İslam Kültür Tahlili
islamcılık cemalettin efganiyle başlatılır islam bir güç kaybına uğradığından.tabiatçılığı red kitabı ne anlama geliyordu.varlık alemi sonsuz bilgi hazinesi tanrının üzerinde düşünülmesini emreden.bu nedenle insan için bir bilinmez agnostizm diye tanımlanan varlık yorumu.insan aklı tanrıyı kavrayabilirmi sorusundan çok varlığını bilme şeklinde anlaşılıyor iman.gaybe iman maddeciliğe karşı duruışun ilk karinesi.sanat nasıl yorumluyor evreni insan için mukadderse teslim olmak uhreviyata.artık hikmetin bir tarifi için medreseler talibine ulaşamıyordu.islama dön üşün felsefesi demekti müesses nizamı değiştirmek.yani anlamaya bağlıydı inşa etmek.miskinliğin buna engel oluşuda kınanıyordu doğuda.türkiyeyi ziyaretinde ümmetçilik gibi kavramlarla meşgül etmişti gündemi.arkadaşı muhammet abduhla pariste gazete çıkarmış islamın modernle bir uyuşmazlığı yoktur iddiasıyla.batı felsefesiyle islam anlaşılırmı sorusuna yanıt arar kitaplarında. yeni bir toplum inşa etmenin olanağını batı kültüründe görmüş ilk dönem islam felsefecileri cemalettin efgani örneğiyle dindeki uyuşmazlığı farkeden.bunlar ülkelerindeki bilim ve sanatın güçlenmesine taraftar olmasıyla istiklal gibi olgularda görüyordu kurtuluşu.öze dönüşün çarelerini arıyordu felsefe islamcılığı ortaya çıkaran faktörlerle.radikal islamın tabanı geniş halk kitleleri olmuş islam dünyasında.hasal el-bennanın mücadeleci ruhu mısırı ayağa kaldırmak için yeterlimiydi.ihvan-ı müslimin bir çatı olacaktı islamcılar için.seyyit kutubun sosyalizm özentisi olarak bilinmesi islamcılığın bir düzen inşasından anladıklarını taşıyordu ahaliye fert ve cemiyet açısından.işlenen cinayetlerden sorumlu tutulmuş ve idamına karar alınmıştır.bayrağı sait havva gibi cihatçılar devralmış seyyit kutup sonrasında.el-esas tefsiri islamın bilgiye bakışını netleştirir iman için insana bir kapı aralayan.islamın moderne bakışı ibadetten ahlaka farklılık arzeder bu kitaplarda.direnişi örgütleyen şiirlerdir daha çok islam dünyasında mahmut derviş ve adonis gibi şairlerle.modernist şairlerin varlığı insanı şaşırtıyor bir ortadoğu ülkesinde.çoğunlukla yazılan kitapların anafikrini oluşturur şehadet.islamda batıyı aramanın sancısımıydı bu yozlaşmıış düzene varış diye düşçününce talibanın afganistanına bakışla.selefilik devralmıştır bu davayı tasavvufu şirk olarak görmeleriyle tanınan.şefaatçiliğide kabul etmez selefiliğe yakın duran vehhabiler.ingilizler arapların dostluğunu kazanınca reşit rızanın hilafeti savunması.reşit rıza abduhun talebesidir bu silsileyi tamamlayan.dinin geleceği açısından islam birliğini savunmuş islamcılar.türkiyede milli görüşte islama lider olarak türkleri görüyordu hilafetin bizde olduğu düşüncesiyle..bu tartışmalarla giriliyordu 20.yüzyıla.devletin toplumu dönüştürmesi beklenir halkın iradesi için varılan anlamda.buna kadercilikmi neden oluyordu.türkiyede benzer tartışmalar vardı 19.yüzyıl osmanlı türklerinde.daha çok şinasiyle başlatılır modern düşünce.arkadaşı namık kemalle pariste gazete çıkarmış bu yazar modern yapıyı inşa etmek için her tarafı dökülen bir devletin kurtuluşunu amaçlamıştı..namık kemal bir hürriyet yazarı olarak bilinir evrensellik bağlamında.vatan kavramı meşrutiyeti akla getirmiş ülkenin ayakta kalması için.2.meşrutiyetten sonra meclisi mebusan tarafından savunulmuş batıcılık.buna karşın bir aydın sınıf vardı batı kültürüne yabancı olmayan.ittihat terakki meşrutiyet heveslisiydi herkese tanınacak temsil hakkı için.ahmet cevdet paşa şeriatın çağdaş hukuk yorumunda arıyordu adaleti.mecellenin uygulama şansı başka bir bahara kalmıştı çöküşün engelleneceği düşünülen savaşlarla.tevfik fikret ve mehmet akif kavgasına bu açıdan yaklaşılır.1.dünya saavaşından sonra bir devlet kurma fikrinde birleşir kuvayi milliye adı altında misaki milliye bağlı olanlar.türkiye cumhuriyeti modern olma sevdasıyla kurulmuş bir devlet bu ikilemle yaşayan halkın çatışmasına engel olamayan.bu dönemde öncülüğü atatürk etmiş olsada bir aydın sınıf yaratma ideali vardı devlette.chpnin kuruluşunda bu partinin ittihat terakkinin devamı olması halen tartışma konusu.ziya gökalp gibi türklüğün esaslarıyla milli bir kültürü savunma olanaklarıyla behçet kemal çağların şiirlerindeki kemalizm tarifine kadar farklı görüşlere tahammül edilmemiş alimlerin ihanetle suçlanması.yeni devlet yeni edebiyat ve kültür demekti atatürkün sofrasında konuşulan..islamcılık için tutunmanın şartıydı örgütçülük sait nursinin şahsında.inkılaplar yeni bir ruh getirmişti topluma atatürkün iddiasına göre.irtica kavramıyla açıklanıyordu dini oluşumlar.neticede demokrat partinin iktidarı halka özgürlükler tanıyordu.bu oluşum bir harekete dönüşüyordu necip fazıl gibi aydınların cemaatleri savunan görüşleriyle.farklı görüşler devletin kurtuluşunu kendi idealinde görüyordu.bu dönemde nazımın sol açısından çağdaşlığı temsil ettiği görülür.sağ-sol çatışması çok şey demekti türkiye için.kardeş kavgasına son vermek iddiasındaydı 12 eylül generalleri.12 eylül politik kurnazlığı taşımış siyasete devletin faşizm kokan uygulamalarıyla.cumhuriyetin ilkeleriyle oynanmış bir ülkenin radikal islamcılığa evrilmeside iki ihtilalle batıcılığı topluma fatura edecekti.12 eylülün gölgesindeki cihatçı hareketler erdemliler hareketi olarak iktidara geldiğinde ülkenin bütün olanakları islamcıların emrine girer.ancak devleti yönetmenin erdemi sorgulanıyordu ülkede keyfi yönetim açısından bakıldığından siyasete.akp ve chpnin çevresinde yaşanıyordu milli mücadele.bu mü,cadelenin laiklik çevresinde yaşanması kemalizm için bir sınav demekti islamcı entelijansiyaya karşı.haklı tarafları olabilirmi iki tarafında.batıcılık kemalizm dışında bir ideolojya üretemez korkusu yersizmiydi sosyalizm açısından.marxın kapitali sömürüyü engellermi batılı olmak dışında.bunlar yanıt bekleyen sorulardı ümmetin kurtuluşu açısından.antik yunan için felsefenin anlamı günümüz için aynı anlamdamı sorusu için ortaçağ düşüncesine dönüş tehlikesimi var siyasi düşüncelerin.mhpnin ülkücü kimliği etnik kimliği reddediyor iddiası ak partiyle yakınlaşma olanağımı tanıyor türklere.kürtlerin silah bırakması haklımı davaları açısından.iktidar dayandığı devlet aklıyla nasıl bir çözümü görüyor siyasette.pkkya tanınan meşruiyet nasıl bir tavra neden olacak bağımsızlık için.bir ulus olmanın gerekleri nasıl bir aklın ürünü.beynelmilel haklar bu fırsatı verirmi kürtlere sorusu için ileri görüşlülükle türkiye yüzyılı için terörsüz türkiye hedefine giden yolda alınıyorsa tedbirler.öcalan bir önder oluşuyla vasıflanırsa terörü sonlandırmak için.bu payeyi haketme açısından türk soluna bir darbe değilmi chpyi savunma olanağı.bunlar doğal görünüyor islamcı iktidar açısından.
(
İslam Kültür Tahlili başlıklı yazı
nedim-demirbas tarafından
26.11.2025 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
