YAZMAK (HANÝ ADINA YAZARLIK DENÝYOR YA)

Yazarlýðýn kýsa tarifini yapmak gerekirse; tutkulu bir kriz dönemi olarak adlandýrmak yerinde bir açýklama olacaktýr.

Yazar da bir insandýr. Fakat her insan bir yazar deðildir. Her insan, yazý yazar ama yazar olamaz. Yazmak demek, duygu ve düþünce yoðunluðunu beyinde harmanlayarak, bu düþünceleri bilgi daðarcýðýna havale etmek ve insanlýða yol gösterici, eðitici, bilgilendirici, eðlendirici yollarý anlatmak demektir.

Yazar olabilmek için evvela doðru dürüst bir insan olmak zorunluluðu vardýr. Yazar haricindeki insanlar doðru dürüst bir insan deðildir anlamýnda söylemiyorum. Özellikle yazarlarýn doðru ve dürüst olmasýnýn gerekliliðinden bahsediyorum. Yol gösterici bir kiþilik olan yazarlýk, ayný zamanda örnek teþkil eden bir þahsiyet olmak zorundadýr. Bu yol; diðer bazý meslek dallarýnda görev alan insanlar içinde geçerlidir. Çünkü þahsiyetsizler topluma yön veremez, toplumu eðitemez, yönlendiremez, yönetemezler.

Dünya edebiyatýný incelediðiniz zaman, bu kutsal görevi yerine getirmeye çalýþan yazarlarýn çoðu, çile deryasýnýn içinde boðulmuþ, çile çektikçe de yazma dürtüleri artmýþtýr. Yazmak için yaþamýþlar. Bu tutku onlara hayata tutunma yolu olmuþtur. Belki pek çoðu yazma tutkusunun kendisine verdiði rahatlama psikolojisi sayesinde güvenli bir limanda olduðu hissine kapýlmýþ. Bu yolun normal de doðruluk oraný çok yüksektir. Daha kaliteli eserleri dert dünyasý içindeki bu düþün ustalarý vermiþ demek doðru bir teþhis olacaktýr.

Garp dünyasýnda Charles Dickýns’lar, Tolstoy’lar, Wilde’ler, v.s. Þark dünyasýnda ise Ersoylar, Kýsakürekler, Peyami Safa’lar v.s bu güzide insanlarýn hayat hikâyeleri incelendiði zaman gerçek daha iyi anlaþýlmýþ olacaktýr. Bu insanlarýn kaleminden çýkan her kelime, toplumu peþinden sürükleyen bir ýþýk huzmesi olmuþtur. Çünkü onlarýn çile içindeki düþünleri, daha kaliteli bir dünya özlemi için temel teþkil etmiþ, olmasý gerektiði yollarý anlatmýþ, yanlýþlýklarý alaycý bir dille korkmadan çekinmeden dile getirmiþlerdir. Ýþte onlarý büyük noktaya getiren de o korkusuz kalem kullanma yollarýdýr. Bu yolda çile olmayýnca kudret hasýl olamýyor. Çekmek deyince, bir hücrede darp görmek deðil, yaþadýðý toplum içinde anlaþýlamamak, algýlanamamak, horlanmak, yaþam gerçeklerinin getirdiði sorumluluklardan hâsýl olan var olabilmenin yollarý (nafaka temini için emek vermek) v.s gibi gerçekler bu yolun üstündeki diken ve taþlarý oluþturur.

Türkiye’de yazar olmak kadar zor bir þey yoktur. Çünkü bizim toplum bilen bir toplumdur. Düþünce ürünlerine saygý duymaz. Belki bu saygý duyma yolunu, düþünen ve düþün ürünleri veren yazarlar bu hale getirdi denilebilir. Bunda gerçek payý yok deðil. Gerçek bu doðrultuda olsa bile, düþünen insana, beyin ürünü veren insana saygý duymak gerekir.

Türkiye yazarlarýný suçlarken, bazý gerçekleri kabullenmek zaruriyeti hâsýl oluyor. Bu ülkede ideolojik düþüncelerin hâkim olduðu dönemler düþün insanýnýn geleceðini karartmýþ, onlarý karþý grup nazarýnda küçük ve hakir düþürmüþ. Öteki ve beriki gibi sýnýflarda görülmüþ. Ortaya çýkan düþün ürünü her ne kadar yüksek efor sayesinde de olsa, öteki olduðu için, düþün sahibinin horlanmasý ile ideolojinin horlanýlacaðý kanýsý hakim olmuþ. Sonuç ise vahim neticelerin doðmasýna neden olmuþtur.

