ATATÜRK’ÜN BAÐIMSIZLIK HAREKETLERÝNDEKÝ ÖNCÜLÜÐÜ-1

Ayten DÝRÝER

1-BAÐIMSIZLIÐIN ANLAMI
Siyasî baðýmsýzlýk, devletin Devletler Hukuku tarafýndan kendisine tanýdýðý bir milletlerarasý yetkidir. Baðýmsýz devlet, diðer devletlerle olan iliþkilerinde,
Devletler hukukunun tanýdýðý bu yetkileri serbestçe kullanýr ve milletlerarasý yükümlülükleri de serbestçe yerine getirir.
Devletler hukukuna göre baðýmsýzlýk, diðer bir devlete veya milletlerarasý bir
kuruluþa baðlý olmamak demektir.

2-ATATÜRK’E GÖRE BAÐIMSIZLIK
Umutsuzluðun en koyu karanlýðýna düþen Türk milleti için tek umut ýþýðý, geniþ ve þerefli tarihinden aldýðý baðýmsýz yaþama bilinci ve azmi idi. Bu nedenle kurtuluþ parolasý “Ya Ýstiklâl, Ya Ölüm!” oldu.

Yýllar öncesinden;

“Vatanýn baðrýna düþman dayamýþ hançerini,
Yok mudur kurtaracak bahtý kara maderini?”

diye haykýran vatan þairi Namýk Kemal’e, Mustafa Kemal þöyle karþýlýk veriyordu:

“Vatanýn baðrýna düþman dayasýn hançerini,
Bulunur elbet kurtaracak bahtý kara maderini.”

Nitekim Amasya Genelgesi’nden itibaren, Sivas ve Erzurum Kongreleri’nin kararý ve Ankara’da kurulan T.B.M.M’nin hedefi hür ve baðýmsýz yaþamayý gerçekleþtirme ve bu yolda düþmanlara karþý savaþmak idi. Kurtuluþ Savaþý, hürriyete ve baðýmsýzlýða derin bir aþký olan milletin þahlanmasý, zulûm ve baskýya, haksýzlýða karþý direnmesidir. Millî egemenliðe dayalý, kayýtsýz þartsýz baðýmsýz yeni Türk Devleti’nin kurulmasý ve onurlu bir millet olarak insanlýk ailesi içinde yaþamasý yeni kurulan devletin temel politikasý olmuþtur. Kurtuluþ Savaþýný izleyen yýllarda, yeni devletin diðer devletlerle olan iliþkilerinde siyasî baðýmsýzlýða verilen önem; politik tutumun özünü, temelini oluþturmuþtur.

Atatürk, Türk milletinin baðýmsýzlýðýna özel bir deðer vermiþ, esir yaþamaktansa, mahvolmanýn daha iyi olacaðýný, tanýnmýþ parolasý ile bütün dünyaya ilan etmiþtir:

“Türk’ün haysiyet ve þerefi çok yüksek ve büyüktür. Öyle bir millet esir yaþamaktansa, mahvolsun daha iyidir. Bunun için, YA ÝSTÝKLÂL, YA ÖLÜM!”

“Ne kadar zengin ve müreffeh (gönençli) olursa olsun, istiklâlden mahrum bir millet, medeni insanlýk karþýsýnda uþak olmaktan yüksek bir davranýþa layýk olamaz.”

Sanki çaðlar ötesinden, MÖ.44’te “Türkü Türke kýrdýrarak” egemenlik altýna almaya çalýþan Çinlilerin, baðlaþýðý Hunlarla yüzbine ulaþan orduyla bir kalede kýstýrdýklarý Hun hükümdarý Çi-Çi Yabgu ve yanýndaki 1518 kiþi dirilmiþ, esarete karþý haykýrýyordu:
“Boyun eðmeyeceðiz. Çünkü bu, þan ve þerefle yaþamýþ olan ecdadýmýza karþý büyük bir ihanet olur. Atalarýmýz, bizlere geniþ ülkelerle birlikte hürriyet ve istiklâli de emanet ettiler. Savaþçý ve süvari hayatýmýz sayesinde yabancýlarý titreten bir millet olduk. Korumakla vazifeli bulunduðumuz bütün bu emanetleri, adi bir ömür uðruna fedâ edemeyiz. Hepimizin bildiði gibi savaþta erlerin kaderi ölümdür. Biz ölsek de kahramanlýðýmýzýn þaný yaþayacak. Çocuklarýmýz ve torunlarýmýz diðer kavimlerin efendisi olacaktýr”.

Baðýmsýzlýktan yoksun bir milletin uygar devletler topluluðunda yaþayamayacaðýný, yaþamaya hakký olmadýðýný büyük Nutuk’ta veciz bir þekilde belirten Atatürk, böyle bir olgu karþýsýnda Türk halkýnýn durumunu þöyle dile getirmiþtir:

“Türkiye halký asýrlardan beri hür ve müstakil yaþamýþ ve istiklâli, yaþamak için þart saymýþ bir milletin kahraman evlatlarýdýr. Bu millet istiklâlsiz yaþamamýþtýr, yaþayamaz ve yaþamayacaktýr.”

Atatürk bir diðer konuþmasýnda da Türk devleti’nin baðýmsýzlýðýna verilen önemi açýklayarak, ebedî niteliðini deðerlendirmiþtir:

“Türkiye Devleti’nin istiklâli kutsaldýr. O ebediyen güvenilir ellerde olmalý ve korunmalýdýr.”

*Atatürk baðýmsýzlýktan tam baðýmsýzlýk, kýsýntýsýz, kayýtsýz ve þartsýz baðýmsýzlýk anlamaktadýr:
“Hürriyet ve istiklal benim karakterimdir.” (1921

“Tam istiklâl denildiði zaman, gerçekten siyasî, malî, ekonomik, adlî, askerî ve kültürel gibi her sahada tam istiklâl ve tam serbesti demektir. Bu saydýklarýmýn herhangi birinde istiklâlden mahrumiyet, millet ve memleketin tam manasýyla bütün istiklâlden mahrumiyeti demektir.”(1922)

“Egemenlik kayýtsýz þartsýz milletindir.” (1923)

“Ekonomik açýdan zayýf olan bir ulus yoksulluktan kurtulamaz. Güçlü bir uygarlýða, refaha ve mutluluða kavuþamaz; sosyal ve siyasi hastalýklardan yakasýný kurtaramaz.” (1924)

“Her fert istediðini düþünmek, istediðine inanmak, kendine özgü bir siyasi fikre sahip olmak, seçtiði dinin icaplarýný yapmak veya yapmamak hak ve özgürlüðüne sahiptir. Kimsenin vicdanýna ve düþüncesine engel olunamaz.” (1925)

“Din bir vicdan iþidir. Herkes vicdanýnýn emrine uymakta serbesttir. Biz dine saygý gösteririz. Düþünce ve düþünmeye karþý deðiliz. Biz sadece din iþlerini, millet ve devlet iþleriyle karýþtýrmamaya özen gösteriyor, eyleme dönüþen, tasarruftan sakýnýyoruz.” (1925)

“Kadýnlarýmýz da bizim gibi kavrayýþlý ve düþünceli insanlardýr. Onlara ahlaka ait kutsal kavramlarý telkin etmek, milli ahlakýmýzý anlatmak ve onlarýn beyinlerini nur ile temizlemekle donatmak esasý üzerinde bulunduktan sonra fazla bencilliðe gerek duyulmaz.” (1925)

“Baðýmsýzlýðýný, varlýðýný emin görmek isteyen uluslarýn önüne hiçbir yasal sýnýr çekilemez.”


Kendi çýkarlarý için kan döken, insan ve insanlýk duygusunu yok sayan emperyalistlerin ezdiði uluslar için düþüncelerini, 1933 Martýnda bir gece sabaha karþý Mýsýr Elçiliðinde konukluktan ayrýlýrken elçiye þöyle açýklayarak, geleceðin müjdesini verir:
“Doðudan doðacak olan güneþe bakýnýz. Bugün güneþin aðardýðýný nasýl görüyorsam, uzaktan bütün Doðu uluslarýnýn da uyanýþlarýný öyle görüyorum. Baðýmsýzlýk ve özgürlüðüne kavuþacak olan çok kardeþ ulus vardýr. Onlarýn yeniden doðuþu, kuþkusuz ki ilerlemeye ve gönence yönelik olarak görülecektir. Bu uluslar bütün güçlüklere ve bütün engellere karþýn galip çýkacaklar ve kendilerini bekleyen geleceðe ulaþacaklardýr. Sömürgecilik ve emperyalizm yeryüzünden yok olacak ve yerine uluslar arasýnda hiçbir renk, din ve ýrk ayrýmý gözetmeyen ye iþbirliði egemen olacaktýr. Size bu sözleri söyleyen Cumhurbaþkaný deðil, sadece Türk Ulusunun bir bireyi olarak Mustafa Kemal’dir. Buna özellikle dikkatinizi çekerim”


Bu söylemlere raðmen gözden kaçmamasý gereken bir durum vardýr: Bütün dünya uluslarý arasýnda, her alanda iþbirliði yapýlmasýný ilk savunan Devlet Adamý, Atatürk olmuþtur. Çaðýmýzda bu yola girilmiþ, yeryüzünde yoksul insanlar ve toplumlar bulundukça dünyanýn mutluluða kavuþmasýnýn, ileri ülkelerin bile rahat ve esen olmasýnýn olanaksýzlýðý ortaya çýkmýþtýr. O halde uluslar arasý yardýmlaþma ve dayanýþmalarý,
-ister maddi, ister manevi alanlarda olsun- tam baðýmsýzlýðý yok eden bir davranýþ veya ilke saymak doðru deðildir. Döneminde bu tür dayanýþmalara önem veren, olanaklar hazýrlayan Atatürk, yukarýdaki sözlerinde, bu iþlemlerin gerçekten ulusal baðýmsýzlýk, egemenlik ve özgürlüðü kýsýtlayan bir durum oluþturmasý halini anlatmak istemektedir. Düþünce ve eylemlerinden, bundan fedakârlýk yapmayacaðý anlaþýlmaktadýr.
(Devamý var)