Eklenme Tarihi : 12.06.2010
Okunma Say�s� : 1763
Yorum Say�s� : 6

�mran �ZL�K

Son Yaz�lar�

Bozca Adadan Oltuya Selam Var B�l�m 2

Bozca Adadan Oltuya Selam Var B�l�m 1

Abdullah�n G�zya�lar� B�l�m 2

Abdullah�n G�zya�lar� B�l�m 1

Bu Topra��n T�rk�s� B�l�m 2

Bu Topra��n T�rk�s� B�l�m 1

Ana Y�re�i

S�p�rgesi Yoncadan

Tuz Ve Sa�l�k

G�ne� Y�z�m�ze G�l�mserken

Ter�r� Lanetliyorum

Te�ekk�rler

Tuz Ve Sa�l�k

Evin tad� k�z,
Dama��n tad� tuz mudur?

�ocuklu�umuzdan beri bize bu iki tad� nimet diye ��rettiler. Bu g�n pazar ve �ocuklar okullar� �oktan gayri resmi olarak kapatt�lar. Mangallar haz�r, etler terbiye edildi. Kim bilir hangi suba�� ve a�a� alt� bizleri beklemekte.Duydu�uma Ali �zkanl� hocam Mustafa Filizman’ � ve Fatma �etin Kabaday� han�m� da al�p ailece Erciyes’ e mi ne t�rmanacaklarm��?

K�zlar� ebeveynlerine sorarken, geliniz bizlerde nimet sand��m�z tuzun de�erini ��renelim. Dama��m�z�n tad� olan tuz v�cut fonksiyonlar� i�in mutlak gerekli olmas�na ra�men, tuzun fazlas� �ok zararl�d�r. Fazla tuz sadece kan bas�nc�n� y�kseltmekle kalmaz, birbirine ba�l� olarak v�cut siteminin de�i�ik yerlerinde ve fonksiyonlar�nda olumsuz etkiler yapar. Y�ksek kan bas�nc� y�kselince, kalbi b�y�t�r, kalp krizi, kalp yetmezli�i ve fel� riskini art�r�r. B�brek fonksiyonlar�n� bozar ve ayr�ca g�rme kayb�na da neden olur. Bu zararl� etkiler kan bas�nc�n�n artmas�na ba�l� olarak daha da artar.

Y�ksek kan bas�nc�, en fazla �l�m nedenidir ve y�zy�l�n epidemisi olarak kabul edilir. Fazla tuz, kan bas�nc� normal olanlarda bile kalp damar sa�l��na zararl�d�r. Fel� riskinde ve kalp b�y�mesinde art��a neden olur, b�brek hastal��n� k�t�le�tirir �l�m riskini art�r�r. Ayr�ca b�brek ta�� ve osteoporoz riskini art�rd��nda obeziteye yol a�t��na, mide kanserinin maj�r nedeni oldu�una ve ast�m ata��n�n �iddetini art�rd��na dair de giderek artan kan�tlar vard�r. D�nya Sa�l�k Te�kilat� verilerine g�re, fel�lerin % 62 ‘sini ve koroner kalp hastal�klar�n�n % 49’ unundan y�ksek kan bas�nc� sorumludur.

Tuz, kan bas�nc�n� y�kselterek bir�ok hastal��a neden olur. �o�u �lkede g�nl�k tuz t�ketimi 9-12 grm iken bizde ortalama 18 grmd�r. G�r�ld�� gibi T�rkiye d�nyan�n en �ok tuz t�keten �lkesidir. T�rkiye ‘ de eri�kin n�fuzun her ��te birinde hipertansiyon vard�r. Kan bas�nc� d�zeyi ortalamam�z da Japonya, �in, �ngiltere ve ABD ‘den daha y�ksektir. Bu verilere g�re acilen toplum genelinde tuz t�ketimini azaltmam�z laz�md�r. Yeme�in tad�na bakmadan elimiz tuzlu�a uzanmas�n.

Diyette tuzun azalt�lmas� sadece kan bas�nc�n� d��rmez, ayn� zamanda, yeni olu�abilecek koroner kalp hastal��n�, miyokart enfarkt�s� ve fel� riskini de azalt�r. Ayr�ca hipertansiyon, mide kanseri, b�brek hastal�� riski de azal�r ve kemikler korunur. Gereksiz tuz t�ketimi sayesinde sa�l�k harcamalar�nda milyonlarca dolar tasarruf edilir. �u an t�m �lkeler tuz t�ketimi azaltmaya �al��yor. Toplumlar�n tuz t�ketimini, azaltacak, �nlemlerin al�nmas�na acilen ihtiya� vard�r. Haz�r g�dalardaki tuz miktar�n�n azalt�lmas� i�in, kanun ve y�netmenliklerin ��kart�lmas� gerekmektedir G�nl�k tuz t�ketimini g�nde 5 gram( �ay ka��) indirmenin bir�ok hastal�klara davetiye ��karmas�n�n �n�ne ge�ilmelidir.

