M.NÝHAT MALKOÇ

Aylarýn sultaný ramazan, insanlarýn ‘Bir’de buluþtuðu, birbiriyle kaynaþtýðý ve yardýmlaþtýðý müstesna zaman dilimleridir. Bu ayda kalpler yumuþar, merhamet yüreklerden taþar. Kadýn erkek, zengin fakir, büyük küçük herkes ayný manevî iklimde soluk alýr. Camiler insanlarla hayat bulur. Ayný apartmanda oturduðu halde aylarca birbiriyle görüþ(e)meyenler teravih namazý saflarýnda buluþurlar. Mahalle sakinleri camilerde bir ve beraber olurlar.

Ramazan, büyüklerin oruç ayý olsa da bu ayda çocuklar da farklý bir iklime girerler. Çocuklar en az büyükler kadar sevinirler ramazanýn geliþine. Bazýlarý küçük yaþlarýna raðmen oruç tutmakta ýsrar ederler; anne babalarý ne kadar uðraþsa da onlarý bu kararlarýndan döndüremezler. En azýndan birkaç gün oruç tutarlar, bazýlarý yarým gün tutmayý denerler. Bu yaþtaki çocuklarýn oruca meyli ve meraký bir hayli çoktur. Ýftardan sonra kýz çocuklar anne veya nineleriyle, erkek çocuklar ise baba veya dedeleriyle teravihe giderler. Cami onlar için bir maneviyattan öte bir oyun ve eðlence atmosferidir. Bir kýsým çocuklar da teravihleri evden uzaklaþmak, derslerden kaçmak için bir vesile sayarlar; camilerde arkadaþlarýyla buluþurlar.

Çocuklar teravih namazlarýnda genellikle en arka safa gönderilir. Bu, çocuklarýn arayýp da bulamadýðý bir þeydir. Çünkü namazý oyuna ve eðlenceye döndürmek için ortam hazýrlanmýþtýr. Teravih baþlayýnca çocuklar anne babalarýný taklit ederek kendilerince namaz kýlarlar. Fakat yan yana iki çocuk gelmiþse, iþi eðlenceye döndürmek, sulandýrmak ve gülmek de kaçýnýlmazdýr. Çocuk bir hayli küçükse, namaz kýlanlarýn önünden geçerek camiyi baþtan sona dolaþabilir. Zira çocuklar bu yaþta davranýþlarýnýn deðerlendirmesini yapamazlar. Bu hareketlerde bulunurken ince hesap yapmazlar, derinliðine düþünmezler. Fakat büyükler bu hareketlere hiç de hoþgörüyle bakmazlar. Bazý kaba softalarýn; namaz kýlarken gülüþen, saða sola bakýp dikkatleri daðýtan çocuklarý kolundan tutup camiden attýðýna da þahit olabilirsiniz.

Bu yýlki ramazanýn ilk teravih namazýný kýlmak için gittiðim bir camide þahit olduðum bir kabalýðý aktarmak istiyorum size. Ramazanýn bu ilk teravisinde çocuklar camiyi doldurmuþtu. Namaza baþlamak için ayaða kalktýðýmýzda yaþý yetmiþin üzerinde olduðunu tahmin ettiðim bembeyaz sakallý bir ihtiyarýn sekiz on yaþlarýndaki bir çocuðu evire çevire dövdüðünü görerek üzüldüm. Cemaatin bakýþlarý o noktaya yoðunlaþtý. Müdahale etmeye kalkýþanlar olduysa da çocuk aðýr bir sille yemekten kurtulamadý. Sorsanýz kendisini en büyük Müslüman olarak gören bu ihtiyar, yaptýðý bu kabalýkla bunun gibi çocuklarý camiden soðuttu.

Çocuklar kötü alýþkanlýklara bulaþmasýn, dinine, geleneklerine baðlý inançlý insanlar olsunlar isteriz. Kahvehanelere, disko ve barlara giden gençleri ‘vurun abalýya’ misali insafsýzca eleþtiririz. Oysa bu gençleri, henüz çocukluk çaðlarýnda bizler o mekânlara itmiþiz. Camiye okumaya gelen çocuklarý en küçük yaramazlýk yaptýklarýnda, haylazlýk ettiklerinde, okuyamadýklarýnda falakaya çekmiþiz. Cennetin güzelliklerini anlatacak yerde, cehennemin ne kadar korkunç bir yer olduðunu anlatarak onlarý korkutmuþuz. Allah’ýn ‘rahman’, rahim’ ‘halim’ sýfatlarýndan evvel ‘celal’ ve ‘kahhar’ sýfatlarýný anlatarak ürkütmüþüz onlarý. Onlar da zamanla korkularýný ümitsizliðe dönüþtürmüþler. Kurtuluþu yanlýþ adreslerde aramýþlar.

Baþlangýcýnda rahmet, ortasýnda bereket ve sonunda maðfiret olan kutlu ramazan ayýnda kimsenin kalbini kýrmamak gerekir. Bu kiþi bir çocuksa daha da hassas davranmak bir zorunluluktur. Çocuklar varsýn oynasýnlar ama camilerden ve dinî duygulardan soðumasýnlar.

Çocuklarý camilere ýsýndýrmak için onlarý ramazanlarda camiye götürmek lazýmdýr. Hatta camiye gelen çocuklara lokum, çikolata ve þeker vermek de teþvik etmek açýsýndan önemlidir. Bu küçük giderleri cami cemaatinden varlýklý bir hayýrsever pekâlâ karþýlayabilir. Bu çocuklar yarýnýn büyükleri olacak; onlara Allah sevgisini, cami adabýný öðretmek gerekir. Çocuklar manevî iklimde yetiþirlerse ilerde büyük makam ve mevkilere gelince rüþvet almazlar, iltimas yapmazlar, iþten kaytarmazlar; vicdanlarýnýn sesini dinlerler; en büyük polisiye kuvvetin vicdanlarda saklý olduðu gerçeðini idrak ederek öylece hareket ederler.