M. NÝHAT MALKOÇ

            Kaldýrýmlarýnda tarihin ayak sesleri saklýdýr Bursa’nýn

            Bursa, Uludað’ýn koynunda uyur her gece. Saðanak yaðmurlar emzirir kuruyan topraðýný. Masum gözbebeklerinin pýrýltýsýnda uyanýr her sabah… Bir simitçinin mahmur sesiyle sokaklar gerinir, uyanýr derin uykusundan. Kýtlama içilen demli bir çayýn huzuru hiçbir þeye deðiþilmez sabahýn kör saatlerinde. Çayla simidin dostluðu sofralarýn aðýr misafiri Ýskenderi bile kýskandýrýr. Uludað doðan güneþe selam durur kristal bakýþlarýyla.  Zirvedeki bulut göz kýrpar asýrlýk çeþmelerin gümüþ iþlemeli kurnalarýna. Yamaçlara sýkýca tutunan sisler örter tüllerin ardýnda saklanan emsalsiz güzelliði. Þehrengizler hasedinden dört parçaya bölünür kelimelerin billur fanusunda. Vaktin tenhasýnda uyur geçmiþe dair düþler ve sükûtu öðüten gülüþler... Tepeler çiçeklerle bezenir mor þafaklarýn uykuya daldýðý demlerde.

            Kaldýrýmlarýnda tarihin ayak sesleri saklýdýr Bursa’nýn. Hüzün sarmaþýklarý sarmýþtýr hatýralarýn eþiðini. Zamanýn beþiðinde sallanýr mazinin görkemli saltanatý. Uçsuz bucaksýz göklere karýþýr emek bahçesinde akýtýlan terlerin misk ü amber kokusu. Gökkuþaðýnýn yedi rengi siner cumbalý evlerin bahçelerine. Ölümü dipdiri kýlar soðuk mermer taþlarýnýn ihtiþamý. Hicran bir hüzün demeti býrakýr yürek kapýlarýna. Karþýlýksýz kalýr uzaklara gönderilen gül kokulu, hasret yüklü mektuplar… Düþler hüzün elbisesini kuþanýr, arz-ý endam ederek süzülür geçmiþin kapý aralýðýndan. Yitik güneþler ansýzýn belirir ufkun ardýndan. Yara almýþ hatýralara merhem olur yarýna dair düþlerimiz. Koca çýnarlarýn gölgesinde soluruz dünün siyah beyaz duygularýný. Sebillerden akan berrak sular ruhlarýn kirini süzer kuþatýlmýþ zaman imbiðinden. Esrik duygular gölgelerin eteðine tutuþur vaktin derinliklerinde. Bursa’da zaman büyür.

Ovanýn yeþilini, göðün mavisini giyinir genç bir kýz edasýyla her sabah Bursa… Ulu çýnardan bir iri yaprak düþer… Çýnar yine de bir þey kaybetmez gözleri kamaþtýran ihtiþamýndan. Ölüm çalar ruhlarýn kilitli kapýsýný. Tozlu albümlerde kalan yarýsý yýrtýk bir fotoðraf, yaþama dair tek tanýðýnýz olur. Ayaklanýr, sýmsýcak soluðu kesme taþlara sinen küllenmiþ tarih. Topraðýnýn kara baðrýnda yatar yeþil sarýklý Osman Gaziler, Somuncular, Üftadeler… Mermerlerin nabzýndan ve âminler yankýlanan kubbelerden bir el uzatýlýr yaþayan fanilere. Tarihe tanýklýk etmiþ Orhan Camii salâtsýz felah olmayacaðýný haykýrýr günde beþ kez süngü misali minarelerinden. Ruhlar kýyama durur servilerin zikre daldýðý aydýnlýk seherlerde.

Osmanlý'nýn ilk, gönüllerin sonsuza dek baþkentidir Bursa

Gönüllerin baþkentidir Bursa. Tanpýnar ne de güzel söylemiþti: “Bir kent bir kez baþkent olmuþsa, o artýk her zaman baþkenttir.” diye… 42 yýl Osmanlý’nýn payitahtý olma onuru bu þehrin yüzünde yansýr daima.  Sýrf bu yüzden tafra satmasýný çok görmemek lazým bu þehre. Mütebessimdir bu kentin tarihe bakan yüzü. Dünle bugün, bugünle yarýn arasýnda saðlam köprüler kurar gece gündüz demeden. Eksik yanlarýmýzý da tamamlar aslýnda. Neftî minyatürlere gömülen tarih, Bursa çinilerinde uyanýr mahmur gözlerle. Serzeniþlerin ahý tutar gök kubbenin yedi kutlu basamaðýný. Ýsyan sözcükleri yakýlýr her yaný is tutmuþ ocaklarda. Eprimiþ düþler gecelerin karanlýðýndan kaldýrýr baþýný, gözbebeklerimize abanýr seherlerde.

Sokaklarýn tarihi zamanýn gergefinde dokunur altýn ipliklerle. Kentlerin tarihinin ayrýlmaz bir parçasýdýr sokaklarýn tarihi. Nisyana kapalýdýr onlarýn belleði. Bursa’da da her sokak bir tarihtir. Baþýný kaldýrýp zaman penceresinden bugünlere bakar hüzünlü gözlerle. Belleðimizde tutuþur anýlar. Bursa sokaklarýnýn kesme taþlarýnda zamanýn altýn izleri var. Her köþe baþýnda ahþabýn saltanatý kamaþtýrýr gözleri. Tarihî doku, zamaný kuþatýr çepeçevre. Cumbalý evlerin kahkahasý yankýlanýr betonarme duvarlarda. Dünden bugüne yapmýþ olduðu kutlu yolculukta yine de zamana direnir Bursa. Siyah beyaz karelerde yaþayan tarih, bütün haþmetiyle ‘ben de varým’ der. Öylece tutar zamanýn elinden.  Bizler hayata kepenklerimizi indirmeden Bursa’da tarih nostalji griliðindeki kepenklerini indirmez zamana.

Koza Han'da sükûnet, huzur ve tarih sarmaþ dolaþtýr

Ulu Cami’yle Orhan Camii arasýnda zamana uzanan bir köprüdür Koza Han… Zamanýn ruhu acýtan gülüþleri Koza Han’ýn duvarlarýna sinmiþtir. Burada sükûnet, huzur ve tarih sarmaþ dolaþtýr. Güler yüz ve nezaket ipek yumuþaklýðýndadýr Koza Han’da… Kesme taþlara sinmiþtir tarihin fýsýltýlarý. Mimar Polat Þah’ýn çekiç sesleri gelir maveradan. Taþlarýn feryadýna þahit olsanýz da tarih dimdik ayaktadýr burada. Þehrin keþmekeþi sükûnete ve duruluða býrakýr kendini bu atmosferde. Çaðýn metalik sesleri kumrularýn muhabbetine karýþýr saçaklarda. Koza Han’da geleceðin, yarýna dair beklentilerin kozasý örülür büyük bir sabýrla. Bu örgü; dantel inceliðinde, ipek kýymetindedir. Bu tülün ardýndan bakýnca; Bursa bir baþka sevimli, adeta þiir gibi görülür. Tarihin ak sütüyle beslenen bu han, güçlü pazularýyla modern mekânlara diþ biler. Hüzün en çok da Koza Han’a yakýþýr bence. Hiçbir þiir kitabýnda bulamazsýnýz bu ince, yanýk hüznü. Koza Han’ý ziyaret etmek tarihi yâd etmektir ayný zamanda. Onun verdiði gönül serinliðiyle þehre açýlýrsýnýz aðýr aksak adýmlarla.

Yeþil Türbe, Bursa’nýn zamana vurulan manevî mührüdür

Yeþil Türbe, Bursa’nýn zamana vurulan manevî mührüdür. ‘Devlet-i ebed müddet’i fýrtýnalý okyanuslardan kurtarýp sakin limanlara demirleyen Çelebi Sultan Mehmet buyur eder sizi manevî ziyafete. Türbenin uhrevî havasý kuþatýr Bursa’yý çepeçevre.  Zira þehrin dünyaya bakan basiret gözüdür. Soluklanacak bir limandýr hayattaki fýrtýnalardan kaçan fanilere. Bütün gözler onda biriktirir müþfik bakýþlarýný. Burda zamanýn durduðunu hissedersiniz. Yýldýrým Bayezid’in hane-i saadeti buradaki uhrevî sandukalarda gizlidir. Turkuaz çiniler sanki ahrete uzanan bir eldir duvarlarda. Firuze çiniler biriken ve iyice bulanýklaþan efkârýmýzý daðýtýr. Motiflere sinen ölüm sessizliði, ölümün hayatý çepeçevre kuþattýðýný haykýrmaktadýr biz fanilere. Yeþil örtülü sandukalar bütün makamlarýn toprakta bittiðini haykýrýr gözlerini þöhret hýrsý bürüyenlere. Osmanlý tahtýnda oturan Çelebi Sultan Mehmet’in taze ölüsü zamaný aþarak ders verir gibidir bizlere. Fakat herkes aklý kadar pay alýr bu dersten. Servilerin gölgesinde sonsuzluðu solur bütün faniler... Bu iklimden bir koridor açýlýr vaktin ötesine. Yeþil Türbe’de zaman yekpare bir sevinç yumaðý olur; sonsuzluk alýr baþýný gider ruhlarýn hikemine.

Bursa hiç uyanmak istemediðimiz bir uykuda gördüðümüz doyumsuz düþtür. Bu rüyanýn yorumu hayra delalet eder þüphesiz. Yarýnlarýmýz bu rüyada canlanýr; uyanýr derin uykusundan. Þehir okþar baþýnýzý bir anne þefkatiyle. Geceye daðýlan þehrayinler çocuk yanýmýzý emzirir. Yarýsý yýrtýk bir siyah beyaz resimde tebessümü donmuþ silik hatýralar, kalan hüzün artýðý ömrün dibacesi olur. Þehre dair düþler ve düþünceler yeknesak hissiyatý kanatlandýran bir barýþ güvercini gibi süzülür zamanýn sonsuzluðunda. Zamana tanýklýk eder cadde ve sokaklarý. Kuytularýnda yankýlanan ses, sessiz çoðunluðun gül renkli avazý olur. Þimdi Bursa renk renk, nakýþ nakýþ, desen desen kilimdir mazinin epeski tezgâhlarýnda dokunan. Düþler filizlenir geleceðin þafaðýnda. Umutlar yaprak yaprak açar yediveren misali.

Tanpýnar’ýn deyimiyle sabrýn acý meyvesidir Muradiye

Tanpýnar’ýn deyimiyle sabrýn acý meyvesidir Muradiye. Burada zamana ve varlýða hükmeden vehimlerin gölgesinde açar mevt çiçekleri. Bir semtin adýna düþer tarihî miras olan payýn. Camiler, hamamlar, medreseler, imaretler ve külliyeler türbelerle ziynetlenerek zaman ötesine açarlar altýn kilitli maðrur kapýlarýný. Bahtsýz þehzadelerin son duraðýdýr som mermer taþlarýyla taçlanmýþ türbeler… Kanlarý hâlâ taze, hâlâ sýcaktýr. Nabýzlarý son demindedir ölüme kurulu zamanýn. Yürek heybesinde biriken acýlar, tahtlarý taþ kesmiþtir. Yanýk âhlarý kubbelerin soðuk taþlarýna sinmiþtir besbelli. Yýllarý sýrtýnda taþýyan kubbeler yorgun düþmüþtür. Miþ’li geçmiþ zamanýn teknesinde yoðruldukça çoðalan ve kabaran acýlar, gönülleri tarumar etmeye yetmez mi? Hiçliðin teðetinden çokluðun bereketine düþen acýlar öylece çoðalýr durur iþte. Akreple yelkovan arasýnda can çekiþir küf kokan hatýralar… Çaðýrýn þimdi kilitli sandýklarda mahþeri bekleyen, sýrra kadem basan ruhlarý, çaðýrýn çaðýrabilirseniz!

Duygu ve düþünceleri kar beyazlýðýndadýr Uludað’ýn. Gelinliðini kýþ boyunca çýkarmaz üzerinden. Buz gibi sularla her seherde yýkar esmer tenini. Karlar bile söndüremez yüreðindeki hasret ateþini. Sýzým sýzýmdýr nehirlere karýþan özlemi. O dimdik duruþu bir delikanlý saflýðýndadýr. Lavlarýna karýþmýþtýr kahýrlar…  Baðrýnda yaþanmýþtýr aþklarýn en güzeli. Sonra da isyan etmiþ sevgiye pusu kuran ihanetlere. Yaz gelince baðrýnda açar türlü çiçekler. Cemreler peþi sýra düþünce buram buram toprak kokusu genzimizde hissedilir. Rüzgâr taþýr selamýný yüreklerden yüreklere... Selam rüzgârdan evvel gider. Bir genç kýzýn gergefinde dokunur yarýnlara dair umutlar. Hasret ateþ olur daðlarýn doruðunda. Kim istemez Uludað gibi dik durabilmeyi ve son nefesine kadar Uludað misali dik kalabilmeyi?...

Ýstanbul’un Eyüp Sultan’ý neyse Bursa’nýn Emir Sultan’ý da odur

Ýstanbul’un Eyüp Sultan’ý neyse Bursa’nýn Emir Sultan’ý da odur bence. Bursa’nýn ve insanlýðýn kalbi atar burada.  Taþ, taþlýðýný unutturup ancak bu kadar gizli bir ruha bürünebilir. Burada gök boþluðuna açýlýr mabed… Ýrþad goncalarý iri güllere dönüþür bahçelerde. Sonsuzluða bir nur kapýsý açýlýr seherlerde… Emir Sultan’da dualar kuþatýr gök boþluðunu. Bir Hakk dostunun þefkat eli deðer üzerinize. Boþluða zincirlenen gönüller huzurla dolar; arýnýr kirlerinden. Ruhlarýn ateþini ancak Emir Sultan’ýn soðuk mermer taþlarý söndürebilir. Buhara’dan Bursa’ya doðru esen meltem, gönülleri ýsýtýr.  O ki, Kerbela’nýn yiðidi Hüseyin’in kokusunu getirir bize. Kumrularý andýran minarelerden yükselen ezanlar kabrin mermer taþlarýna çarparak gönüllerde yankýlanýr. Bir yanda çýnarlarýn azameti, öbür yanda servilerin hüznü, fanilikle bakiliði remzeder ayný karede. Ahþap odalarýn duvarlarýna sinmiþtir çaðlarýn hükmünü elinde bulunduran Kur’an sesi… Bu ses bizi Hakk’a çaðýrmaktadýr her dem…

Öte tarafta Uludað’ýn eteklerine tutunan külliyede bir Hakk dostu manevî bekçilik yapmaktadýr Bursa’ya. Üftade Hazretleri’dir o… Bu topraklarýn manevî sigortalarýndan biridir. Hakk’ý halk arasýnda arayan bu alperen, türbesiyle bu þehre ayrý bir manevî güzellik bahþetmiþtir. Tevhidler tekbirlere karýþarak gök boþluðuna akmaktadýr burada. O, asude bir ruhla mahþer sabahýný beklemektedir kabrinde. Ýnsanlar kendini onun rüzgârýna býrakarak menzile varmaktadýr gece gündüz demeden. Yürekten yükselen âminler, omuz omuza vermiþ kubbeleri derin uykusundan uyandýrmaktadýr. Karanlýklar aydýnlýða ram olmakta, sesler sükûneti boðmaktadýr. Ýnþirah bulmaktadýr aslýndan ayrý düþen, katýlaþan yürekler… Vuslat firakýn koynunda yatmaktadýr; barut ateþi kucaklamaktadýr. Zulmeti yarmaktadýr kandillerin titrek ýþýklarý. Nefsin boynu vurulmaktadýr besmele hançeriyle. Ruhlar sükûn bulmaktadýr.

Ýstanbul’un Ayasofya'sý neyse Bursa’nýn Ulu Cami'i de odur

Ulu Cami’den semaya yükselen ezanlarla günde beþ vakit soluklanmaktadýr Bursa… Bu nefes hayat vermektedir þehre. Bursa’nýn Ayasofya’sý olan bu mabedin çinilerinde Bayezid’in gür sesi yankýlanmaktadýr. Ulu Cami’den ovaya yayýlan ezanlar Bursa’ya zamanýn altýn mührünü vurur. Maziden arda kalan bir hüzün siner içinize. Yürek telleriniz oynar yerinden. Camiin minberinde kâinatýn silueti yansýr boylu boyunca. Sarmaþýk motiflerle sülüs yazýlar birbirini tamamlar gibidir. Su sesleri Kur’an seslerine karýþarak gönül bahçelerinin ateþini alýr. Altý asýrlýk cami minberindeki sýrlar iþtiyakla kâþiflerini beklemektedir. Türk tarihinin en büyük camii olma onurunu üzerinde taþýyan mabet, imanlý alýnlardan öperek hayat bulmaktadýr. Mimar Ali Neccar bu eserle maziyle bugün arasýna bir gönül köprüsü kurmuþ gibidir. Bu köprü Sýrat’tan evvel geçilecek, alabildiðine geniþ, müstahkem bir satýhtýr.

Ovayý bir býçak gibi keser, kývrýla kývrýla akar Nilüfer Çayý... Bir semte adýný veren nehir, tarihten günümüze akar sanki. Nilüfer Çayý belli ki adýný Orhan Gazi’nin eþi Nilüfer Hatun’dan alýr. Uludað’ýn güney yamaçlarýndan yola çýkan berrak sular bir nefeste þehre vararak bardaklarýmýza boþalýr. Antik zamanda ‘Odrys’ adýyla bilinen çayýn son duraðý Marmara’dýr. Nilüfer, hayatý kucaklar güçlü kollarýyla. Modern mimariyle geleneksel yaþam iç içedir burada. Zengin bir yeþil doku gözlerinizi buyur eder manzaralarýn en güzeline. Bir kentte olmasý gerekenler fazlasýyla vardýr Nilüfer’de. Yýldýzlar her gece sabaha akar durur. Kentin 24 mahallesi 24 saat birbirinden güzel hülyalar görür zaman yolculuðunda. Çýnar, servi, çitlembik gibi anýt aðaçlar zamana tanýklýk eder gururla. Kadim bir tarih yatar topraðýn altýnda. Cami, hamam, çeþme, manastýr, kale kalýntýlarý gün yüzüne çýkmayý bekler umutla.

Altý büyük padiþahý baðrýna basmýþtýr bu topraklar...

Bir masaldan fýrlamýþ aðýrbaþlý bir bilgedir Bursa. Yüreklerin kasvetine merhemdir. Bir medeniyetin hülasasýdýr Bursa. Burada atýlmýþtýr ilk tohum… Çekirdek bu mümbit topraklarda çýnara dönüþmüþtür. Sokaklarýnda bir canlý tarih arz-ý endam eder. Osmanlý’nýn ilk baþkenti olma þerefi adýna yazýlmýþtýr. Osmanlý bu altýn beþikte henüz çocukken bir yaðýz delikanlý olmuþtur zamanla. Altý büyük padiþahý baðrýna basmýþtýr bu topraklar. Binlerce evliyanýn ruhaniyeti kuþatmýþtýr bu þehrin her bir zerresini. Devlete adýný veren Osman Gazi bu topraklarýn misafiridir sonsuza dek… Gümüþlü kümbet onun ebedî istirahatgâhýdýr.

Osmangazi; Bursa’nýn gülen yüzüdür, bedene hayat veren belleðidir adeta. Buram buram tarih kokan þehrin kollarýnda uyuyan nazenin bir bebek gibidir. Osmangazi’de atar Bursa’nýn zamana direnen yorgun kalbi. Kente buradan fasýlasýz yirmi dört saat kan ve can pompalanýr adeta. Koca bir imparatorluðun ihtiþamýný görürsünüz her köþesinde. Tarih baþýný kaldýrýp gözlerinize bakar her bucakta. Roma’dan Bizans’a, Selçuklu’dan Osmanlý’ya kadar uzayýp giden medeniyetin göz kamaþtýran izleri çýplak gözlerle görülebilir Osmangazi’de. Tarih bu semtte harmanlanýr adeta.  Burasý Bursa’nýn küçük bir maketidir sanki.  Tarihî miras zamanýn hoyrat eline direnmektedir. Modern kentin ruhu tarihin elinden tutmaktadýr.

