EKSÝK BÝR HÝKAYE (GÝRÝT)

Ben üçüncü kuþak Giritliyim. Bir Giritli kýzý olmak her zaman bana gurur vermiþtir. Hayatým boyunca hiç görmediðim memleketime, hep özlem duymuþumdur. Girit, benim için asla tamamlanamayan eksik bir hikaye gibidir. Nerede kendimi arasam, orada Girit’in ve Giritli olmanýn verdiði özdeðerlerim karþýma çýkmýþtýr. Tamamlanamayan bu hikayede, tamamlanamayan bir karakter oldum.

Hep aile büyüklerinden dinlemiþimdir Girit’i, Giritlileri ve özelliklede Girit kadýnlarýný.

Giritli kadýnlar yani Yinekalar, lavanta kokulu kadýnlardýr. Sadece çarþaflarý, saçlarý deðil yaþamlarý, öyküleri de lavanta kokar. Hayata öyküleriyle, cilveleriyle, kahkahalarýyla ve yemekleriyle lavanta kokusu bulaþtýrmakta maharetlidirler. Bu koku yaþamlara bulaþmaya görsün, kolay kolay çýkmaz. Kuþaktan kuþaða bir yolunu bulur geçer. Baþkalarýnýn yaþamlarýna da bulaþýr. Yaþamý sihirli kýlan aslýnda biraz da bu lavanta kokusu deðil midir? Düþünüyorum da neden olmasýn.

Giritlilerin beyaz badanalý, mavi kapýlý, avlusu geniþ evleri vardýr; avlusunda Girit sardunyalarý, begonyalarý ve mutlaka mor renkli gelin duvaklarý vardýr. Upuzun yemek masalarý mutlaka olur; yaz günleri genelde bu masalarda oturup yemek yerler, þarkýlar söylerler. Genelde Giritli kadýnlarýmýzýn sesleri buðlu ve hoþ olur. Erkekleri içkiye düþkündür ama alkolik deðildirler. Þarabý çok severler, disiplinli ve prensip sahibidir erkekleri. Genelde neþeli insanlardýr Girit’in kadýný ve erkeði.

Yemek kültürleri çok zengindir. Binbir çeþit mezeleri vardýr; yemekleri çok lezzetlidir. Hamarattýr kadýnlarýmýz. Girit insaný her çeþit otu bilir ve sever. Bir Giritliye ot denilince akan sular durur o derece severler; hatta meþhur bir fýkramýz da vardýr, her aklýma geldiðinde yüzümde tatlý bir tebessüm oluþur, kýsaca anlatayým;

“Bir gün bahçenin birine bir Giritli ve inek girer; bahçe sahibinin oðlu babasýna koþarak gider ‘’baba, bahçeye bir inek ve bir Giritli girdi’’ der. Babasý dönüp çocuða ‘’inekten korkma yiyeceði kadar yer çýkar ama Giritliden kork, tüm bahçeyi toplar götürür’’ der.” Yani bu sevimli fýkradan da anlayacaðýmýz gibi ota düþkün insanlarýz.

Yemeklerimiz hep zeytinyaðlýdýr. En meþhur yemeðimiz Favadýr; birde kabak çiçeðimiz var ki, yemeyen bin piþman olur. Eskiden, sofra kurulduðu zaman, öyle bir iki çeþit yemekle geçiþtirmek ne mümkün, binbir çeþit meze ve yemekle masa donatýlýr, adeta süslenirdi.

Giritlinin kapýsý hep açýktýr. Kim olursa olsun içeri girip sofralarýna oturabilir. Misafirperverlerdir. Evlerine gelen her misafire hürmet ederler ve aðýrlarlar; ne kadar yiyecekleri varsa çýkarýp misafirin önüne koyarlar; ister zengin olsun, ister fakir. Bir Giritli paylaþmayý çok sever…

Ben çocukken pamuk gibi bembeyaz saçlý ninelerimiz ve dedelerimiz vardý. Bize hep özlemle Girit’i, mübadeleyi anlatýrlardý. Çektikleri acýlar yýllar geçse bile hep gözlerinde yuvalanmýþ bir göz yaþýydý. Bütün sevdiklerini ve evlerini Girit’te býrakýp, kocaman bir gemiye binip, acýlar içinde bu ülkeye geliþlerini anlatýrlardý. Giritliler, hayatlarý boyunca insanlarýn gözünde, Girit’te Türk, Türkiye de gavur gözüyle görülmüþlerdir. Oysa ki, Giritliler gerçek Türklerdi; savaþ dönemlerinde, caný pahasýna çekilmeyenlerdir. Hatta Atatürk’ün muhacirler üzerine söylenmiþ sözü de vardýr;

‘’ Muhacir diye küçümsenenler, tarihin yazdýðý savaþlarda en geriye kalanlar, yani "Düþmanla sonuna kadar dövüþenler". Çekilen ordunun ri'cat hatlarýný saðlamak için kendilerini feda edenler ve düþman karþýsýnda kaçmak, çekilmek nedir bilmeyenlerdir. “Muhacirler kaybedilmiþ ülkelerimizin milli hatýralarýdýr.” M. Kemal Atatürk 17.01.1931

Tamamlanamayan yarým bir hikayeydi Girit onlar içinde, benim içinde. Girit, geçmiþime dönüp baktýðýmda özlem duyduðum Atalarýmdý, kanýmdý ve hep çocukluðumdan bu yana eksik kalan hikâyemdi ve bu hikayenin bir gün tamamlanmasý umuduyla yaþadým. Bir gün mutlaka Girit’e gidip, atalarýmýn yaþadýðý yeri görmeliyim, yoksa bu hikaye ömrümün sonuna dek eksik bir hikaye olarak kalacak bende.

Giritte Türk, Türkiye’de Gavur olan Giritlilerimize Sevgiyle…

Melike Melis