Talas’tan yukar� do�ru t�rmand��n�z vakit, Re�adiye (Erciyes Kasabas�), Zincidere derken Zincidere’nin mahallesi durumuna gelen eski Ak�akaya K�y�ne ula��yorsunuz. Burada Somuncu Baba’n�n Camii �erifi var. As�l ad� �eyh Hamid-i Veli olan bu m�barek zat, aslen Ak�akayal�’d�r. Cami, Somuncu Baba’n�n tecride �ekildi�i ma�aran�n �zerine yap�lm��. Caminin i� b�l�m�nde tecride �ekildi�i ma�aray� bug�n de g�rmeniz m�mk�nd�r.

Ak�akaya’da Somuncu Baba’n�n efsanevi bir hayat� var. Rivayete g�re, Somuncu Baba’n�n Ak�akaya’y� terkedi�inin nedeni s�rr�n�n if�� olmas�ndan dolay� imi�. �obanl�k yaparken hayvanlarla konu�tu�unu fark eden kom�ular� bunu dilden dile anlatmaya ba�lay�nca Somuncu Baba, Kayseri’den ayr�lmay� daha uygun bulmu�. Onun efsanelere dayanmayan hayat hik�yesi ise ��yledir:

As�l ad� Hamid Hamid�ddin’dir. Somuncu Baba olarak da bilinen �eyh Hamid-i Veli Hazretleri, Osmanl� Padi�ah� Y�ld�r�m Bayezid Han zaman�nda ya�am��t�r.

Miladi 1331 tarihinde Kayseri’nin Ak�akaya k�y�nde do�mu�tur. Anadolu’yu manevi fetih i�in gelen Horasan erenlerinden �emseddin Musa Kayseri’nin o�ludur. Soyu Peygamber Efendimiz’e (s.a.v) ula��r, 24. ku�aktan torunudur, Seyyiddir. �eyh Hamid-i Veli Hazretleri ilk tahsilini babas� �emseddin Musa Kayseri’den alm��t�r. Bilge ki�ili�i olan �eyh Hamid-i Veli Hazretleri, ilim alan�ndaki �al��malar�n� �am, Tebriz ve Erdebil’de s�rd�rm��t�r. Alaaddin Erdebili’den ve Bayezid-i Bistami’nin ruhaniyetinden manevi terbiye alm��t�r.

Dini ve d�nyevi ilimlerle ilgili icazet alarak, ir�ad vazifesi i�in Anadolu’ya d�nm�� Bursa’ya yerle�mi�tir. Bursa’da �ilehanesinin yan�nda yapt�rd�� ekmek f�r�n�nda somun pi�irip �ar�� pazar dola�arak “Somunlar M�minler” nidas�yla insanlara ekmek da��tm��t�r. Bu sebeple �eyh Hamid-i Veli Hazretleri, Somuncu Baba ve Ekmek�i Koca olarak da tan�nm��t�r. Zaman�n Padi�ah� Y�ld�r�m Beyaz�d Han Ni�bolu zaferini kazan�nca Allah’a ��k�r ni�anesi olarak Bursa Ulu Camiini yapt�rm��t�r.

Ulu Cami’nin a��l�� hutbesini �eyh Hamid-i Veli Hazretleri okumu�, hutbede Fatiha Suresini yedi farkl� �ekilde yorumlam��t�r. Bu ola�an�st� hutbeyi dinleyen cemaat �eyh Hamid-i Veli Hazretlerine b�y�k bir tevecc�h ve tazim g�stermi�tir. Manevi ki�ili�i ve bilgelik y�n� ortaya ��kan �eyh Hamid-i Veli Hazretleri ��hretten korktu�u i�in talebeleriyle birlikte Bursa’dan ayr�larak Aksaray’a gelmi�tir. Aksaray’da Hac� Bayram� Veli Hazretlerini d�nyaya ve ahirete ait ilimlerde e�iterek yeti�tirmi�, ir�ad vazifesi i�in Ankara’ya g�revlendirmi�tir.

�eyh Hamid-i Veli Hazretleri, 1412 (H. 815) tarihinde Darende’de ebedi �leme g�� etmi�tir. Kabri �erifleri, kendi zaman�nda halvethane olarak kullan�lan, misk � anber kokulu, �imdiki �eyh Hamid-i Veli Camii i�erisinde olup, estetik yap�l� cevizden oyma sanduka ile de kapl�d�r.

�eyh Hamid-i Veli Hazretlerinin Yusuf Hakiki ve Halil Taybi ad�nda iki o�lu bilinmektedir. Yusuf Hakiki Aksaray’da kalarak burada vefat etmi�tir. Di�er o�lu Halil Taybi ise, hacdan d�nd�kten sonra babas� ile birlikte Darende’ye gelerek yerle�mi� ve burada vefat etmi�tir. Kabri �erifleri �eyh Hamid-i Veli Hazretlerinin yan�ndad�r.