Þehrin hayata bakan aþina yüzüdür Okçular Çarþýsý

Okçular Çarþýsý þehrin hayata bakan aþina yüzüdür. Geride býraktýðý yedi yüzyýllýk uykudan uyanýyor þimdilerde. Ahiliðin ruhu sinmiþtir seher vakti besmeleyle açýlan kepenklere. Çoðu Rumeli göçmeni olan ticaret erbabý güler yüzle, tatlý sözle alýþveriþi dostluða ve kardeþliðe dönüþtürmektedir burada. Hýrsýn, tamahkârlýðýn gölgesi bile uðrayamaz bu ekmek kapýsýna. Az olsa da helal kazanç tercih edilir. Zira manevî güzellik paranýn miktarýnda deðil, bereketindedir. Burasý kadim zamanlara açýlmýþ bir koridordur. Metalik çað onu zamanýn dýþýna atmak istese de o direniyor cýlýz cüssesiyle. Beklediði birileri ellerinden tutuyor þimdilerde. Okçular ben de varým demenin heyecaný içerisinde. Tarih ve kültürel miras ayaða kaldýrýlýyor ehil ellerle. Tarih, düþtüðü yerden kalkmanýn, bir kutlu diriliþin hazzýný yaþýyor doyasýya. Geçmiþ ayan oluyor basiretli gözlere. Kaldýrým taþlarý þahittir þimdi çok uzaklarda vaktin doluþunu bekleyen seslere ve silik gölgelere. Hepsi de çaðýn dýþýna itilmiþlerdir besbelli. Esamisi okunmaz hiçbirinin. Kurumuþtur ömür aðacýnýn kökleri. Tarihin diriliþi hüzün bulutlarýný daðýtýyor zamanýn göklerinde. Dün dâhil oluyor bugüne…

Çekirge’nin üstünde artýk âþýklarýn sesi duyulmuyor mu ne? Zaman en güzel duygularýn üstünü metalik seslerle perdeledi sanki. Vakit biteviye akýp durur zaman tünelinde. Bir kanat çýrpýntýsý, bir tüy kadar hafif uykular sabaha döner yüzünü gecelerin karanlýðýndan. Burada belki sanal ortamda hissedersiniz kendinizi. Göz kamaþtýran bir film platosunu andýrýr her þey. Hayat filmi çekilir günün her saatinde. Herkes payýna biçilen rolü oynar sessizce. Tarih gönüllü dekor olur bu filmin her bir karesine. Bir yere yetiþme telaþýyla Çekirge Meydaný’ndan Hüdavendigar’a doðru çýkarken püfür püfür esen bir rüzgâr bir kesme alýr kýzarmýþ yanaklarýnýzdan. Çekirge’de kaplýcalar hayat verir zaman yorgunu fanilere. Burada kalbinin attýðýný daha çok hissedersin. Aðaçlarýn sonbahara hazýrlandýðý demlerde âhlara gömülür gizemli duygularýn. Güzellikler karþýsýnda yine de mecbur olursun yaþamaya.

Bursa’nýn tekleyen yorgun nabzý daha bir hýzlý atar Kapalýçarþý’da

Doðu’nun gizemi siner Kapalýçarþý’nýn zamanýn kurþundan aðýrlýðýný taþýyan sütunlarýna. Âminlerin yankýsý kubbelere çarpýp semaya yükselir boylu boyunca. Tarih bir film þeridi gibi geçer gözlerinizin önünden. Güneþ her gün taze umutlarla ve beklentilerle doðar Kapalýçarþý’nýn kubbelerine. Eþyalar tanýklýk eder asýrlarýn geçtiðine. Zaman ýrmaðýnda arýnýrsýnýz esrik düþüncelerden. Bir zemheri soðuðu iþler içinizin tenhalarýna. Dekora dönüþen tarih, dünü yarýnlara baðlayan çelikten bir asma köprü olur Kapalýçarþý’da. Kapalý kutular bir bir açýlýr vefa denen o týlsýmlý anahtarla. Bursa’nýn zaman zaman tekleyen yorgun nabzý daha bir hýzlý atar Kapalýçarþý’da. Umutlar bir kar tanesi gibi büyüdükçe büyür, bir çið olur adeta.

 Yorgancýlar Çarþýsý, Aynalý Çarþý, Bakýcýlar Çarþýsý, Ayakkabýcýlar Çarþýsý bir bütünün parçalarý gibi omuz omuza verir, öylece sýralanýrlar. Ödünç umutlar ve güven alýnýr, satýlýr çoðu zaman. Taþ duvarlarda solmayan bir tebessüm karþýlar sizi Kapalýçarþý’da.  Düþler ve düþünceler beyaza boyanýr Ulu Cami’nin gölgesinde. Adalet terazisinin en aðýr taþý olur hak ve hakikat… Yalan ve talanýn adý silinir yüreklerden. Güzellik çirkinliði, aþk nefreti, barýþ savaþý, cesaret korkuyu, inanç isyaný, sessizlik çýðlýðý, su ateþi, mazi metalik çaðýn suretini kovar mekânýndan. Kanaat dolar heybelere. Güvercinler ‘hû’ sesleriyle doldurur Kapalýçarþý’nýn avlularýný. Sicim gibi rahmet yaðmurlarýyla bulutlanýr gözler. Ezanlarýn uhrevî týnýsý günde beþ vakit emzirir pörsümüþ iþtiyaklarýnýzý. Geçmiþe dair her þey tarihin ihtiþamýna þahitlik eder burada. Asýrlar boyunca helal bir ekmek kapýsý olur Kapalýçarþý ter akýtan müdavimlerine. Sabrýn çardaðý altýnda kanaat dantelleri örülür o bembeyaz sevgi ipliðiyle.

Tophane bir anne sevgisiyle Bursa’yý baðrýnda uyutur her gece

Tophane’den þehri seyre dalan gözler hayalden gerçeðe, gerçekten hayale yol alýr durur. Tophane bir anne sevgisiyle Bursa’yý baðrýnda uyutur her gece. Devlete adýný bahþeden Osman Bey’le ‘devlet-i ebed müddet’in ikinci sultaný Orhan Gazi, türbelerinden yayýlan uhrevî havayla faniliði fýsýldar gözünü dünya sevgisi bürüyenlere. Tahtlarýn ve taçlarýn bir gün tuz buz olacaðýný, iyiliklerin ve kulluðun bakiliðe uzanan yolda azýðýmýz olacaðýný haykýrýrlar. Altý katlý saat kulesi akreple yelkovan arasýnda geçen zamana tanýklýk eder. Ramazan topunun sesiyle manevî bir bereket ayýna girdiðimiz müjdelenir Tophane’den. Tarih canlanýr gözümüzde perde perde… Köslere vurur tokmaklar… Zamanýn ötesine bir koridor açýlýr zihninizde. Ecdadýn aydýnlýðýnda def edersiniz karanlýklarý. Geçmiþten arda kalan hüzün sarar bütün benliðinizi. Endiþeleri kovarsýnýz içinizden. Ýhtiþamý daðlara, taþlara sinen tarih, baþýný kaldýrýr bakar zaman penceresinden. Yemyeþil bir buket sunulur size bu kutlu tepeden. Tophane geçmiþe dair gördüklerini bir anlatsa size, nostaljik sularda ufkun ötesine yol alýrsýnýz. Fýrtýnalara açarsýnýz baðrýnýzý. Ýçinizdeki ateþi sular bile söndüremez. Aþklarýn en güzelini seyretmiþtir bu tepe… Nice acýlara þahit olmuþtur.  Buradan yaþanýr Bursa gönlünce. Hayallerinizi peþi sýra sürükler mazinin ihtiþamý. Gerçekler rüyalarý kýskandýrýr bu yerde.