Türkiye’de yazar olmak demek, aylaklýk yaftasýný boynunuza asmakla eþdeðerdir. Ýdeolojik düþüncelerin insan zihniyetindeki tahribatý yüzünden bu ortam oluþmuþtur. Kanuna göre deðil adamýna göre belirlenen ve uygulanan sansürler de ayrý bir çile kapýsýný oluþturmuþ. Bu ideolojik zihniyetin içinde yetiþip belli mevki ve makamlara yükselen aklýevveller, düþün ustalarýna ideolojik yaklaþtýðý için onlarýn horlanmasý, hýrpalanmasý velhasýl kamu kurum ve kuruluþlarýn kapýsýnda çile çekmesini saðlamýþlardýr. Özel kuruluþlarýn ise düþün ustalarýna yaklaþým tarzý hep maddiyat penceresinden olduðu için düþük telif ücretleri ile yýpratýlmýþ. Veya kuvvetli bir torpil ile sahiplenmek mecburiyetinde kalmýþ. Bu sahiplenmenin de arkasýnda bir menfaatin varlýðý yatmaktadýr. “Bak senin dediðini yaptým sende beni kolla” gibi. Sayfalara nakþedilen emeðin ekmeðe dönüþmemesi sadece ve sadece Þark kültüründe vardýr. Türkiye, Garp ve Þark kültürünün uç noktalarýný oluþturmasýna raðmen ne þarktan ne de garptan istifade etmiþ. Kendine has bir çizgi çizip, gücün egemenliðini ortaya koymaya ve bu yolda ilerlemeye kalkýþmýþ. Böyle olunca da toplum bilinçli hale getirilmemiþ, halk güdülmesi gereken bir sürü gibi algýlanmýþ, demokrasi deyip, kendi çýkarlarý uðruna kanunlar çýkarabilmiþ, din anlayýþýný bile kendi menfaatleri için yanlýþ uygulamýþ, dine hurafe sokmada dünya devletlerinin en baþýnda gelen bir toplum olmuþtur. Türkiye’de bir mevkie yükselen kiþi, kendini kanun üstü görmüþ, devlet ekonomisine yön verdiðini zanneden bir kodaman veya zengin elindekini koruma sevdasýnýn, elindekine daha çok katmakla olacaðýna inanýp devlet ve millet menfaati yerine þahsi menfaati için hükmedenleri desteklemiþ veya kösteklemiþ. Ýþte yazarlýk burada daha çok önem arz ettiði için, kuvvetliye hizmet etmeyen yazarlar kabul görmemiþ. Deðer bulmamýþ. Bu deðer bulmayan þahsiyetler öldükleri zaman anlaþýlmýþ, yazdýklarý her satýr baþ tacý edilmiþ. Günümüzde deðer bulduðunu zanneden pek çok yazar müsvettesi var. Bunlar genellikle ya kiralýk, ya da satýlýk kalemlerdir. Ýletiþim organlarý ellerine verildiði için korkusuzca, yazabilmekte, fütursuzca konuþabilmektedir. Doðru yazýlan her þey her kesimden destek bulur. Fakat bu kiralýk ve satýlýklarýn görevi yazmak deðil, çamur atmak, edebiyatý edebiyat ortamýndan uzaklaþtýrýp belden aþaðý ucube noktalara çekerek, edebiyatý yozlaþtýrmaktan baþka bir iþ deðildir.

Garp âlemindeki düþün ustalarý belli bir noktada saygýnýn doruðuna gelmiþtir. 1900’lü yýllardan önce bu tür bir anlayýþ yoktu. Ayný Türkiye’deki gibi saygý görmeyen, deðer bulmayan, horlanan, aþaðýlanan pek çok düþün ustasý vardý. Ýþin garip tarafý, bu horlanan düþün ustalarý vefat ettikten sonra anlaþýlýr olmuþ, kaleme aldýðý her kelime, büyük deðer ifade eder olmuþ. Hele bazýlarýnýn her kelimesi, cümlesi baþ tacý edilir dereceye getirilmiþtir. Bir nevi o düþün ustasýný kutsamýþ, kutsallýkla ödüllendirmiþ. Oysa o þahsiyet yaþadýðý her anýnda çile deryasý içinde yüzmüþ, aç kalmýþ, açýk kalmýþ, horlanmýþ, fiþlenmiþ, velhasýl her türlü belaya layýk görülmüþ. 1900’lü yýllardan sonra garp dünyasý geçmiþteki bu deðerleri fark edip kutsallaþtýrma gayreti içine girmiþ ve onlara saygýnlýk kazandýrmýþtýr. Bugün batýda bu düþün ustalarý, eski üstatlarýna oranla daha huzurlu ve daha rahat bir hayat nizamý yaþamaktadýr. Fakat günümüz düþün adamlarý da bu mevki’de durabilmek için saðlam ve kaliteli eserler vermeye mecburdur. Garp âleminde gözden kaçan ama ileride büyük sorun olabilecek bir gerçek yatmaktadýr. O da kalemlerin edebiyat için deðil, anlýk çýkarlar için kullanýlmaya doðru gitmesidir. Toplum yönlendirme deðil, toplum eðlendirmenin daha aðýr bastýðý, kalem ile dünya nizamýnýn yanlýþ eller tarafýndan çizilmesi ve dünya haritasý üzerinde oynanan oyunlara bu kalemþorlarýn katýlmasý, garbýn çöküþünü hazýrlamaktadýr. Düþün ustalarýnýn bozulduðu bir toplum, çökmeye mahkûmdur. Düþün ustalarý horlanan bir toplum, batmaz ama düþün ustasýnýn kaleminin daha kuvvetli olmasýna neden olur.

