda bulunan gen� M�laz�m vermi�.

Askerin bu kadar yan�nda giden onlara �n ayak olan bir Kumandana en zorlu d��manlar�n bile dayanamayaca��na akl�m eriyordu.

Omega saatiT�rk milleti i�in kendini feda ettiKomutan Mustafa Kemal'i kurtard�. T�rk ordusunun Kumandan�n�T�rk milletiniOrtado�u'yu insanl�� kurtard�.

2)SEY�T AL� ONBA�I:

�anakkale Sava�lar�'nda Deniz Sava�lar� s�ras�nda Sedd�'l- bahir a��klar�nda bulunan d��man gemileri Morto Koyu ile Sedd�' l- bahir tepesini s�rekli bombard�man alt�na alm��lard�. T�rk mukavemeti gittik�e azal�yordu. Kendilerini Allah' �n koruyuculu�una b�rakan T�rk birlikleri �ehitlik mertebesine ula�may� arzu edercesine ka�mak yerine son gayretleriyle m�cadele ediyorlard�.

Bu s�rada bir �ngiliz gemisinden at�lan b�y�k bir bomba Morto Koyu s�rtlar�ndaki bir top�u birli�imizi toptan imha etti. ��lerinden yaln�zca Seyid Ali �avu� kurtulmu�tu. �avu� etraf�ndaki manzara kar��s�nda duydu�u �zd�rap ile d�nyada e�ine az rastlanacak bir olay ger�ekle�tirdi.

Duydu�u ac� ile normalde �� ki�inin zor ta��d�� 257 kiloluk bombay� yerinden tek ba��na kald�rd� ta��d� topun namlusuna s�rd� ve ate�ledi. Bu mermi gidece�i yeri de biliyordu. Queen Elizabeth gemisinin bacas�ndan i�eri girdi ve gemi ortadan ikiye ayr�larak batt�.

Burada 257 okkal�k bir mermiyi kald�rarak ola�an�st�l�k g�steren Seyit Ali Onba�� ile ilgili menk�beyi Mehmet �hsan GEN��AN eserinde ��yle anlat�yor:

" Ne hikmetse bataryada tek top ayakta kalabilmi� fakat onun da vinci k�r�lm�� oldu�undan mermileri namluya s�r�lemiyordu. Y�zba�� Hilmi Bey etraf�ndan birilerinden yard�m alabilmek d��ncesiyle bataryadan uzakla�t�� s�rada Ni�deli Ali ile Koca Seyit �mitsiz ve peri�an ne yapacaklar�n� d��n�yorlard�.

" Ulu ve y�ce Allah' tan ba�ka hi�bir g�� ve kuvvet yoktur. " duas� Seyit' in a�z�ndan n�r tanesi gibi d�k�lmeye ba�lad�.

Seyit Ali bu duay� defalarca okudu. Bu yakar�� phesiz hi� kimseninkine benzemiyordu. A�k ile kendinden ge�mesi ve 257 okkal�k top mermisini kucaklay�p omzuna almas� bir oldu. Demir basamaklar� tam �� kez inip ��kt�. Yan�nda bulunan Ni�deli Ali Seyit ' in g��s ve omuz kemiklerinin �at�rt�s�n� duyuyor hayret ve deh�et i�inde kal�yordu. Topun namlusuna s�r�len ��nc� mermi sava��n kaderini b�ylece de�i�tiren olay� yaratm�� ve �ngilizler' e ait "Ocean" isimli z�rhl� bu merminin isabetiyle korkun� yara alm��t�r.

Ayn� g�n ge� saatlerde �anakkale Bo�az� M�stahkem Mevki Kumandan� Cevat Pa�a �d�l olarak Seyit' e onba��l�k r�tbesini verdi. Merminin bir defada kendi huzurunda kald�r�lmas�n� istedi. Bunun �zerine Seyit Onba�� Cevat Pa�a' ya �u cevab� verdi:

" Ben bu mermileri kald�r�rken g�nl�m Allah'�n feyziyle doldu. Ancak bu kuvvetin s�rr� o anda bana Allah' �n ihsan etti�i bir vergi idi. Bu a��rl�� kald�racak kadar bir makam varm��sam bu dua ve r�za ile olmu�tur. Ancak �imdi kald�rmam m�mk�n de�ildir kumandan�m"

