OĞUZELİ İLÇEMİZİN TARİHÇESİ
Ahmet AYAZ
Gaziantep Güneş Gazetesi
11/10/2022
Ben bir zamanlar Oğuzeli Başlığı altında
Gaziantep Güneş Gazetesine yazmıştım. “Geçmişini bilmeyen bir millet, geleceğe
umutla bakamaz” demişler. Bende bu duyguların etkisinde kalarak geçmişimi
unutmuyorum. İşte size Oğuzeli’nin tarihçesi diyebilirim.
Oğuzeli Gaziantep’in güneydoğusunda
Sacır Suyu kenarında kurulmuş bir ilçedir. İlçe merkezi olmadan önceki ismi
Büyükkızılhisar Köyü idi. Bu ismi kırmızı topraklardan yapılan hisar şeklindeki
evlerden aldığı sanılmaktadır. Oğuzeli isminin ise üzerinde yaşayan ailelerin
geçmişine istinaden verildiği aşikârdır.
Yerleşim yerleri olarak ilçe
çok eskidir. İlçemize bağlı Tilbaşar Köyünde bulunan Tilbaşar Kalesinde yapılan
kazılarda milattan önce 3000’li yıllara ait kalıntılara rastlanmıştır.1 İlçe Hitit, Asur, Medler, Persler, Romalılar,
Sasaniler, Bizans egemenliğine girmiştir. Hz. Ömer döneminde 639’da Suriye
cephesi komutanı Ebu Ubeyde’nin öncü birliği komutanı Ganenoğlu İyaz tarafından
bölge İslam egemenliğine girmiştir.2 Müslümanlarla
Bizanslılar arasında sık sık el değiştiren Oğuzeli, Abbasi devletleri
zamanında tamamen İslam toprağı olmuştur.
Türklerin Anadolu’ya gelmesi
ile bölge Türk –İslam egemenliğine taşınır. Kısa sürelerle haçlı egemenliğine
giren bölge, Selçuklu sultanı I.Mesut zamanında kesin Türk hâkimiyetine
girmiştir.3 1516 Mercidabık Savaşı için Yavuz Sultan Selim
bölgeye gelince Osmanlı hâkimiyetine giren Oğuzeli, şer-i mahkeme
sicillerine “Kızılhisar-ı Fevkani” olarak geçmiştir.
Milli
mücadele yıllarında yöre köylerin Fransızlar tarafından işgale uğraması üzerine
halk Kuva-i Milliye Birliklerine katılarak bölgenin Türk yurdu olduğunu bir kez
daha kanıtlamışlardır.
14
Şubat 1946 da ilçe olan Oğuzeli’nden 1995 yılında Elbeyli ilçesi ve 23 köy
ayrılarak Kilis iline bağlanmıştır. 23 Temmuz 2004 tarihinde Gaziantep’in 3.
merkez ilçesi olmuştur.
17.yüzyılda
yasamış halk şairlerinden Karacaoğlan uzun yıllar ilçemize bağlı köylerde
dolaşmış ve şiirlerinde Tilbaşar, İkizkuyu, Sazgın ve Nafak pınarı yörelerini
işlemiştir. Şöhreti ilçe sınırlarını aşarak ülkemize mal olmuş Ezo Gelin ilçeye
bağlı Dokuzyol(Uruş) Köyünde doğup büyümüştür. İlçede Tilbaşar Kalesi
kalıntılarından başka; Hamzababa, Gaffurbaba, Şıh Bilecan Türbesi ve
Selçuklu döneminden kalma Orta Cami minaresi başlıca tarihi eserlerdir.
KAYNAK:
Gaziantep
İl Kültür Müdürlüğü Veb Stesi