Bursa’yý anlatmak, Bursa’yý anlamaktan daha zor Tanpýnar’dan sonra... O, son noktayý koydu sözcüklerle kurduðu büyülü dünyalara. Kelimelerden sýrça köþkler kurdu Bursa’ya dair... Bu þehre uzaktan yöneltti sevdalý bakýþlarýný. Motif motif iþledi geçen zamaný. Zaman mefhumunu unuttu çoðu zaman. Tarihin þafaðýna tuttu sihirli aynasýný. Geleceðin rüyasýný gördü bu þehrin kadim tarihinde. Ebediyetin derin manasýný idrak etti yeþilin kýrk tonunda. Çaðlarýn terennümünü duydu sebillerden, çeþmelerden. Güzelliklere meftun aç ruhunu Bursa’nýn hülyasýyla doyurdu. Þeyh Edebali’nin rahmanî rüyasýný yorumladý yeniden. Aslýnda anlatýlmadýk hiçbir þey býrakmadý bu þehre dair… Ondan sonra Bursa’yý anlatmak beyhude bir uðraþ oldu kaleme. Sýtmalar dadanýr oldu kelama. Bursa Tanpýnarlaþtý iyice…

Gözümün nuru, kalbimin süruru aziz þehir: Bursa

Bursa, rüyalarýmý süsleyen þehir!… Karanlýðýma doðan güneþ… Acýlarýmýn panzehiri…  Yollarýn kavþaðýnda kýlavuzum, en zor zamanlarýmda umudum, azgýn sularda can yeleðim. Sözlerimi þereflendiren belde, dünya cennetim, yaralarýma merhem, masallarýmýn iyi yürekli prensesi, alýnterim, ekmeðim, Gemlik’te yeþil gözlü zeytinim… Bir küçük fidanýn çýnara dönüþtüðü belde, zemherilerde içimi ýsýtan güneþ, hicret duygularýmýn menzili, þiirim, bin yýllýk bestem, dudaklarýmdan düþmeyen terennüm, gönlümdeki ateþ bahçelerini sulayan þehir, karanlýk gecelerime doðan mehtap, adýma ve aþkýma düþen kutlu pay, huzurun gölgesi, uçarý gönlümün akýl hocasý, hicran ateþimin dumaný, sekerat vaktindeki son nefesim, azgýn dalgalara karþý sýðýnacaðým en güvenilir liman… Bursa her þeyim…

Gönül lügatimdeki sözler ne kadar da kifayetsiz…Seni baþka nasýl anlatabilirim ki!... Dilerim son nefesin sende olsun. Gözümün nuru, kalbimin süruru aziz þehir!... Beni de al o müþfik kollarýna, beraber uyuyalým son uykumuzu. Beraber dirilelim bir mahþer sabahý seninle… Dünyaya bir kez daha gelsem inan ki senin topraðýnda açardým yumuk gözlerimi.

Sözün özüdür Bursa… Miþ’li geçmiþ zamanlardan þimdiki zamanlara çekilen yekpare bir kalýptýr. Heykeli dikilmiþtir yürek meydanlarýna. Kalpler onunla atmaktadýr günün her saatinde. Gönül tahtýnda fermanlar ve hükümler onundur. Hülyalarýmýzýn bahçesinde açan nazenin bir güldür, sevdaya tutulanlarýn kalp çarpýntýsýdýr. Güvercinlerin kanadýnda yemyeþil bir benektir. Bursa hayatýn ta kendisidir. Bursa Tanpýnar’dýr, yüreklere yazýlan bir þiirdir. Son söz bize düþmez Bursa’ya dair... Bursa Tanpýnar’la dile gelir, o söndürür sözlerin yangýnýný:

“Bu hayalde uyur Bursa her gece,
 Her þafak onunla uyanýr, güler
 Gümüþ aydýnlýkta serviler, güller
  Serin hülyasýyla çeþmelerinin.
  Baþýndayým sanki bir mucizenin,
  Su sesi ve kanat þakýrtýsýndan
  Billur bir avize Bursa’da zaman”