Talebeleri:

Somuncu Baba Hazretleri ve en me�hur talebesi Hac� Bayram Veli’nin Osmanl� Devletinde yeni Anadolu ve Rumeli �zerinde �ok b�y�k etkileri vard�r. Osmanl� k�lt�r�n� etkileyen bu �nemli simalar�n hizmetlerini ve k�lt�r�m�ze katk�lar�n� anlamak i�in yeti�tirmi� olduklar� baz� isimleri zikretmemiz gerekir. B�ylece k�lt�r�m�z i�in ne kadar �nemli olduklar�n� ve b�y�k de�erler ifade ettiklerini anlamaya �al��abiliriz. Bu �nemli isimler ve medfun olduklar� yerler �unlard�r:

Halil Taybi Darende

Baba Yusuf Hakiki Aksaray

Ak�emseddin - Beypazar� – G�yn�k

�mer Dede G�yn�k

H�z�r Dede Bursa

Akb�y�k Sultan Bursa

�nce Bedreddin Darende

Yaz�c�o�lu Gelibolu

�eyh Lutfullah Bal�kesir

�eyh� K�tahya

�eyh �ftade Bursa

Aziz Mahmud H�dayi �stanbul

Muslihiddin Halife �skilip

Uzun Selahaddin Bolu

Somuncu Baba Hazretlerinin g�n�m�ze kadar gelen uzant�lar� ve yans�malar� o kadar m�kemmel ki Anadolu’nun her k��esinde bir par�as�n� bulmak ve y�reklerde hissetmek m�mk�nd�r. �lim ve tasavvuf ehli kimseler �zerinde eme�i ve etkisi bulunan Somuncu Baba Hazretleri i�in k�lt�r�m�z�n temel ta�lar�ndan biridir diyebiliriz. �yle ki uzant�lar�n�n g�n�m�ze kadar devam etmesi neseb-i aliyesinin halen etken olmas� g�n�m�z insanlar� i�in Allah’�n bir l�tfudur.

Eserleri:

Somuncu Baba, z�hir� ve b�t�n� ilimlerdeki derin bilgisine ra�men, �ok az eser vermi� veya �ok az eseri bize ula�m�� bir �lim ki�idir. Onun fazla eser vermi� olmamas�, daha evvel i�aret etti�imiz mel�met me�rebinden de kaynaklanm�� olabilir. Nitekim onun yan�nda yeti�mi� bulunan ve halifesi olan Hac� Bayram Veli de, m�derris olmas�na ra�men eser yazmam�� ve hatta Muhammediyye m�ellifi halifesi Yaz�c�o�lu, eserini kendisine takdim etti�inde, “Mehmet, bununla u�ra�aca��na bir g�n�l haketseydin; bir g�nle girip onun terbiyesiyle me�gul olsayd�n, daha iyi olmaz m�yd�?” diyerek kendi d��ncesini de dile getirmi�tir. Bu zikredilen hakikata ra�men, Somuncu Baba’n�n bize kadar ula�an �erh-i Hadis-i Erba‘�n, Zikir Risalesi, Sil�h’u-l M�r�d�n ve K��if’u-l-Estar an Vechi-l Esrar eserleri mevcuttur.

�eyh Hamid-i Veli Hazretlerinin soyu Darende’de; Halil Taybi ile g�n�m�ze kadar devam etmektedir. Prof. Dr. Ahmet Akg�nd�z “Ar�iv Belgeleri I��nda Somuncu Baba ve Nesebi �lisi” adl� eserinde ar�iv kay�tlar�na dayanarak �eyh Hamid-i Veli Hazretlerinin nesebi, nesli ve kabri �erifi hakk�nda geni��e bilgiler vermektedir.

�eyh Hamid-i Veli neslinden b�y�k devlet adamlar�, �lim ve f�z�l zatlar yeti�mi�tir. Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi de bunlardan birtanesidir.

Tavsiyeleri:

Gizli ve a�ik�r her yerde Allah’tan korksunlar.

Az yesinler, az konu�sunlar, az uyusunlar.

Avam�n aras�na az kar��s�nlar.

T�m masiyet ve k�t�l�klerden uzak dursunlar.

Daima �ehvetlerden ka��ns�nlar.

�nsanlar�n elindekilerden �mitlerini kessinler.

T�m zemmedilmi� s�fatlar� terk etsinler.

�v�len s�fatlarla s�slensinler.

�iir ve �ark� (g�naha g�t�r�yorsa) dinlemekten ka��ns�nlar.

Ayr� bir g�r��le, kendini cemaatten ayr� b�rakmas�nlar.

A� olarak �lseler bile ��pheli hi� bir lokmay� yemesinler.

(Al�nt�)

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( �eyh Hamid-i Vel� (Somuncu Baba) (1331–1412) ba�l�kl� yaz� Ali �ZKANLI taraf�ndan 15.01.2011 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

�eyh Hamid-i Vel� (Somuncu Baba) (1331–1412)

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu