Bir
ülkenin kalkınabilmesi için üretim yapmak şarttır. Yer altı ve yer üstü
kaynaklarınızı nihai ürüne çeviremezseniz birilerine muhtaç olmaktan
kurtulamazsınız.
Öncelikle
şuradan başlayalım. Özelleştirmeleri hep yanlış bulmuşumdur. Liberal ekonomiyi
savunanlar kamu üretiminin zarar ettiğini iddia ederler. Kamu üretiminin zarar
etmesinin sebebi yöneticilerinin yanlışlarıdır. Gereksiz ve kalifiye olmayan
torpilli işe alımlar. Şatafatlı harcamalar yapıp kuruma yüklemeler olmasaydı
kurumlar zarar etmezdi.
Aydın’ın
Nazilli ilçesinde 1970 lerde Köytaş A.Ş. tekstil fabrikası kurulacak olur.
Fabrika bildiğim kadarıyla köylü devlet işbirliği ile 1976 yılında kurulur.
Ortak olanlara fabrikada çalışma olanağı sağlanacak denilir. Benim rahmetli
babamda Isparta Gedikli köyünden 4 akrabasıyla fabrikaya kurucu ortak olurlar.
O zaman için büyük bir birikimlerini oraya yatırırlar. Orada çalışma olanağı
bulamasalar da fabrikanın kurucu ortakları olurlar. Fabrika ayrıca Pastaş ismi
ile ürünü pazarlayacak bir şirket daha kurar ve ona da ortak olurlar. Zamanla
kâr payları dağıtılmak yerine ortaklık artışına gidilir.
Böyle
bir ekonomi modeli ve vatandaşın birikimi ile üretime katılma girişimi
alkışlanacak bir durumdur. Birikimi ile üretim yapıp işçi çalıştırıp ülkelerine
katkı sağlamışlar. Ev alıp kirasından ve evin değer artışından para kazanmayı
düşünmemişler. Araba, arsa, tarla vb. alanlara parasını yatırıp onun değer
kazanmasından ve rantiyesel kazanca göz dikmemişler. Üretim odaklı bir yatırımı
seçmişler. Bildiğim kadarıyla 1995 yılında devletin bünyesinde olan bölümü
özelleştirildi.
Siz
borsada mıydınız dediğinizi duyar gibiyim. Ortaklıktan, borsa kâğıdı babama
(1998) verildi. Bir yıl sonra 1999 yılında fabrika battı denildi. İki bin yılı
olağanüstü genel kurul toplandı. Babamda genel kurula gitti. Bir türlü düzlüğe
çıkamayan fabrika kapanırken, bizlerin birikimi yok olup gitti. Kimsede bizim
paraları ödemedi.
Fabrika
kuruluş ilkesiyle devam etse özelleşmese belkide borsaya da girmese
batmayacaktı. Üretim yapacak ülkemize katkı sağlayacaktı. Bizlerin birikimi
orada durur olacaktı. Bu modelle yeni fabrikaların önü açılıp üretim ekonomisi
devam edecekti.
Peki, günümüzde yatırım modeli nasıl? Bir
miktar birikimi olan ev, araba, arsa, dolar ve kripto varlıklara yöneliyor.
Tamamıyla üretimden uzak ülkesine faydası yok. Ayrıca ev, araba, arsa vb.
fiyatlarının artmasına sebep oluyor.
Üretim
için yatırım köytaş tekstil kuruluş modeli örnek alınmalı. Devlet vatandaş
işbirliği ile ortak fabrikalar kurulmalı.