M. NÝHAT MALKOÇ

Cemil Meriç'in Dediði Gibi " Dergiler Hür Tefekkürün Kalesidir"

Mürekkep ve selüloz kokusunu hiçbir þeye deðiþmeyenler için dergiler en büyük sýðýnaktýr. Gelecek aya sarkan heyecandýr dergi… “Dergiler hür tefekkürün kalesidir” demiþti rahmetli Cemil Meriç… Ne kadar doðru bir tespit… Zira dergilerde alevleniyor düþüncenin çýrasý. Her dergi bir mektebe dönüþüyor zamanla. Bir zincirin halkalarý gibi uzayýp gidiyor duygu ve düþünceler… Mürekkep kokusundan zevk alanlar bir noktada dâhil oluyorlar bu mukaddes halkaya.  Düþünce tarlasý da diyebileceðimiz dergilerde nice doyumsuz lezzetler yetiþiyor. Bu gülistanda yüzlerce fikir çiçeði boy veriyor. Bu bahçede zakkumlar yetiþse de okurlar gülleri deðiþmiyor hiçbir þeye… Zira güller, farkýný fark ettiriyor bu uçsuz bucaksýz hissiyat bahçesinde; adeta mýknatýs gibi kendilerine çekiyorlar bülbül misali okurlarý…

48 Yýldan Beri Yanan Bir Düþünce Çýrasý: Kubbealtý Akademi Mecmuasý

“Kubbealtý Akademi Mecmuasý”, bir düþünce çýrasý olarak 48 yýldan beri kültür, sanat, medeniyet ve edebiyat içerikli yazýlarýyla hayatýmýza ýþýk tutuyor. Kültür pýnarýmýz olan bu dergide bugüne kadar nice insanlar duygu ve düþüncelerini teþhir etti. Fakat bu dergide hiçbir zaman millî kültürümüze muhalif yazýlar yer almadý. Kimler geldi, kimler geçti Kubbealtý dergisinin sayfalarýndan… Samiha Ayverdi, Ekrem Hakký Ayverdi, Yavuz Bülent Bakiler, M. Orhan Okay, Metin Eriþ, Dursun Gürlek, Ergun Göze, Gürbüz Azak, Mehmet Nuri Yardým, Bekir Sýtký Erdoðan… Devamýný saymaya sayfalarýmýz yetmez… Bizi bize anlattý alanýnda uzman olan seçkin kalemler… Geçmiþle gelecek arasýnda çelikten köprüler kurdular; Türk kültürüne ve medeniyetine düþman olanlara karþý kalemlerini kýlýç diye kuþandýlar…

Bu güzel derginin indeksine baktýðýmýzda birbirinden özel ve güzel kalemlerin bu dergi sayfalarýnda kalem oynattýðýný görüyoruz. Bunlardan bir kýsmý ebediyet yolculuðuna çýktý, bir kýsmý kalem mücadelelerini deðiþik sahalarda devam ettiriyorlar. Bir mektep oldu okurlara ve yazarlara bu güzide dergi… Kütüphanelerimizi aydýnlattý güçlü ýþýðýyla… Ben de bu dergide yazma bahtiyarlýðýna eriþtiðim için kendimi talihli kalemlerden addediyorum. 

Kubbealtý Akademi Mecmuasý'ndan Çiçeði Burnunda Bir "Merhaba"

“Kubbealtý Akademi Mecmuasý” zaman içerisinde bir de yavru doðurdu kültür dünyamýza. “Merhaba” adlý bu gençlik ilavesi yarýnýn büyükleri olan gençlere bir yol haritasý sundu her bir sayýsýnda. Onlarýn bulanýklaþan zihinlerini, birbirinden güzel yazýlarýyla durulaþtýrdý. Artýk gençler de “Merhaba” diyor zengin kültürümüze ve medeniyetimize… Moda dergilerinin çamurlu sayfalarýndan kayýp uçuruma yuvarlanmamak için siz de “Merhaba” demelisiniz hayata. Böylece kendinize bir güzellik yapmýþ olacaksýnýz.

“Kubbealtý Akademi Mecmuasý”nýn 39 yýllýk indeksine baktýðýmýzda söz konusu dergide bugüne kadar 400’ün üzerinde þair ve yazarýn yazý ve þiirlerine yer verildiðini görüyoruz. Bu isimler arasýnda özellikle Halil Açýkgöz, Beynun Akyavaþ, Kemal Yurdakul Aren, Ekrem Hakký Ayverdi, Samiha Ayverdi, Nihat Sami Banarlý, Necat Birinci, Faruk Nafiz Çamlýbel, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Demirci, Uður Derman, Bekir Sýtký Erdoðan, Nazik Erik, Hicran Göze, Yrd. Doç. Dr. Ýhsan Iþýk, Fýrat Kýzýltuð, Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre, Nermin Suner Pekin, Ýskender Pala, Mustafa Tahralý, Fevziye Abdullah Tansel, Faruk Kadri Timurtaþ, Ayþe Göktürk Tunceroðlu, Zeynep Uluant, Doç. Dr. Ali Yardým, Mehmet Nuri Yardým, Prof. Dr. Kazým Yetiþ, Aysel Yüksel, Cemil Altýnbilek, Ýlhan Ayverdi, Tahsin Banguoðlu, Sait Baþer, Yahya Kemal Beyatlý, Hayri Bilecik, M. Nihat Malkoç, Kaya Bilgegil, Ýsmet Binark, Memduh Cumhur, Dr. Ali Murat Daryal, Özcan Ergiydiren, Ergun Göze, Dursun Gürlek, Talip Küçükcan, Doç. Dr. Fahrettin Olguner, Orhan Seyfi Orhon, Salih Zeki Önsöz, Muhiddin Serin, Cinuçen Tanrýkorur, A. Yaðmur Tunalý, Doç. Dr. Sema Uðurcan, Muhterem Yüceyýlmaz gibi önemli þahýslar onlarca yazý ve þiirle dergide boy göstermiþtir.

Þeyma Güngör’den Ýpek Daðlýoðlu'na Bir Derginin Serencamý

Türkiye’de her dönemde büyük heveslerle dergiler yayýmlanýr; fakat bunlar henüz saðlam bir altyapýya sahip olmadýklarý için kýsa zamanda kendilerini zamanýn dergi çöplüðünde bulurlar. Bu, ne yazýk ki ülkemizde uzun yýllar boyunca tekrarlanmýþ acý bir tablodur. Fakat bunlarýn yanýnda uzun yýllardan beri büyük bir özveriyle yayýmlanan dergiler de vardýr. Ýþte bunlardan biri de “Kubbealtý Akademi Mecmuasý”dýr. Bu kadim derginin ilk yazý iþleri müdürü Þeyma Güngör’dü. Þeyma Haným, Mehmet Nuri Yardým’ýn kendisiyle yaptýðý röportajda “Mecmuanýn misyonu özellikle dinî ve millî konularda araþtýrma, fikir ve sanat eserleri yayýmlanmasýný saðlamaktý.” diyor.  Güngör sözlerini þöyle sürdürüyor: “Mecmuanýn ilk sayýsýnda Banarlý tarafýndan yazýlan “Baþlarken” baþlýðýný taþýyan önsözün ardýndan, yine Nihad Samî Banarlý tarafýndan kaleme alýnan ve on dört sayfa devam eden bir “Beyannâme” yer almaktadýr. Yayýmlanmasý planlanan mecmualarý bir bütün olarak düþünürsek, bu beyanname o bütünde amaçlanan temel gayenin, bu gayeye ulaþýlmasý için takip edilmesi gereken þartlarýn dile getirildiði giriþ yazýsýdýr. Bu yazýlý açýklamada, mecmuanýn neþredilmesine sebep olan problem açýkça ortaya konulmuþ, dünya fikir, sanat tarihinden verilen misallerle desteklenerek meselenin önemi pekiþtirilmiþtir. Ardýndan çözüm için gereken teklifler tek tek maddeler hâlinde dile getirilmiþ ve açýklanmýþtýr. Banarlý bu “Beyannâme”sinde, elli yýla varan bilgi, görgü ve tecrübe sonucunda elde ettiði kanaatini, ana hedefini dile getirmiþti. Hoca yazýyý, büyük emek, heyecan ve ümitle kaleme aldý; fakat ne yazýk ki, “Millî Beyanname” diye de isimlendirilmesi mümkün olan bu metin, Banarlý‘nýn beklediði tesirin çok altýnda alâka gördü.” (Kubbealtý Akademi Mecmuasý, Ocak 2011)

Dergi Ocak 1971'den Ekim 2019'a kadar Yerli ve Millî Kültürün Bekçiliðini Yaptý

Ocak 1971 tarihinde neþredilen ilk sayýsýyla büyük bir boþluðu dolduran “Kubbealtý Akademi Mecmuasý” bir dergiden öte, adeta bir mektepti. Birçok insan bu dergi sayesinde yolunu bulmuþtur. Bu derginin sayfalarýnda, alanýnda uzman nice kalem erbabý yazý ve þiirler yazmýþtýr. Bu dergiyi okuyanlar, millî ve manevî kültürümüzle ve eskimeyen deðerlerimizle soluklanmýþlardýr. Bu zengin içerikli ve dopdolu dergi, zihinlerin aydýnlanmasýný saðlamýþtýr. Nesiller arasýnda güçlü bir köprü vazifesi görmüþtür “Kubbealtý Akademi Mecmuasý”…

Kültür dünyamýzda derin iz býrakan, dergi arþivlerimizi süsleyen “Kubbealtý Akademi Mecmuasý”nýn Ocak 1971’de yayýnlanan ilk sayýsýnda Nihat Sami Banarlý’nýn “Baþlarken” adlý giriþ yazýsý dikkat çekiyordu. Yine ayný sayýda ayný yazarýn “Beyanname” adlý 14 sayfadan oluþan uzunca bir yazýsý vardý. Bu yazýda yazar, amaçlarýný ve yapýlmasý gerekenleri sýralýyordu. Söz konusu yazýnýn bir bölümünü önemine binaen aþaðýya almak istiyorum:

“Edebiyatta dil olarak, Türk milletinin yarattýðý ve asýrlarca iþleyerek güzelleþtirdiði Türkçeyi kullanýnýz. Milletiniz, bu asýrlar içinde, ayný iþleyiþiyle Türkçeleþtirdiði kelimeler de, vatanýnýz gibi, sizindir. Tarihsiz, musikisiz, zevksiz ve uydurma kelimelere iltifat etmeyiniz. Dilimize, Türkçeyi soysuzlaþtýrmak isteyenlerce yerleþtirilmek istenen devrik cümle, ters cümle gibi cümle çeþitlerine yüz vermeyiniz. Biliniz ki dünyanýn en güzel ve en mantýklý söz tertibi, fâil-mef’ûl-fiil (özne-tümleç-yüklem) þeklindeki hâlis Türk cümlesidir.

Edebiyatýmýzýn, gerek aydýnlarca, gerek saz þairlerince kullanýlan nazým þekillerini, vezinlerini, kafiyelerini, dil ve söyleyiþ inceliklerini araþtýrýnýz. Onlardaki musikiyi; onlardaki zevk, zekâ, kültür ve tefekkür çizgilerini benimseyiniz. Beðendiklerinizi modernize ederek yeni Türk edebiyatýný kendi millî temelleri üzerinde yükseltiniz.

Eserlerinize gýda olacak ideolojiler içinde, siz yine Asya’daki ve Türkiye’deki atalarýnýzýn milliyetçi, vatancý ve insancý hedeflerini seçiniz. Milliyetçiliðin ve vatancýlýðýn belki en üstün ve orijinal sözlerini, Asya’daki eski Türk edebiyatý eserlerinde bulacaksýnýz. Ýnsancýlýða gelince, bu hususta size, bu yolda bir dünya hâkimiyeti kurmuþ olan Müslüman Türk atalarýnýz büyük örnek olacaktýr. Dilde, edebiyatta, duyuþ, düþünüþ ve davranýþta Türk üslûbuna ve millî maziden kuvvet almaya ehemmiyet veriniz. Mevzu olarak, Türk halkýnýn, dünkü ve bugünkü, hayat, sanat, iman, feraset ve yaþama neþesi yollarýndaki macerasýný iþleyiniz. Türk þehir halkýný, Türk köylüsünü, son zamanlarda örneklerini çok gördüðünüz gibi, kaba, pis, izansýz, þahsiyetsiz, ezilmiþ insanlar olarak deðil, onlarý hakikî hayatlarý ve hakikî þahsiyetleriyle görüp gösteriniz. Hâlide Edib’in, Reþat Nûri’nin romanlarýnda tanýtýlan halk tipleri gibi tipler yaratýnýz.”(Kubbealtý Mecmuasý, Sayý-1 Ocak 1971)

Kubbealtý Akademi Mecmuasý Dergiden Öte Bir Mekteptir

“Kubbealtý Akademi Mecmuasý” geçici heveslerle ve amatör düþüncelerle yayýmlanan bir dergi deðildi; bu dergiyi çýkaranlarýn ciddi gayeleri ve hedefleri vardý. “Kubbealtý Cemiyeti‘nin ve onun neþriyat organý Kubbealtý Akademi Mecmuasý’nýn gayesi; yeni Türk nesillerinin, her adýmý millî ve insanî köklere dayanan ve týpký tarihteki büyüklük asýrlarýmýzda ulaþtýðýmýz üstün seviyeye, bir defa da asrýmýzda ulaþtýklarýný görmek gibi mesut bir hedef gözetmekti.” (Banarlý, Kubbealtý Akademi Mecmuasý, 1972, S.1, s.5)

“Kubbealtý Akademi Mecmuasý”nda Türk edebiyatýnýn köþe taþlarý sayýlabilecek nice isimler yazmýþtýr. Bunlar arasýnda “Yahya Kemal Beyatlý, Nihat Sami Banarlý, Orhan Seyfi Orhon, Faruk Nafiz Çamlýbel” gibi isimleri sayabiliriz. Beþ Hececilerden Faruk Nafiz Çamlýbel’in “Ýsimsiz Kýtalar”ý ilk kez Kubbealtý Akademi Mecmuasý‘nda yayýmlanmýþtý. Derginin ilk yazý iþleri müdürü Þeyma Güngör bu konudaki sözlerini þöyle sürdürüyor: “Mecmuanýn yazarlarýný üçe ayýrmak mümkündür. Vefat etmiþ önemli yazar/þairler, yaþayan seçkin yazar /þairler ve kabiliyetli gençler. Nihad Sâmi Banarlý‘nýn birinci derecede önem verdiði millî unsur Türkçe olduðundan, mecmuanýn ilk sayýsýnýn ilk yazýsýný, Yahyâ Kemal’in “Bugünkü Türkçe” baþlýklý makalesine ayýrmýþtý. Bu parçada yer alan; ‘Bizi ezelden ebede kadar bir millet hâlinde koruyan, birbirimize baðlayan bu Türkçedir, bu bað öyle metin bir baðdýr ki vatanýn hudutlarý koptuðu zaman bile kopmaz, hudutlar aþýrý bizi birbirimize baðlý tutar; Türkçenin çekilmediði yerler vatandýr, ancak çekildiði yerler vatanlýktan çýkar, vatanýn kendi gövde ve rûhu Türkçedir.’ satýrlarýnýn milletimiz tarafýndan idrak edilmesi Hoca’nýn en büyük idealiydi. Dergide Türkçeden baþka Türk edebiyatý, Türk mimarîsi, Türk kültürüyle ilgili yazýlara da yer veriliyordu.” (Kubbealtý Akademi Mecmuasý, Ocak 2011)

“Kubbealtý Akademi Mecmuasý” Ocak 2019 sayýsýyla 48. yaþýna girmiþ bulunmaktadýr. Bir derginin 48 yýl boyunca okurlarýyla buluþmasý öyle sanýldýðý kadar kolay bir iþ deðildir. Bunu gerçekleþtiren kültür, sanat ve edebiyat sevdalýlarýna teþekkür ediyoruz.