Bu ülkede bir engelli birey olarak yaþýyorsanýz sýk sýk karþýlaþtýðýnýz olaylar nedeniyle ya aðlanacak halinize gülersiniz ya da gülünecek halinize aðlarsýnýz.

Yazdýðým konuyu sizlerin nasýl karþýlayacaðýnýzý ve ne yapacaðýnýzý bilemiyorum. Aðlar mýsýnýz ya da güler misiniz bilemiyorum.

Ýnanýn ki yazdýðým konuyu okur okumaz ben bile ne yapacaðýmý ne diyeceðimi þaþýrdým. Bu konuyu okuduðum anda geçtiðimiz hafta yazmýþ olduðum “O Aracý Sürüyorsan/ýz Paþa Paþa Açacaksýn/ýz” baþlýklý yazýmda geçen olayý hatýrlamýþtým.

Sizlerinde hatýrlayacaðý gibi 5 Ocak 2017 tarihinde Ýstanbul’da ÝETT otobüsüne tekerlekli sandalyeli bir yolcu binmek istediðinde sürücü rampayý açmak zorunda olmadýðýný belirtince aralarýnda tartýþma çýkmýþtý. Tartýþma baþka bir yolcu tarafýndan cep telefonu ile kamera ile çekilerek sosyal medyada paylaþýlýnca büyük bir yanký uyandýrmýþtý. Olay sosyal medyaya ve basýna yansýyýnca bir hayli ses getirmiþ ve bunun üzerine ÝETT sürücünün görevden uzaklaþtýrýldýðýna dair bir açýklama yapmýþtý.

Gelelim bana Ýstanbul’da ki ÝETT olayýný hatýrlatan habere. Haberi 19 Ocak tarihinde okudum ve izledim. Haberdeki olay “Otobüse Binemeyen Engelli Yolcu Firmaya Açtýðý Davayý Kazandý” baþlýðýyla Ýngiltere’de geçiyordu. Haberin detayý þöyleydi.

“Otobüse Binemeyen Engelli Yolcu Firmaya Açtýðý Davayý Kazandý”

“Ýngiltere'de otobüste engelliler için ayrýlan alana bebek arabasý býrakýldýðý için otobüse binemeyen ve otobüs þirketini dava eden Doug Paulley, firmaya açtýðý davayý kazandý.

Ýngiltere'de 4 yýl önce yaþanan olayda, tekerlekli sandalyesi ile binmek istediði halk otobüsünde kendisi için ayrýlan alanda yer bulamayan bedensel engelli Doug Paulley, otobüs firmasýna açtýðý davayý kazandý. Paulley, dava sonucunu bir zafer olarak deðerlendirdi.

Tekerlekli Sandalyeler, Bebek Arabalarýndan Öncelikli Olmalý

Davada, otobüs þoförünün bedensel engelli Paulley'e tekerlekli sandalyesi için otobüste yer açmasý için daha çok gayret göstermesi gerektiði ve halk otobüslerinde tekerlekli sandalyelerin bebek arabalarýndan öncelikli olmasý gerektiðine karar verildi.

Þoförün Uyarýsýna Karþý Arabayý Kaldýrmayý Reddetti

Ýngiltere'nin Leeds kentinde dört yýl önce yaþanan olayda bedensel engelli Paulley, tekerlekli sandalyeleri için ayrýlan alanda bebek arabasý bulunmasý nedeniyle otobüse binemedi. Þoförün uyarýsýna karþýn bebek arabasýný yerinden kaldýrmayý reddeden yolcu yüzünden otobüse binemeyen Paulley, otobüs firmasý FirstGroup'a dava açtý.

Otobüs Þirketi Kurallarý Çiðnedi

Paulley dava gerekçesinde otobüs þirketinin "gerektiði durumlarda bebek arabalarýnýn bulunduðu alanlarýn tekerlekli sandalyelere býrakýlmasý gerektiði" kuralýný çiðnediðini belirtti.

Dava 4 Yýl Sürdü

Yüksek mahkemeye kadar taþýnan ve 4 yýl süren dava sonunda yargýç Paulley'i haklý buldu. Mahkeme baþkaný, otobüs þoförünün yolcularýn durumlarýný dikkatlice göz önünde bulundurmasý gerektiðini, bebek arabalý yolcunun yer vermeyi reddetmesi halinde otobüsü hareket ettirmeme gibi yaptýrýmlarda bulunmasý gerektiðini kaydetti.