3)YAHYA �AVU� VE TAKIMI

�anakkale Muharebelerinin en ate�li sald�r�lar� s�ras�nda Morto Koyu' ndan ��kartma yapan bir �ngiliz birli�ine kar�� Sedd�' l- bahir tepesinde bulunan Yahya �avu� ve tak�m� (15 ki�i) b�y�k bir inan�la engel olmaya �al��yorlard�. Kar��lar�nda bulunan bir birli�e kar�� 15 ki�i g�n�lden sava�arak engel olmaya �al��t�lar. Tam �� g�n ve �� gece bir birli�e bir tak�m olarak kar�� geldiler. Onlar� durdurdular. Gelibolu Yar�madas�' n�n i�lerine girmelerine 15 ki�ilik bir kuvvetle engel oldular. Sonunda yard�mc� kuvvetlerin gelmesine yak�n hepsi Allah' � arzu ettiler. �ehitlik mertebesiyle Allah' a ula�t�lar.

Bundan ba�ka "Hasan ve Mevsuf" "S�hh�ye Ba��avu�u H�seyin Hikmet Ba�aran" "Bayrakl� Baba Menk�besi" ve "Ka��k�� Dede Menk�besi" hakk�nda anlat�lan menk�beler vard�r.

B)Din� ve Tarih� �ahsiyetler Etraf�nda Te�ekk�l Eden Menk�beler

1)CONKBAYIRI �ZER�NDEK� BULUTLAR :

�anakkale' de en �ok anlat�lan menk�be �udur:

Conkbay�r�' nda kara sava�lar� s�ras�nda 57 t�men her g�n �ama��r de�i�tirir. Kirlilerini y�kar �al�lara asar ve ertesi g�n i�in kurumu�. Sebebi ise e�er �ehit olurlarsa Allah'a temiz k�yafetlerle varmakt�r. Sava�a ��kmadan �nce namazlar�n� k�lar ve ibadet ettikten sonra sava�a ba�larlarm��. Maneviyat� kuvvetli bu insanlar Conkbay�r�' �nda d��man taraf�ndan k�st�r�ld�klar� anda g�kten beyaz-gri bir bulut k�mesi 57. T�menin �zerine inmi� ve bulut yok oldu�unda d��man askerleri ne olup bitti�ini anlayamam��lar. Zira ortada tek bir T�rk askeri bile yokmu�. Gemiden bu olay� seyreden �ngiliz Amirali Hamilton daha sonraki sava� an�lar�nda da bu olay� anlatmaktad�r.

2)BULUTUN KORUMASI

Menk�belerde bir ba�ka mucizev� yard�m da bir �ngiliz Alay�n�n bulutlar�n i�inde kaybolu�u bi�imindedir. Olay �u �ekilde anlat�lmaktad�r;

" O g�n Kraliyet Alay� taze kuvvetlerle bu sald�r�da g�rev ald�. Sa� cenahta yer alan bu alay daha az bir mukavemetle kar��la�t�� i�in h�zla ilerlemeye ba�lam��t�. Alay Azmak Deresi' nin kuru yata��n� ge�mi� Kayac�k A�r�l� mevkiinden Damak�� Bay�r�'na do�ru y�r�yordu. Kar��lar�nda k��k bir tepe vard�. Tepenin �zerinde garip soluk renkte bir bulut durmaktayd�.alay sol taraftaki A��l Dere' ye inmeden tepeye do�ru ilerledi ve bulutun i�ine girip kayboldular. Y�ni alanda askerlerin Mestan Tepe' den �a�k�n bak��lar� aras�nda 7-8 de�i�ik bulutla daha birle�erek Trakya istikametine do�ru u�up gittiler. Orada bulunan 267 �ngiliz askerinden hi�birinin izine bir daha rastlanamam��t�r."

