OPTÝMÝZASYON

Yýllar önce Erzurum’da bir parti salonunda konuþan Korkut Özal optimizasyonu anlatmýþ Ýslam’da bunun bir karþýlýðý olup olmadýðýný sormuþtu. Ben ‘Ýþlerin hayýrlýsý orta olanýdýr’ Hadisi Þerif’ini bildiðim halde konuya denk düþüp düþmeyeceðini bilmediðim ve olumlu karþýlanacaðýna emin olmadýðým için efendimizin sözüne bir hafife alma davranýþý oluþur korkusuyla söyleyememiþtim.

Yýllarca bu konuyu düþündüm o andaki kanaatimin deðiþmediðini, edindiðim yeni bilgilerin durumu deðiþtirmediðini gördüm.
Optimizasyon iþlerin en uygun zamanda en gün ve verimli olarak yapýlmasý anlamýna geliyordu Sayýn Özal’ýn anlattýklarýna bakarsak. Ýþte iþlerin hayýrlýsý orta: vasat olaný ifadesi de tam bu anlama geliyor.

Yani bir iþ yapýyorsunuz vakti öyle ayarlamalý, maliyeti, iþ gücünü öyle ayarlamalýsýn ki en karlý en verimli, rantabl noktaya ulaþabilmelisin. Ýþte bu nokta evsat: en orta noktadýr ki Efendimizin tavsiye ettiði de budur. Hem dünya hem ahiret iþlerinde geçerli olan yöntem budur. Diyelim namaz kýlýyorsunuz bu namazý çok uzatýrsanýz usanýr bir daha ibadet etmeye içinizde heves bulamazsýnýz. Yahut ta çok kýsaltýrsanýz, hýzlý ve çabuk kýlarsanýz, namaz için gereken huþu ve huzuru bulamaz ve namaz kýlmaktaki amaca ulaþamazsýnýz. O halde ne yapmalý; ne býkacak ve baþkalarýný býktýracak -cemaat halindeyse- bir süre ve þekilde ne de maksada ulaþamayan sadece bir bedensel harekete dönüþen bir þekilde olmamalý.

Ayný inceliði Efendimizin visal orucunu yasaklayýp Davut orucunu tavsiye etmesinde de görebiliriz. Daha Kutsi Hadiste Peygamberini ‘ne elini sýký sýkýya kapatýp cimrilik etmesi, ne de büsbütün açýp savurmasýný’ emretmiþtir. Ýþte bu itidal: orta yoldur ve her alanda tavsiye edilen budur. Ýþte gerçek en uygun þekle sokma budur ve 14000 kusur sene önce vazedilmiþtir.

Bu en uygun þekle sokma kuralý Allah’ýn yarattýðý tabiat kanunlarýnda da vardýr ve geçerlidir. Örneðin sulama iþlemini ele alalým. Sulamayý fazla yaptýðýnýz zaman ekinler çürüyor, az verdiðiniz zaman kuruyor. Ayný iþlemi insan bedeni için düþünelim: suyu çok içerseniz ödem yapýyor, az içerseniz susuz kalýyor böbrek hastalýðý baþta olmak üzere ölüme kadar varan hastalýklara duçar oluyorsunuz.

Ýþte hayatýn her alanýnda olan bu kural, insan hayatýný düzenleyen onun mutlu olmasýna, yaradýlýþ gayesine uygun yaþamasýna en uygun kuraldýr. Ýnsani iliþkilerde de geçerli olan bu kural hayatýn her alanýnda geçerlidir. Dostlukta ileri giden arkadaþlarýn çabucak düþman oluverdiklerini, düþmanlýklarý dostluða dönüþtüðünü duymuþ veya görmüþüzdür.

Kiþisel yaþantý ve geçiminde iktisadýn cimrilik olmadýðý, müsriflikten kaçýnmak gerektiðini, orta yolun tutulmasý ve dikkatle izlenmesi gerektiðini ilkesel olarak dinin vazettiðini biliyoruz. Soysal hayatta ve insani iliþkilerde de durum ayný deðil mi? Bir dostunuzu çok sýk ziyaret eder

Ve sevginizle onu bunaltýrsanýz dostluðunuzu kaybetme tehlikesiyle baþ baþa kalabilirsiniz deðil mi? Ayný dostunuzu uzun zaman aramaz sormazsanýz bu dostluk zayi olur belki düþmanlýða bile dönüþebilir.

Ýþte dünya ve içinde olan her þey için hayati bir kural var. Ýtidal ve vasat olmak. Yani her þeyin ortasý ne hayýrlý olaný. Buna batýlýlar optimizasyon diyor ve hayatýn her alanýnda optimizasyon kuralýnýn var olduðunu söylüyorlar. Yaðmurun çok yaðmasý sel felaketlerine ve erozyona, az yaðmasý susuzluða ve çölleþmeye neden olduðunu biliyoruz.

Hasýlý hayatýn her alanýnda bir denge var ve bu denge de itidalle saðlanmaktadýr. Dilerim kiþi olarak biz de hayatýmýzda evsat olaný tercih eder yaradýlýþ gayemize uygun yaþamayý seçmiþ olur böylece mesut ve bahtiyar insanlardan oluruz.