Ba�l�� g�ren arkada�lar�m mutlaka Sami Hoca deliye her g�n bayram nas�lsa diye bir bayram kutlamas� yap�yor herhalde�� diye d��nm�� olabilirler ama de�il bug�n ger�ekten de bir bayramd�r.

��yle haf�zalar�n�z� yoklarsan�z hani lise y�llar�na ve TC �nk�lap tarihi ve Atat�rk��l�k Derslerine giderseniz mutlaka hat�rlayacaks�n�z bu bayram�.

Bu arada �zellikle Akdeniz ve Ege sahillerimizde pek �ok il ve il�ede hem de olduk�a ne�eli etkinliklerle kutlan�r bu bayram.

Hat�rlamad�ysan�z hat�rlatay�m: Bu Bayram�n ad� �� Denizcilik ve Kabotaj Bayram�d�r.��

�yi de biz bug�n neyin bayram�n� kutluyoruz? Ni�in bayram yap�yoruz yani?

Asl�nda pek �ok �eyin bayram�n� kutluyoruz ama bu sorunun cevab�n� bilenler dahi sorsan�z size �� T�rk Denizlerinde kendi deniz vas�talar�m�zla y�k ve yolcu ta��ma hakk� elde ettik onun bayram�n� kutluyoruz.�� Diyeceklerdir.

Yine sorsan�z �� Peki bizim kendi denizlerimizde y�k ve yolcu ta��ma hakk�m�z yok muydu?�� Alaca��n�z cevap %99 �u olacakt�r: �� Hay�r yoktu. ��nk� yabanc� devletlere verdi�imiz kapit�lasyonlar sebebiyle bu hak sadece yabanc� devletlere aitti.��

Peki o zaman gelin i�e en ba��ndan ba�layarak Kabotaj Kanunu- 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj bayram�n�n nas�l do�du�unu anlatal�m.

Efendim Osmanl� Devleti zaman�nda limanlar�m�z aras�nda y�k ve yolcu ta��ma hakk� kapit�lasyonlar sebebiyle sadece yabanc� devletlere aitti gibi bir yarg� tamamen yanl��t�r. Do�rusu nedir? Osmanl� devleti zaman�nda limanlar�m�z aras�nda y�k ve yolcu ta��ma hakk� tabii ki Osmanl� vatanda�lar�na aitti ama kapit�lasyonlar sebebiyle yabanc� devletler de bu haktan olabildi�ince faydalanabiliyorlard�. Yani Osmanl� Devleti kendi kara sular�nda kendi limanlar� aras�nda y�k ve yolcusunu sadece yabanc�lara ta��t�yor de�ildi. Ama yabanc�lar�n daha fazla ve daha l�ks gemileri oldu�undan ve dahi bu hizmetleri T�rklerden daha ucuza yapt�klar�ndan T�rkler bu sekt�rde adeta yoktular.

Ancak hemen belirtelim ki Kabotaj demek sadece ve sadece y�k ve yolcu ta��ma hakk� demek de�ildi.

1923 de imzalad��m�z Lozan Antla�mas� ile belki de en b�y�k kazan�m�m�z kapit�lasyonlar�n kald�r�lmas�yd�. Kapit�lasyonlar kald�r�ld�ktan sonra gerekli yasal d�zenlemeler yap�ld� ve 19 Nisan 1926 da k�saca kabotaj Kanunu dedi�imiz kanun haz�rland�. Bu kanun 1 Temmuz 1926 da y�r�rl��e girdi.

Peki Lozan Antla�mas�n� 1923 de imzalad��m�z halde Kabotaj Kanununu neden 1926 da ��kard�k? Yani �� y�l bu yasal d�zenlemeleri mi bekledik?

Bu �� y�l beklemenin sebebi �uydu: T�rk karasular�nda ta��mac�l�k i�i yapan yabanc� devletlere ait �irketlere i�lerini tasfiye etmeleri i�in belirli bir s�re verilmi�tir. Bu s�re 1926 y�l�nda doldu�unda Meclis de �al��malar�na ba�lam��t�r.

�imdi de gelin Kabotaj Kanunu tam olarak nedir ve neleri kaps�yor do�rudan do�ruya Resm� gazeteden bakal�m.

T�RKiYE SAH�LLERiNDE NAKLiYATI BAHRiYE (deniz nakliyat�) VE L�MANLARLA KARA SULARI DAH�L�NDE �CRAYI SAN'AT VE T�CARET HAKKINDA KANUN [Kanunun tam ad� bu.]