3)NUSRET MAYIN GEM�S�N�N MUTLAK YAKALANI�TAN KURTULMASI

Nusret May�n Gemisi �anakkale sava��na noktay� koyacak olan g�revine ��kt�� gece Karanl�k Liman ile Sedd�lbahir aras�ndaki may�nlar� toplay�p yerini de�i�tirirken O''nu koruyan Anadolu Feneri de bir �ngiliz Gemisi �zerine projekt�rleri dikmi� ve gemiyi takibe alm��t�. Fakat birden Anadolu Feneri ar�za yapt�. Nusret May�n Gemisi tela�la ��klar�n� s�nd�rd�. �ngiliz gemisi bu sefer kendi projekt�rleriyle denizi taramaya ba�lad�. Ge�en dakikalar i�inde Nusret May�n Gemisi tam yakalanaca�� anda birden Anadolu Feneri tekrar �al��maya ba�lad�. �ngiliz gemisinin projekt�rleri �zerine kendi projekt�rlerini dikti ve iki ��k aras�nda kalan Nusret muhakkak bir hezimetten kurtuldu. G�revini yerine getirip geri d�nd��nde bu heyecana kalbi dayanamayan gemi kaptan� Hakk� Bey' in na��n� da karaya ��kard�. Anadolu Feneri' nin hi�bir tamirat yap�lmadan kendili�inden �al��t��n� ��renen gemi komutan� Nazmi Bey bu olay�n bir mucize oldu�unu daha sonraki g�nlerde yazd�� g�nl��nde bildirmektedir.

Bundan ba�ka bulutun korumas� ile ilgili anlat�lan iki menk�be daha vard�r. Yine "U�an T�rkler" adl� anlat�lan bir menk�be daha vard�r.

II- DESTANLARIMIZDA �ANAKKALE ZAFER�

T�rkler pek �ok �zelli�in yan� s�ra destan yaratan bir millet olarak da tarihte haketti�i yeri alm��t�r. Alp Er Tunga Destan��u Destan� O�uz Ka�an Destan� Ergenekon Destan� Bozkurt Destan� Gen� Osman Destan� Plevne Destan� Estergon Destan� �eyh �amil Destan� Girit Destan� Kars Destan� Silistre Cezayir Varna Budin destanlar� bu milletin yaratt�� destanlardan sadece bir ka��d�r. Tarih boyunca yarat�lan destanlar zincirinin alt�n halkalar�ndan biri de hi� ��phesiz "�anakkale Destan�" d�r.

�anakkale Zaferi �yle b�y�k bir zaferdir ki halk�n vicdan�nda �yle derin izler b�rakm��t�r ki pek �ok �air taraf�ndan - halk�n da hislerine terc�man olunarak- destanlar v�cuda getirilmi�tir. T�rk' �n bu zaferini en m�kemmel �ekilde Mehmet Akif destanla�t�rm��t�r. Edebiyat tarihinin Akif' in;

"�anakkale �iiri" hakk�ndaki h�km� �udur:

"Bu �iiri Mehmet Akif yazmad�; ka��da d�kenle topra�a kan�n� d�kenler birle�erek yazd�lar."

�anakkale Sava�� ile ilgili yaz�lm�� pek �ok destan mevcuttur. Ba�ta Mehmet Akif' in eseri olmak �zere se�ilmi� birka� destan� verelim.

• 1-MEHMET AK�F ERSOY - �ANAKKALE �EH�TLER�

Bu eser y�llard�r hepimiz taraf�ndan zevkle okunmu� ve ezberlenmi�tir. Burada Akif harbin vahametini vah�etini anlat�rken bu u�urda �ehit olanlar�n da yaln�z kalmayacaklar�n� onlar� Hz. Peygamber' in �efkatle bekledi�ini m�jdelemektedir. Bu �iiri ba�l� ba��na T�rk' �n Destan�d�r. Anlat�lmaz ya�an�r.

Prof. Dr. Mehmet Kaplan bu destan�n estetik k�ymeti hakk�nda �u kanaati ifade eder:

" Mehmet Akif Ersoy'un �anakkale Sava��n� tasvir eden �iiri yaz�ld�� tarihten bu g�ne kadar b�t�n nesillere o sava��n heyecan�n� ya�atm�� ve onun tarih� derin ve b�y�k manas�n� hat�rlatm��t�r. Bunun sebebi de hi� ��phesiz bu �iirin ta��m�� oldu�u estetik de�erdir."

�u Bo�az harbi nedir? Var m� ki d�nyada e�i?

En kesif ordular�n y�kleniyor d�rd� be�i

-Tepeden yol bularak ge�mek i�in Marmara' ya-

Ka� donanmayla sar�lm�� ufac�k bir karaya

Ne hayas�zca taha��t ki ufuklar kapal�!

