Türk-İslam âlimleri serisi – 46
Ca’fer bin Ali ed-DIMAŞKÎ
Hicri 400
ile 500 yılları arasında yaşamış
Suriyeli İktisat âlimi
Klasik
kaynaklarda pek bulunmaz adı,
Dımaşk’ta
doğduğu için denmiş “Dımaşkî”
“Hemedâni
– İskenderani” dir mahlası,
Hicri
dördüncü yılda yaşar ed-Dımaşkî’m.
“El-İşare”
adlı eseriyle tanınmış,
Bu eser,
Mısır Kütüphanesi’nde varmış,
Şam’da
istinsah edilen iki nüsha kalmış,
Dönemini
mükemmel anlatır Dımaşkî’m.
İslâm
ticaret dünyasını güzel yazar,
Tacirlerin
pratik el kitabı sayar,
Mükemmel
bulmuş çağdaş araştırmacılar,
Tacirin
altın çağını yazar Dımaşkî’m.
İstifçilere
güzel öğütler vermiş,
Karaborsayı,
kara leke diye bilmiş,
İhracat
sistemini özenle belirtmiş,
Tacir
çıkarlarını gözetir Dımaşkî’m.
Ticarette
kredilendirmeyi belirtir,
İthalatın
şeklini de tarif etmiştir,
Vergi ve
gümrük bilgilerini vermiştir,
Döneminde
tacirlerce tanınır Dımaşkî’m.
İşletmeci
ve pazarlamacıya gitmiş,
Onları
mali konuda bilgilendirmiş,
Sahte para
ve evraklara dikkat çekmiş,
Ticari
ahlakı da anlatır Dımaşkî’m.
İktisadi
analizler yapıp yazmıştır,
Zarar ve
de kâr yollarını anlatmıştır,
“Tedbirü’l-Menzil”de
öneriler vardır,
Pek çok
dile çevrilen eser verir Dımaşkî’m.
Her
devirde yön veren bir âlim vardır,
Sanma ki
dünya, eskiden çok karanlıktır,
Batı
temelinde İslâm âlimi vardır,
Öze sahip
çıkmayan bizdik yiğidim.
Günü
birlik sistemler batmaya mahkûmdur,
İslâm
âlimi ilmi, Kur’ân’da bulmuştur,
Hakk, baş
tacı olunca, sistem dev olmuştur,
Haktan
uzak kalanlar batmıştır yiğidim.
NOT: Kur'ân'daki bütün emir ve yasaklara
itaatte büyük hassasiyet gösteren Müslümanlar, ilme teşvik eden, hatta ilmi
emreden âyetlere itaatte de aynı titizliği göstermişlerdir. İtaatteki bu
hassasiyet onların Fizik, Kimya, Tıp, Astronomi ve Jeoloji üzerindeki
araştırmalarını başlatan ve devam ettiren en büyük muharriktir. Bu sayede İslâm
dünyasında dev isimler yetişmiştir.