M. NÝHAT MALKOÇ

            Hayat ne garip dostlar, bir varsýn bir yoksun...

            Ölüm, yapýlacak onca iþ varken en hesapsýz zamanda gelip buluyor biz kullarý. Yoðun gündemin içerisinde adete "Sakýn beni unutma! Ben de varým." diyor biz fanilere. Fakat insan ölümü nedense kendisine hiç yakýþtýramýyor. Onu daima hayatýn en uzaðýna atýyor.

            Türk kültürü ve edebiyatý alanýnda donanýmlý bir insan olan Kültür ve Turizm Bakan Yardýmcýmýz Sayýn A. Haluk Dursun da yoðun gündemi olan bir insandý. Bir programdan çýkýp baþka bir programa gidiyordu. Türkiye'de kültür ve sanat içerikli etkinliklerde bulunmaktan hem keyif alýyor hem de buralarda bulunmayý kendine görev sayýyordu. Haluk Dursun Hoca, iþte öyle bir program dönüþünde, mesaisini gerçekleþtirirken verdi son nefesini.

            Hayat ne garip, bir varsýn bir yoksun... 19 Aðustos 2019 tarihinde Malazgirt ve Ahlat ziyaretlerinin ardýndan gittiði Van'ýn Erciþ ilçesinde trafik kazasý geçirerek vefat eden Kültür ve Turizm Bakan Yardýmcýsý Prof. Dr. Haluk Dursun, Türkiye Yazarlar Birliði tarafýndan Malazgirt’te düzenlenen “IV. Tarihî Roman ve Romanda Tarih Bilgi Þöleni”ne katýlarak bir konuþma yapmýþtý. Heyhat, nereden bilebilirdi o konuþmanýn son konuþmasý olacaðýný?

            Prof. Dr. A. Haluk Dursun Türk aydýnlarý içerisinde müstesna bir þahsiyetti

            Merhum Prof. Dr. A. Haluk Dursun son dönem Türk aydýnlarý içerisinde müstesna bir þahsiyetti. 1957'de Hereke'de doðan Prof. Dr. A. Haluk Dursun, aslen Giresunluydu. Eskiden "Mekteb-i Sultanî" diye isimlendirilen Galatasaray Lisesi'ni bitirmiþti. Ardýndan da Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Son Çað ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bölümü'nden mezun olmuþtu. Yüksek lisans ve doktorasýný Marmara Üniversitesi'nde, Yakýn Çað Tarihi Anabilim Dalý'nda tamamlamýþtý. 2007 yýlýnda “Osmanlý Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi” sahasýnda tarih doçenti olan Halûk Dursun, 2013 yýlýnda Marmara Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi'nde Yakýn Çað Tarihi Ana Bilim Dalý'nda profesörlük unvanýný almýþtýr. 

            Planlý okuma ve disiplinli araþtýrmalarla kendini çok iyi yetiþtirmiþ bir kültür adamý olan Haluk Dursun, ayný zamanda her dönemde aranýlan bir bürokrattý. Prof.  Dr. Dursun; Marmara Üniversitesi’ne baðlý Atatürk Eðitim Fakültesi'nde ve Fen-Edebiyat Fakültesi'nde Yönetim Kurulu Üyeliði görevlerinde bulunmuþtur. Öte yandan Ayasofya Müzesi Baþkanlýðý, Ýstanbul Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü, Ýstanbul Avrupa Kültür Baþkenti Danýþma Kurulu Üyeliði, Topkapý Sarayý Müzesi Müdürlüðü yapmýþtýr. 2014’te T.C. Kültür ve Turizm Bakanlýðý Müsteþarý olarak atanmýþ ve ayný dönemde Yunus Emre Enstitüsü Yönetim Kurulu Baþkaný olarak görev yapmýþtýr. 2016 yýlý Mart ayýnda emekli olan Dursun, 26 Nisan 2017’de Bakanlar Kurulu kararý ile T.C. Baþbakanlýk Kamu Görevlileri Etik Kurulu Üyesi olmuþtur.

            Kadim Türk kültürü, zengin Türk medeniyeti ve zaferlerle dolu Türk tarihiyle ilgili birçok konferans ve seminer veren Prof. Dr. A. Haluk Dursun, Kültür ve Turizm Bakanlýðý III. Millî Kültür Þurasý Kültür Politikalarý Komisyonu Baþkanlýðý ile Kalkýnma Bakanlýðý XI. Kalkýnma Planý Kültür Politikalarý Özel Ýhtisas Komisyonu Baþkanlýðýný yürütmüþtür. Marmara Üniversitesi Atatürk Eðitim Fakültesi ve Fen-Edebiyat Fakültesi’nde Atatürk Ýlkeleri ve Ýnkýlap Tarihi, Türk Medeniyet Tarihi, Türk Kültür Tarihi, Ýstanbul Þehir ve Kültür Tarihi ile Yakýn Çað Avrupa Tarihi konusunda birçok akademik dersler vermiþtir. 

            Haluk Dursun kültür ve medeniyetimize ayna tutan kitaplar kaleme almýþtýr

            Merhum Prof. Dr. A. Haluk Dursun bütün bu ilmî ve kültürel uðraþlarýnýn yanýnda, kültür ve medeniyetimize ayna tutan birçok kýymetli kitaplar da kaleme almýþtýr. "Ýstanbul'da Yaþama Sanatý, Nil'den Tuna'ya Osmanlý,Tuna Güzellemesi, Osmanlý Coðrafyasý'na Yolculuk, Boðaziçi'nde Kýrk Yýlým, Ayasofya Müzesi Kültür Envanteri, Ýstanbul: Þehir ve Kültür, Ýncir Çekirdeði: Hereke’den Çýktým Yola" adlý eserler bunlardan bazýlarýdýr.

            Prof. Dr. A. Haluk Dursun son nefesine kadar bu aziz milletin zengin kültürüne büyük bir aþkla ve þevkle hizmet etmiþtir. Oturup da emekliliðin tadýný çýkarmayý hiç düþünmemiþtir. Kafasýnda hep yeni projeler kurmuþ, bunlarý hayata geçirmek için fýrsatlar kollamýþtýr. Onun bu gayretleri, ilgili kurum ve kuruluþlar tarafýndan görülmüþ, takdir edilmiþ, büyük bir kadirþinaslýkla karþýlýk bulmuþtur. 1989 yýlýnda "Elveda Boðaziçi" adlý seri yazýlarý nedeniyle Ýstanbul Mimarlar Odasý'nýn "Basýnda Uzmanlýk" ödülünü kazanmýþtýr. 2002 senesinde "Nil'den Tuna'ya" adlý kitabýyla Türkiye Yazarlar Birliði tarafýndan gezi yazýsý kategorisinde ödüllendirilmiþtir. Yine baþkanlýðýný ve müdürlüðünü yaptýðý Ayasofya'nýn restorasyonuyla ilgili çalýþmalarý nedeniyle 2010 yýlýnda kendisine Ýtalya'da Rotondi Sanat Kurtarýcýsý Ödülü verilmiþtir. Bu anlamlý ödüller onun çalýþma ve üretme azmini ve gayretini kamçýlamýþtýr.

            O, ömrünü devlet iþlerine adamýþ yüce gönüllü bir insandý

            A. Haluk Dursun ömrünü devlet iþlerine adamýþ engin gönüllü bir insandý. Ýki yýl evvel emekli olduðu halde, kendisine tevdi edilen Kültür Bakan Yardýmcýlýðý görevini hiç tereddüt etmeden kabul etmiþtir. Çünkü o, çalýþmaktan ve üretmekten haz alan bir gönül insanýydý.

            Prof. Dr. Dursun millî, manevî ve kültürel meselelere vakýf; yüzde yüz yerli ve öz deðerlerimizle donanmýþ tam bir kültür adamýydý. Bu sene KTÜ Atatürk Kültür Merkezi'nde, benim de içinde bulunduðum, Cengiz Daðcý'nýn eserlerinin konu edildiði "Anadolu Mektebi Yazar Okumalarý" programýnýn açýþ konuþmasýný yapmýþtý. Malazgirt'ten girmiþ, Cumhuriyet'ten çýkmýþ, kültürel anlamda bir ufuk turu yapmýþtý. Bu; abus bir yüzle, resmi bir aðýzla yapýlan bir konuþma deðildi. Tatlý bir sohbetti. Nefis bir konuþma gerçekleþtirmiþti. Bu konuþmayý yaptýktan sonra apar topar Þanlýurfa'da Göbeklitepe ile ilgili bir programa gitmiþti.

            Merhum Prof. Dr. Haluk Dursun; memleketini canýndan çok seven, nesli tükenmeye yüz tutmuþ çok çalýþkan bir insandý. Yerinde oturduðu yoktu. Bakanlýk çalýþmalarý nedeniyle, Evliya Çelebi gibi yurdu karýþ karýþ dolaþýyordu. Onun bakan yardýmcýsý olduðu bu dönemde kültürel anlamda çok güzel iþlere imza atýlmýþtýr. Tabir caizse kültür, turizme galebe çalmýþtýr.

            Haluk Dursun kalemi güçlü olmasýnýn yanýnda çok da iyi bir hatipti

            Merhum Prof. Dr. Haluk Dursun kalemi güçlü olmasýnýn yanýnda çok da iyi bir hatipti. Her gittiði toplantýda konuþur; özellikle gençlere kültürümüze, tarihimize ve edebiyatýmýza dair ince ve derin mesajlar verirdi.  Bu minvalde yurt içinde ve yurtdýþýnda deðiþik ortamlarda binlerce kez konuþma yapmýþtýr. Yaptýðý konuþmalar muhataplarýnda yanký bulmuþtur. Çünkü o, derdi olan bir insandý. Onun derdi kadim kültürümüzü ve medeniyetimizi genç kuþaklara aktararak onlar tarafýndan benimsenmesini ve içselleþtirilmesini saðlamaktý.

            Prof. Dr.  Haluk Dursun; Türk dünyasý, Balkanlar, Ortadoðu ve Avrupa gibi bölgelere; buradaki gönül coðrafyamýza da çok deðer veriyor; buralardaki eserlerimizin ve tesirlerimizin devam etmesi için gecesini gündüzüne katýyordu. Bu amaçla bu bölgelerde ve ülkelerde adeta bir ömür mekik dokumuþtur. Bazý ülkelere ve bölgelere önemine binaen defalarca gitmiþtir.

            Merhum Haluk Dursun; kaleme aldýðý eserlerde daha çok gönül coðrafyamýzý konu edinmiþ, bizi bize anlatmýþtýr. Onun eserlerinden "Tuna Güzellemesi" adlý kitabýný hüzünle karýþýk büyük bir keyifle okumuþ, nostaljinin doruklarýnda dolaþmýþtým. Yazar "Tuna Güzellemesi"nde gezdiði topraklarý hatýra ve gezi yazýsý karýþýmý bir üslûpla anlatmýþtý. Kitabý okurken kadim zaferlerimizle mutlanmýþ, ender de olsa hezimetlerimizle kederlenmiþtim. Kitap bizi adeta kolumuzdan sýmsýký tutmuþ, kadim diyarlarý gezdirmiþti bize. O esnada dört bir yanýmýzdan, hiç durulmayan ve akýþýný kesmeyen kadim tarihin nehri akmýþtý. Tuna Nehri etrafýnda kurulmuþ eski ve köklü medeniyet tablolarýna iliþmiþti gözlerimiz. Yaþayan zengin tarihe, kahraman ecdadýmýzýn mirasýna ve Osmanlý'nýn o kutlu izlerine tanýk olmuþtum.   Kitaptan o kadar keyif almýþtým ki birkaç yýl sonra eseri tekrar okuma ihtiyacý hissetmiþtim.

            Haluk Dursun, bütün yerli ve halis münevverler gibi bir Ýstanbul âþýðýydý

            Ýstanbul'a ilk defa 1968 yýlý sonbaharýnda geldiðini söyleyen Haluk Dursun, bütün yerli ve halis münevverler gibi bir Ýstanbul âþýðýydý. Ömrü bu þehirde geçmiþti. Bu þehrin Ayasofya ve Topkapý Sarayý gibi kadim duraklarýnda yöneticilik yapmýþtý. Onun döneminde Ayasofya Camii'nde ve Topkapý Sarayý'nda önemli yenilikler olmuþtu. "Þehir ve Kültür Ýstanbul, Ýstanbul'da Yaþama Sanatý, Boðaziçi'nde Kýrk Yýlým" onun Ýstanbul'la ilgili birbirinden kýymetli kitaplarýdýr. O, "Ýstanbul'da Yaþama Sanatý" adlý kitabýnda bu sanatýn güzelliklerini þöyle sýralar:  "Ýstanbul erguvanlarýnýn, mimozalarýnýn açýp açmadýðýný izlemek; kasým sakalarýnýn gelip gelmediðini, bülbüllerin ötüp ötmediðini gözlemek; Boðaz'da lüfer avýna, mehtaba çýkmak; bir eski Ýstanbul tadýný yakalamak için köþe-bucak dolaþmak; bir eski Ýstanbul Efendisi'nin sohbetine koþmak; Ýstanbul'un anýt aðaçlarýnýn ölçüsünü almak; Haliç'teki son kayýkçýyý, son Bulgar sütçüyü, son Ýstanbul bostanlarýnda ne ekildiðini takip etmek; Ýstanbul sularýný tatmak; Ýstanbul'da güzel sesli bir müezzinin ezanýna kulak vermek gibi Ýstanbul'da yaþama sanatýnýn bütün güzellikleri..." Þiir tadýndaki bu enfes kitabý okuduðunuzda Ýstanbul'u daha çok sevecek, bu þehirde yaþadýðýnýz halde birçok þeyin farkýna varamadýðýnýzý anlayacaksýnýz.  Ýlk fýrsatta Ýstanbul'u bu derin gözle gezmeye çalýþacaksýnýz. Ýstanbul'un içinde henüz farkýna varmadýðýmýz bir Ýstanbul'un daha olduðunu hissedeceksiniz.

            Dursun, "Nil'den Tuna'ya" kitabýnda Osmanlý'nýn gönül coðrafyasýný anlatmýþtýr

            Merhum Prof. Dr. Haluk Dursun, "Nil'den Tuna'ya" adlý eserinde, asýrlar geçse de hiç unutulmayan, hasreti burnumuzda buram buram tüten Osmanlý'nýn gönül coðrafyasýný ansiklopedik bilgilere boðmadan, sade bir üslûpla ve  gönül diliyle anlatmýþtýr. Bu çerçevede bizleri Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Kosova, Arnavutluk, Romanya, Macaristan, Moldova, Ukrayna, Arabistan, Filistin, Ýsrail, Afrika gibi gizemli  coðrafyalara götürmüþtür. Nil’den Tuna’ya geniþ bir coðrafyaya yayýlan Osmanlý’nýn býraktýðý köprüleri, camileri, çeþmeleri, imaretleri, sokaklarý, âdetleri, yemekleri ve törenleri gözümüzün önüne getirmiþtir.  288 sayfalýk bu kitapta, ecdadýmýzýn zamaný aþan eserleri hatýrlatýlýyor bizlere. Arka kapakta belirtildiði gibi "Kudüs’ten Kahire’sine, Mekke’den Medine’sine kadar Ortadoðu’da; Üsküp’ten Kosova’ya, Elbasan’dan Tiran’a, Selânik’ten Yanya’ya, Ýstanköy’den Rodos’a, Estergon’dan nazlý Budin’e kadar Vardar boylarýnda, Rusçuk’tan Silistre’ye, Deliorman’larýn Razgrad’ýndan Koca Balkanlar’daki Hüseyin Raci Efendi’nin Eski Zaðra’sýna, Dobruca’nýn Köstencesi’ne, Mecidiyesi’ne kadar Tuna boylarýnda ve sonra Eflâk’tan baþlayýp ta Kara Boðdan’a Prut kýyýlarýna, Dinyeper’e, Dinyester’e, Akkerman’a kadar her yerde akýp giden zamana, tarihe karýþan hakikate raðmen duran Osmanlý’nýn izleri var bu kitapta."

            Prof. Dr.  Haluk Dursun, Ayasofya Müzesi Baþkanlýðý ve Müdürlüðü yapmýþtý

            Ayasofya Müzesi Baþkanlýðý ve Müdürlüðü de yapan Prof. Dr.  Haluk Dursun, Ýstanbul 2010 Avrupa Kültür Baþkenti Ajansý, Kültürel Miras ve Müzeler Direktörlüðü tarafýndan yürütülen Ýstanbul Kültür Mirasý ve Ekonomisi Envanteri adlý proje kapsamýnda  "Ayasofya Müzesi Kültür Envanteri" adýyla 253 sayfalýk bir eser kaleme almýþtýr. Kadim Ayasofya'yý müze kimliðiyle ele alan Dursun, bu önemli çalýþmasýnda Ayasofya külliyesini, külliyenin her bir yapýsýný, yapýya ait tüm ögeleri birer birer ölçtürerek envanter haline getirmiþtir. Bunun yaný sýra müzeye ait kütüphane ve depoda bulunan eserler de incelenmiþtir. Merhum Dursun, bunu yaparken aslýnda kýymetli bir tarihî de kayýt altýna almýþtýr. Böylelikle anýtsal yapýlarýn en kýymetlisi olan kadim Ayasofya'nýn hafýzasýný muhafaza etmiþtir.

            “Küçüklüðümden beri okumaya, dinlemeye, sormaya, yazmaya doyamam. Defterler tutarým, ta çocukluðumdan beri. Kapaklarýnda ‘Haluk’un Defteri’ yazar. Bunlar Hereke Defteri, Ýstanbul Defteri, Anadolu Defteri, Osmanlý Defteri, Avrupa Defteri, Orta Asya Defteri gibi alt baþlýklara ayrýlýr. " diyen Prof. Dr. A. Haluk Dursun "Ýncir Çekirdeði-Hereke'den Çýktým Yola" adlý eserinde hatýralarýna yer vermiþtir. Bu eserle ilgili þunlarý söylemiþtir: "Ýncir Çekirdeði’nde eski hatýralar var, eski hayatlar var, tabiat var ama en çok o günlere, o insanlara hasret var. Orada çocukluðumun Ýnciraltý Plajý’nýn çakýl taþlý dibi görünen temiz denizi var. Kamýþlý’nýn, Ýkizler’in Binbaþý’nýn çeþmesi, Ulupýnar’ýn deresi, anamýn ninnisi, babamýn gayreti, dedemin öksürüðü, anneannemin duasý, hepsinin hoþ sâdâsý var. Ve sonra kulaðýmda yine her birinin tarihî Hereke Camii’nden verilen sâlâsý var.”

            O, sosyal medyayý kültürün emrinde aktif olarak kullanýyordu

            Merhum Prof. Dr. A. Haluk Dursun özellikle gençlerin sýklýkla bulunduðu facebook, twitter, instagram gibi sosyal medya platformlarýný aktif olarak kullanýyor; bunlar üzerinden, baþta gençler olmak üzere, bütün  muhataplarýna ulaþýyordu. Böylelikle bir anlamda gençler ona gelmezse o gençlere gidiyordu. Bu çerçevede son yýllarda bakanlýk çalýþmalarý vesilesiyle gittiði yerlerdeki izlenimlerini özellikle facebook sayfasýnda takipçilerine günü gününe aktarýyordu. Bu kýsa tadýmlýk yazýlar keyifle okunuyor, büyük bir ilgi ve beðeni topluyordu. Sosyal medya üzerinden, yarýnýmýzýn teminatý gençlere þöyle sesleniyordu: "Gençler, danýþýn. Önce aklýnýza; sonra gönlünüze; en sonunda da sizi hesapsýz, kitapsýz, menfaatsiz, gönülden seven büyüklerinize danýþýn. Þükrü ihmal etmeyin. Allah’a þükredin, insanlara teþekkür edin."

            "Her nefis ölümü tadacaktýr"(Ankebut 57) diyor Rabbimiz. Mühim olan bâkî kalan bu kubbede hoþ bir seda býrakmak. A.  Haluk Dursun aðabey bunu baþardý. Allah rahmet eylesin.