Nerede- g�sterdi�i vah�etle "Bu: bir Avrupal�"

Dedirir -y�rt�c� his yoksulu s�rtlan k�mesi

Varsa gelmi� a��l�p mahbesi yahut kafesi!

Eski d�nya yeni d�nya b�t�n akvam-� be�er

Kan�yor kum gibi tufan gibi hakikat mah�er mi mah�er

Yedi iklimi cihan�n duruyor kar��da

Ostralya' yla beraber bak�yorsun: Kanada!

�ehreler ba�ka lisanlar deriler rengarenk;

Sade bir havadis var ortada: vah�etler denk.

Kimi Hindu kimi yamyam kimi bilmem ne bela...

Hani t��na da zuld�r bu rezil istila!...

Bundan ba�ka Boyabatl� Mustafa'n�n "�anakkale Destan�" adl� eseri vard�r.

III- ��RLER�M�ZDE �ANAKKALE ZAFER�

�anakkale Zaferi ile ilgili menk�be destan yan�nda m�nferit �iirler de yaz�lm��t�r. Mehmet�ik harbe giderken s�kin ve sevin�li olarak anas�ndan babas�ndan yavuklusundan s�las�ndan ayr�lm��t�r. Hatta anas�n� yavuklusunu bir daha g�remeyece�ini bilerek yola rev�n olmu�tur. Bu duyguyu �u m�sralarda g�rebiliriz.

�ANAKKALE T�RK�S�

�anakkale i�inde vurdular beni

�lmeden mezara koydular beni

Of gen�li�im eyvah.

�anakkale i�inde Aynal� �ar��

Ana ben gidiyom d��mana kar��

Of gen�li�im eyvah

�anakkale i�inde bir uzun selvi

Kimimiz ni�anl� kimimiz evli

Of gen�li�im eyvah

• B�R YOLCU' YA

Dur yolcu! Bilmeden gelip bast��n

Bu toprak bir devrin batt�� yerdir.

E�il de kulak ver bu sessiz y��n

Bir vatan kalbinin att�� yerdir

Bu �ss�z g�lgesiz yolun sonunda

G�rd��n bu t�msek Anadolu' nda

�stikl�l u�runda namus yolunda

Can veren Mehmet' in yatt�� yerdir.

Bu t�msek koparken b�y�k zelzele

Son vatan par�as� ge�erken ele

Mehmet' in d��man� bo�du�u sele

M�b�rek kan�n� katt�� yerdir

D��n ki ha�r olan kan kemik etin

Yapt��n bu t�msek amans�z �etin

Bir harbin sonunda b�t�n milletin

H�rriyet zevkini tatt�� yerdir.

Necmettin Halil Onan(�ak�l Ta�lar�)

�anakkale Sava�lar� �yle bir sava�t�r ki T�rk Milletinin ruhunda ve zihninde silinmeyecek etkiler b�rakm��t�r.Bu y�zdendir ki bir �ok destana �iire ve romana ve de tarihin tozlu yapraklar�na konu olmu�tur. Y�z binlerce �ehidin verildi�i bu sava�lar �yle silinecek bir yaz� de�ildir. Bu sava�lar T�rk milletinin onurunu kahramanl��n� ve centilmenli�ini b�t�n d�nyaya ispatlam��t�r. Bu sebeple bu sava�lar� �ok iyi alg�lamam�z gereklidir.

MEHMET �ZMEN (25.04.2010)

_______________________________________________________

KAYNAK�A

* Prof. Dr. Abdurrahman G�zel "T�rk Edebiyat�nda �anakkale Zaferi" 1994.

* Ru�en E�ref �nayd�n " Mustafa Kemal ile M�l�kat" Ank. 1981

* Mehmet �hsan Gen�can " �anakkale Sava�lar� ve Menk�beler" �st. 1994.

* Prof. Dr. Abdurrahman G�zel "�anakkale Sava�lar�" 1994

* Mehmet Kaplan "Mehmet Akif ve �anakkale Sava��; Mehmet Kaplan' dan Se�meler" (Haz: Engin�n- Zeynep Kerman) K.T.B. Yay. .Ank. 1988.
__________________

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( �anakkale Destan�n�n Edebi A��dan De�erlendirilmesi ba�l�kl� yaz� Mehmet �ZMEN taraf�ndan 25.04.2010 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

�anakkale Destan�n�n Edebi A��dan De�erlendirilmesi

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu