KUBÝLAY’I  RAHMET  ÝLE ANIYORUZ

1906-1930

Ahmet AYAZ

Gaziantep Güneþ Gazetesi 22 Aralýk 2020

            24 yaþýndaki þehidimiz Mustafa Fehmi Kubilay’ý,  Gaziantep Güneþ Gazetesindeki sohbet köþeme almak için  23 Aralýðý zor bekledim. Yarýn 23 Aralýktýr. O’nu ölümünün 90 yýl dönümünde saygý ve rahmet ile anarken,  O’nun kim olduðunu, nasýl þehit edildiðini saygý deðer okurlarým ile paylaþmayý  kendime ödev olarak düþündüm. Acýsý yýllarca içimde saklý durur. , Þunu da hatýrlatmak isterim. Þehidimizin adý þimdiye kadar gerekse  Kozanda, gerekse Adana’da, Ýzmir’de yok  ise, bu bir  eksikliktir. Hatýrlatýyorum devlet yetkililerimize. Lütfen adýný bir yerlerde yaþatsýnlar diyorum.

       1906'da Kozan'da doðdu. Ailesi Giritliydi. Baba adý Hüseyin, anne adý Zeynep'tir. Mustafa Fehmi Kubilay 1930 yýlýnda öðretmen olarak Ýzmir'in Menemen Ýlçesi'nde asteðmen rütbesiyle askerlik görevini yaparken 23 Aralýk 1930'da Derviþ Mehmet'in baþýnda olduðu bir grup þeriatçý tarafýndan öldürüldü.

NASIL ÞEHÝT EDÝLDÝ?

1930 tarihinde Þeyh Sait Ýsyaný'ndan sonra meydana gelen en büyük þeriatçý eylem olan ayaklanma, 23 Aralýk 1930 yýlýnda Menemen'de patlak verir. Þeyh Esat'ýn, Nakþibendi tarikatýný yaymakla görevlendirdiði Laz Ýbrahim tarafýndan yönlendirilen, Manisa tarafýndan gelen Derviþ Mehmet ve arkadaþlarý Menemen'e doðru yola çýkar. 

Derviþ Mehmet ve adamlarý, sabah namazýndan önce külahlý ve cüppeli olarak Menemen’e gelirler. Müftü Camii’nde sabah namazýný kýlarlar. Namazdan sonra, Derviþ Mehmet kendini Mehdi olarak tanýtýr, dini korumaya geldiðini, yetmiþ bin kiþilik Halife ordusunun da yolda olduðunu cemaate söyler. Müezzin de, minareye çýkýp aldýðý müjde þerefine bir el ateþ eder. Derviþ Mehmet, camideki yeþil bayraðý alýp, öðleye kadar bu sancaðýn altýnda toplanmayanlarýn kýlýçtan geçirileceðini bildirir. Yeþil bayraðý, hükümet meydanýnýn ortasýnda açtýklarý çukura dikerek çevresinde tekbir getirmeye, zikir yapmaya baþlarlar. Bazý Menemenliler de buna katýlýr. Derviþ Mehmet bunun üzerine daha fazla ve tehditkar çaðrýlar yapmaya baþlar. Bir jandarma erinin olayý görmesiyle, jandarma yüzbaþý olay yerine gelir. Toplanan kalabalýða tavsiye vermekten baþka elinden bir þey gelmez. Tavsiyeleri, isyancýlara iþlemez. Jandarma yüzbaþý, piyade alayýna telefon ederek haber verir. 

Telefonu alan Alay Komutan Yardýmcýsý, Asteðmen Kubilay'ý olaya müdahale etmekle görevlendirir. 

Alay Komutan Yardýmcýsý, Asteðmen Kubilay’a bir müfreze verir. Asteðmen Kubilay silahsýz, müfreze de gerçek mermi yerine, manevra fiþekleri (yalnýzca ses çýkartan eðitim kurþunlarý) ile olay yerine hareket eder.

Kubilay, müfrezeyi arkasýnda býrakýp tek baþýna Derviþ Mehmet ve adamlarýnýn yanýna gider. Asteðmen Kubilay, Derviþ Mehmet'i teslim olmaya çaðýrýr. Fakat Derviþ Mehmet'in destekçilerinden birisi, Asteðmen'e ateþ eder. Yaralanan Kubilay, caminin avlusuna doðru koþar fakat orada bir kurþun daha yer. Müfrezenin baþýndaki çavuþlar sadece ses veren tabancalarýyla ateþ etseler de bu gericileri daha çok cesaretlendirir. Kendilerine kurþun iþlemediðini sanan grup bunu da propaganda çaðrýsý haline getirir. Ellerinden bir þey gelmeyen çavuþlar da bu sýrada kaçar. Bunun üzerine Derviþ Mehmet hala hayatta olan Asteðmen Kubilay'ýn baþýný keser.  Bu olaya bazý Menemenliler alkýþlarla ve tekbirlerle destek verir. Kana susamýþ gerici grup, Asteðmen Kubilay'ýn kesik baþýný bir sancaðýn sopasýna baðlar ve nidalarýna devam eder.

Olay yerine koþan Bekçi Hasan ve Bekçi Þevki'de açýlan ateþ sonucu öldürülür. Daha sonra askeri birlik olay yerine gelir ve teslim olun çaðrýsý yapar. Fakat kendilerine kurþun iþlemediðini düþünen gerici grup teslim olmayý kabul etmez, çatýþma çýkar. Derviþ Mehmet ve birçok kiþi ölürken bazý isyancýlar kaçmayý baþarýr. Böylece isyan sona erer.

Menemen isyanýnda Atatürk'ün verdiði tepki de oldukça sert olmuþtur. Olayý ilk duyduðunda bu bölgenin haritadan silinmesini emreder fakat daha sonra fevri kararýný geri çeker. Atatürk'ün, 28 Aralýk 1930 tarihli orduya gönderdiði baþsaðlýðý telgrafýnda, “Mürtecilerin gösterdiði vahþet karþýsýnda Menemen'deki ahaliden bazýlarýnýn alkýþla tasvipkar bulunmalarýnýn bütün cumhuriyetçi ve vatanperverler için utanýlacak bir hadise” yazar. Þehidimiz ýþýklar içinde uyusun.