Diyette tuzu k�s�tlarken, t�m kaynaklardan gelen tuzun azalt�lmas� gerekir. �zellikle g�dalar�n i�lenmesi s�ras�nda kullan�lan tuzun azalt�lmas� esast�r. ��nk� end�strile�mi� �lkelerde t�ketilen tuzun %75-80’i i�lem g�rm��, ambalajl�, haz�r olarak sat�lan g�dalardan al�n�yor. Pi�irirken veya yerken ilave edilen tuz sadece %10. Kalan� g�dalarda do�al olarak bulunand�r. Asya ve Afrika �lkesinde ise tuzun as�l kayna��, pi�irme s�ras�nda ilave edilen veya soslar ve baharatlarda bulunan tuzdur.

D�nya Sa�l�k �rg�t�, kronik hastal�klar� �nlemek i�in eri�kinlerin g�nde 5 gramdan az tuz (2 gram sodyum /g�n) kullanmalar�n� �nermektedir..

�lkemizde ba�l�ca tuz al�m kaynaklar� beyaz peynir, tur�u, zeytin, eri�te, ay�i�e�i �ekirde�i, sal�a ve yeme�in tad�na bakmadan tuz atmakt�r. Ancak ekme�in de tuz t�ketimimizde rol� b�y�k ve sadece ekmekle g�nl�k ihtiya�tan fazlas�n� al�yoruz.

Al��k oldu�umuz damak tad� tuzu nas�l kesebiliriz? Tabii ki di�er al��kanl�klar�m�z gibi, tuzu da birdenbire kesmek �ok zor olmakla birlikte tedricen azalt�l�rsa birka� hafta i�inde tat duyumuz buna al��r. Herkesin diyetindeki tuzu m�mk�n oldu�unca azaltmas� hem kendimize, hem �lkemize kar�� olan sorumlulu�umuzdur. Restoranda yeme�imizin tuzsuz haz�rlanmas�n� isteyelim. Kahvemizi nas�l sade isteyebiliyorsak yeme�imizi de tuzsuz isteyelim.

• Masadan tuzlu�u kald�ral�m. Lezzet i�in nane, maydanoz, dereotu, �e�itli baharatlar, k�rm�z� toz biber kullanal�m.

• Limon ve sirke genelde tuzu pek aratmaz. Masam�zdan eksik etmeyelim.

• Sucuk, past�rma, salam�n tuz i�eri�i normal ete g�re �ok fazla, m�mk�n oldu�unca yemeyelim. (Ali hocama past�rmay� yasaklamak en b�y�k ceza olmal�)

• Ket�ap, mayonez, hardal, soya sosu gibi haz�r sos ve baz� baharatlar�n tuzlu oldu�u unutmayal�m. Haz�r sos almay�n, kendi sosumuzu kendimiz yapal�m.

• Market al��veri�lerimizde alaca��n�z �r�n�n i�eri�ine bakmay� al��kanl�k haline getirelim. ��nk� tuz tad� olmayan pek �ok g�da asl�nda tuz deposudur unutmayal�m…

• Alaca��m�z �r�n�n etiketindeki i de�erin tuz mu, sodyum mu oldu�una dikkat edelim. Verilen sodyum de�eri ise bunu 2,5 ile �arparak tuz de�erini bulabiliriz

• Ayn� �r�nde farkl� markalar�n tuz i�erikleri birbirinden �ok farkl� olabiliyor. Hepsini kontrol edip ayn� g�dan�n az tuzlu olan tercih edelim.

• Sebze ve meyvelerin tuz i�eri�i d��k oldu�undan �zellikle tercih edelim Sabahleyin ilk ��n�m�z meyve olmal�..

• At��t�rma i�in cips, kuruyemi� at��t�rmak yerine meyve yiyelim.

• Her g�n biraz daha az tuz almaya �zen g�sterelim.

Eski devirlerde, ba�ka toplumlar�n k�z �ocuklar�n� diri diri topra�a g�mmelerine kar��n, kendi toplumumuzda ‘Evet evin tad� k�zd�r ‘diye k�zlar� ba� tac� etmeleri en b�y�k medeniyet �rne�idir. Ancak damak tad� olarak tuz g�r�ld�� gibi nelere nelere neden olmaktad�r. Huuu k�zlar evin tad�n� ka��rtmamak i�in mangal�n yan�ndan tuzu saklay�n oldu mu? Hepimizin evinde y�z�nde bin g�l gibi a�an g�l�c�klerle g�len k�zlar�m�z �ok olsun...Hepinize a��z tad�yla g�zel pazarlar dilerim.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Tuz Ve Sa�l�k ba�l�kl� yaz� �mran �ZL�K taraf�ndan 12.06.2010 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.