Tarihi, geleceðe taþýyan deðerli üstatlardan biri olan Süleyman Tarýk Buðra, yazarlýðý þöyle tarif ediyor.

Bir yazar için anlaþýlmamak acýdýr. Fakat onun da acýsý var: Yanlýþ anlaþýlmak. “Kasýtlý ya da kasýtsýz, ikide bir önünü kesen bu olgu, ona, yazdýklarýný açýklamak mecburiyetini yükler ve eserine ayýracaðý zamanlarýný kemirir. Ama o, kendi ýþýðý olan taþlar gibidir; içinde daima beyaz pýrýltýsýný saklar, onu okuruna yansýtmaktan vazgeçmez. Yazdýklarýndan o ýþýðýn aðýr aðýr bize ulaþtýðýný hissederiz. Düþünce adamýnýn tek kaygýsý; ele aldýðý konuya, özgürlük içinde eðilmesine sistemlerin engel olmasýdýr.

Ýslam dünyasýnýn dahi ustalarýndan olan Muhammed Kutup bir temenni ile yaklaþmaktadýr. Þöyle diyor: Cemiyetin hakiki manasý ile Ýslâm cemiyeti olabilmesi için, mutlaka ve mutlaka hükümetinin, okullarýnýn, ailelerinin, fertlerin, yayýnýn, basýnýn, yazarlarýnýn, sinemanýn, söz, fen, iktisat ve düþüncelerinin buram buram Ýslâm ruhu tütmesi, canlýlýðýný saðlayan her þeyin Ýslâm’dan fýþkýrmasý ve onun metotlarýna boyun eðmesi gerekir.

Yazarlýðýn kiþilik aynasý olmasý gerektiði konusunda görüþlerini belirten deðerli üstat Mustafa Miyasoðlu, yazarda olmasý gereken özelliði anlatýrken der ki; “Yazar olarak tanýnanlarýn mutlaka kendilerine özgü bir tavýr ve üslup sahibi olmasý gerekir. Yani, özü sözü bir olmalý.”

Düþün dünyasýnýn deðerli kalemlerinden olan Cenap Þahabettinin yazarlýk konusunda iki tespiti var. bu deðerli üstat der ki; 1- Çok yazan deðil, güzel yazan yaþar. 2- Yazýsý ile okuyucularýný yükseltmeyen yazar ancak bir kâtiptir.

Yazan insanlarýn pek çoðu serseri damgasý yedikten sonra þaha kalkmýþ ve günümüzde, her eseri baþ tacý edilmiþtir. Çünkü doðrular zaman ve mekân mefhumunun çok çok üstündedir. Düþün üstatlarý bu gerçeði bildikleri için yazmak tutkusunun esiri olmuþ, çile ve dert dünyasýnýn içinde yaþamaya, katlanmaya mecbur kalmýþlardýr. O mecburiyet onlara daha güzel kapýlarýn açýlmasý için elbet ýþýk olmuþtur. Bu dünyada açýlmayan kapýlar elbet ahirde açýlýr. Yeter ki niyette iyilik ve ihsan hâsýl olsun.

Þeyh Sadi Þirazi’nin þu sözü dikkate deðerdir. O Güzel üstat der ki: “Kaleminden çýkan söz doðru olunca, kusur bulmak için cihan toplansa, umurunda olmaz.”

Ýslam âleminin deðerli üstatlarýndan biri olan Seyyid Kutup’un þu sözleri ile satýrlara son vermek istiyorum. Bu üstat þöyle diyor: “Kalem sahipleri büyük iþler baþarabilirler, ancak yazdýklarýný kanlarý ve canlarýyla beslemek þartýyla. Kalem sahipleri büyük iþler yapabilir. Ancak fikirlerinin ebediyete kadar yaþamasý için canlarýný feda etmeyi göze almak þartýyla. Doðruluðuna inandýklarý mesajlarý, uðruna baþ vermeyi göze alacaklar. Düþünce, inanç ve ifade hürriyeti yolunda zulmen öldürülenlerin fikirleri toplum içinde canlý bedenler gibi sonsuza kadar yaþar. “

Rabbimin selamý ve rahmeti yüreði ve ufku güzel insanlarýn üzerine olsun. Rabbim öðrenen, öðreten veya öðrenen ve öðretene saygý duyan insanlarýn sayýsýný çoðaltsýn.

Abdullah Yaþar ERDOÐAN