Kanun Numaras� : 815
Kabul Tarihi : 19/4/1926

Yay�mland�� R.Gazete :
Tarih : 29/4/1926
Say� : 359
Yay�mland�� D�stur : Tertip : 3 Cilt : 7 Sayfa : 759

Madde 1 � T�rkiye sahillerinin bir noktas�ndan di�erine emtia( esya) ve yolcu ol�p nakletmek ve sahillerde limanlar dahilinde veya beyninde cer ve k�lavuzluk ve her hangi mahiyette olursa olsun bilc�mle liman hidemat�n�( hizmetlerini) ifa etmek yaln�z T�rkiye sanca��n� hami( T�rk Bayra�� ta��yan)l sefain( Gemiler) ve merakibe( vas�talara) munhas�rd�r( �zeldir) Ecnebi sefaini ancak memaliki ecnebiyeden( yabanc� memleketlerden) alm�� olduklar� yolcu ve hamuleyi(gemi y�k�n�) T�rk liman ve limanlar�na ihra� ederler ve T�rk liman ve limanlar�ndan ecnebi liman ve limanlar�na gidecek yolcu ve hamuleyi de al�rlar.

Madde 2 � Nehirler ve g�ller ve Marmara Havzasiyle Bo�azlarda bilumum kara sulariyle kara sular�na dahil bulunan k�rfez, liman koy ve sairede vapur, romork�r istimbot, mot�rbot, mavna, salapurya, sandal, kay�k velhas�l makine, yelken, k�rek ile m�teharrik( �al��an ) merakibi kebire ve sagire( b�y�k ve k��k gemi y�k�) ile tarak, prizman, ma�una, algarina, �at ve her nevi nakliye ve su dubalar� limyo, sefaini tahlisiye ve emsali ile �amand�ra, sal gibi sabit ve sabih( yer de�i�tirebilen ) vesait bulundurmak ve bunlarla seyr�sefer ve nakliyat icra etmek suretleriyle ticaret hakk� T�rkiye tebaas�na munhas�rd�r.

Madde 3 � Kara sular� dahilinde bal�k, istridye, midye, s�nger, inci, mercan, sedef ve saire sayd�( av�), kum ve �ak�l ve saire ihrac� ve gerek sath� bahirde( deniz y�zeyinde) ve gerek ka'r� bahirde( deniz alt�nda) mevcut kazazede sefain ve merakiple enkaz� metrukenin ihra� ve tahlisi dalg��l�k, aray�c�l�k, k�lavuzluk, deniz bakkall��, bilc�mle T�rk vesait ve merakibi bahriyesi derununda kaptanl�k, �ark��l�k, katiplik, tayfal�k ve amelelik ve saire icras� ve iskele, r�ht�m hammall�� ve bilumum deniz esnafl�� icras� T�rkiye tebaas�na munhas�rd�r. (Ek c�mle: 30/5/2013-6491/27 md.) ��Ancak, petrol hakk� sahibi yabanc�lar da T�rk kara sular� d�hilinde petrol arama ve �retim faaliyetlerini icra edebilirler.��

Madde 4 � H�k�met, muvakkaten( ge�ici olarak) ve hi� bir hak temin etmemek �artiyle ecnebi tahlisiye gemilerinin ve petrol arama ve �retim faaliyetlerinde kullan�lan deniz vas�talar�n�n icray� sanat etmelerine ve T�rk tahlisiye gemilerinde ecnebi m�tehass�s ve kaptan ve tayfa istihdam�na m�saade edebilir.

Madde 5 � (De�i�ik: 23/1/2008-5728/6 md.) Bu Kanunun 1 inci maddesi h�km�ne ayk�r� olarak T�rkiye limanlar� aras�nda kabotaj yapan gemilerin kaptanlar�na ve yabanc�lara ait deniz ta��tlar�n�n sahiplerine bin T�rk Liras�ndan yirmibe�bin T�rk Liras�na kadar idar� para cezas� verilir.

Donatan� yabanc� olan gemilerle yabanc�lara ait sair deniz ta��tlar�, idar� para cezas� tahsil edilinceye kadar elveri�li bir limanda masraflar� kendisine ait olmak �zere tutulur.

Bu Kanunun 2 ve 3 �nc� maddelerinde belirtilen yaln�zca T�rk vatanda�lar�na tan�nan haklar� kullanan yabanc�lara be�y�z T�rk Liras�ndan be�bin T�rk Liras�na kadar idar� para cezas� verilir ve gemi ve sair deniz ta��tlar� seferden al�konulur. Birinci f�krada yaz�l� olan idar� para cezalar�na o yerin m�lk� amiri, di�er idar� tedbirlere liman ba�kan� taraf�ndan karar verilir.

Madde 6 � ��bu kanun ahkam�( h�k�mleri) 1 temmuz 1926 tarihinden muteberdir.( 1 Temmuz 1926 dan itibaren ge�erlidir)

Madde 7 � ��bu kanunun icras�na Ticaret ve Adliye Vekilleri memurdur.

G�r�ld�� gibi olay sadece y�k ve yolcu ta��ma olay� de�ildir.

8333 Km deniz sahiline sahip bir yar�mada durumunda olan T�rkiye i�in �ok �nemli bir kanundur bu elbette ki.

Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 da y�r�rl��e girdi.