Binlerce Engelli Ýçin Zafer

Dava sonucunu büyük bir sevinçle karþýlayan Paulley, ise söz konusu kararýn kendisi gibi engelli olan binlerce insan için bir zafer niteliðinde olduðunu söyledi.

Eþitlik ve Ýnsan Haklarý Komisyonu ise kararýn engelli insanlarýn haklarý için bir zafer olarak deðerlendirdi.”

Gelelim bizim ülkemizde yaþadýðýmýz benzer olaylara. Doug Paulley’in yaþadýðý sorunun aynýsýný ilimizde ve ülke genelinde ben ve benim gibi tekerlekli sandalye kullanan engellilerin birçoðu yaþamýþtýr.

Yazýn güneþin yakýcý sýcaðý altýnda, tozun topraðýn içerisinde, kýþýnda yaðmurun, karýn ve soðuðun altýnda otobüse binmek için durak dýþýnda beklersin. Durak dýþý diyorum ya bakmayýn ülkemizde hiçbir otobüs duraðý tekerlekli sandalyeli engellilerin beklemesine uygun yapýlmamýþtýr. Genelde durak içinde deðil bilakis dýþýnda beklersiniz. Gelen otobüs eðer ki tekerlekli sandalye ile binmeye uygun ise binmek istediðinizi þoföre belirtirsiniz. O kadar beklemeden sonra gelen otobüs doluysa eðer þoför, “Araç dolu, yer yok arkada gelen araca binin” der ve sizi dinlemeden hareket edip gider. Ya da otobüs içerisinde tekerlekli sandalye ile duracaðýmýz yerde bebek arabasý varsa yine binemeyip bir sonraki aracý beklemeye devam edersiniz. O esnada yaðmur ya da kar yaðýyor olsa da dolu diye araca alýnmazsýnýz. Çok nadirde olsa aracýn þoförü engellilere karþý duyarlýysa eðer araç içinde yer olsun olmasýn engelliyi bindirmek için üstün gayret gösterir ve bindirmeden gitmez.

Bahsettiðim bu olayýn aynýsýný 16 Ocak günü Yücel Doðanþahin adlý arkadaþýmýz merkez otobüs duraðýnda yaþamýþtý. Binmek isteði otobüse önce diðer yolcular alýndýktan sonra arkadaþýmýza yer yok iþareti yapan sürücü çekip gider. Ýþin tuhafý nedir biliyor musunuz, yer yok diye sizin alýnmadýðýnýz otobüse o esnada durakta bulunan diðer vatandaþlar alýnýyor ve siz orada býrakýlýyorsunuz. Þimdi yazýmýn baþýnda neden aðlanacak halinize gülersiniz ya da gülünecek halinize aðlarsýnýz dediðimi anladýnýz mý?

Sözün özü olarak, bu konuda olmasý gereken otobüs þoförü araç içerisinde yer olmasa dâhi yolcularý indirip engelli yolcuyu bindirdikten sonra tekrar inen yolcularýn içeri alýnmasýdýr. Hatta durakta engelli yolcu varsa önce onun binmesi saðlandýktan sonra diðer yolcularýn alýnmasý gerekmektedir. Ne engelli yolcu maðdur olur ne de diðer yolcular. Ancak bizim ülkemizde bunun tam tersi yapýlmaktadýr. Anayasa ile getirilen pozitif ayrýmcýlýk engelli için deðil de normal yolcular için uygulanmaktadýr. Bu arada belediye otobüslerinin normal kapasitelerinin üzerinde yolcu almasý da ayrý bir sorun olduðu gibi yaþanan maðduriyeti de artýrýyor. Engelli ya da engelsiz tüm yolcular kapasiteden fazla yolcu alýnmasýndan hem maðdur oluyor hem de rahatsýz. Bu sorununda çözüme kavuþturulmasý gerekiyor. Tabi ki en önemli çözüme kavuþturulmasý gereken de at gözlüðü takarak sadece kendi penceresinden dünyaya bakan insanlarýn zihinlerindeki engellerin kaldýrýlmasýdýr. At gözlüðü atýlmadýkça zihinlerdeki engeller kaldýrýlmadýkça bu sorunlarý daha çok yaþarýz.