Peki nas�l bayram oldu? Hemen 1926 da m� bayram ilan edildi?

Kabotaj Kanunu�nun y�r�rl��e girmesinden sonra denizcili�e ilginin artt�r�lmas�na y�nelik olarak denizlerde e�lence ve yar��lar�n yap�lmas�na �nem verildi�i g�r�ld�. D�nemin tek partisi olan Halk F�rkas�, il merkezlerine yazd�� yaz�larda bu g�n�n co�kulu bir �ekilde kutlanmas�na dair te�vik edici ifadelere yer veriyordu. B�ylece ba�ta �stanbul ve �zmir olmak �zere t�m k�y� kentlerinde denizcilik �enlikleri yap�lmaya ba�land�. �stanbul Beykoz�da ba�layan deniz �enlikleri k�sa s�rede t�m yurda yay�ld�.

E�lenceleri tertip eden heyetler ve hatta halk bile ba�ta Mustafa Kemal olmak �zere y�netici kadroya tebrik telgraflar� g�nderiyorlard� 1 Temmuzda.

B�ylece bir deniz e�lencesi olarak ba�layan �enlikler yava� yava� bayrama d�n��meye ba�lad�.

Pek �ok gazete, kimi zaman �stanbul�da, kimi zaman �zmir�de ya da ba�ka bir k�y� kentinde yap�lan deniz �enliklerine b�y�k yer ay�r�p, dakika dakika geli�meleri veriyordu. �enliklerin daha sonraki y�llarda merkezi genellikle �stanbul-Kad�k�y�deki Moda�yd�. Her y�l �stanbul�da yar��lar d�zenlenerek halk�n denize olan ilgisi artt�r�lmaya �al��ld�.

Asl�nda 1 Temmuzun bayram ilan edilme giri�imleri 1928 y�l�nda ba�lam��t�. Kabotaj kanunun y�r�rl��e girmesinden iki y�l sonra �stanbul Ticaret Ve Sanayi Odas� zaman�n Ticaret Vekaletine telgraf �ekerek 1 Temmuzun bayram ilan edilmesini istemi�ti. Bu telgraf ise mesela 1 Temmuz 1928 Tarihli Milliyet gazetesinde �� Haber ald��m�za g�re Ticaret-i Bahriye M�d�riyeti 1 Temmuz�un T�rk denizcili�i i�in bir �Iyd-� Milli�( Milli bayram) ittihaz edilmesi hususunda giri�imlerde bulunmu�tur. Bu te�ebb�s onayland�� takdirde gelecek seneden itibaren 1 Temmuz gemicilerimiz taraf�ndan bayram olarak kutlanacakt�r.�� Diye haber yap�lm��t�r.

Ancak 1 Temmuz 1928 beklendi�i gibi resmi olarak Kabotaj Bayram� ilan edilmedi.

27 May�s 1935 de haz�rlanan Ulusal Bayram ve tatiller Hakk�nda Kanun i�erisinde zikredilen bayramlardan veya tatillerden biri olmad� Kabotaj Kanunu. Hatta ilgin�tir ki her sene bir spor bayram� kutland�� halde 19 May�s Gen�lik ve Spor bayram� bile yoktu resmi ve dini bayramlarla ilgili bu ilk d�zenlenen kanunda.

Yani baz� kaynaklar her ne kadar Kabotaj Bayram� 1935 den itibaren kutlanmaya ba�lad� dese de bu do�ru de�ildir. 1928 den beri �enlikler yap�l�yordu zaten. 1935 den itibaren bu �enlikler biraz daha yayg�nla�t�r�ld� ama 1 Temmuz hi� bir zaman resmi bir bayram olamad� maalesef.

Kad�k�y�deki �enlikler mi?

Kim bilir ne zaman terk edildi. 67 Ya��nda olan ben Kad�k�y�de b�yle b�yle bir bayram duymad�m g�rmedim. 1978 � 1983 Y�llar� aras�nda g�rev yapt��m Manavgat�ta da g�rmedim ama Alanya�da her sene �ok �enlikli kutlamalar yap�l�rd�. Ayr�ca son g�rev yerim Fethiye�de de Kabotaj Bayram� ne�e i�inde �e�itli etkinliklerle kutlan�rd�.

Ha bu arada...2007 Y�l�ndan itibaren ��Kabotaj�� kelimesine �� Denizcilik �� kelimesi de eklenerek Kabotaj ve Denizcilik Bayram� olarak kutlanmaktad�r bu bayram..

Evet resm� olmayan - tatili olmayan ama bayram olan Kabotaj ve Denizcilik Bayram�m�z t�m milletimize kutlu olsun.

&autoplay=1/?autoplay=1&mute=0" allow="autoplay" frameborder="0" allowfullscreen>

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Bayram�m�z Kutlu Olsun ba�l�kl� yaz� Sami Biber taraf�ndan 1.07.2021 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Bayram�m�z Kutlu Olsun

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu