Eklenme Tarihi : 10.02.2013
Okunma Say�s� : 2198
Yorum Say�s� : 0

R�za Tevfik B�l�kba�� Kimdir

Ahmet AYAZ

GAZ�ANTEP HAK�M�YET GAZETES�.11.�UBAT.2013

1869- 1949- R�za Tevfik B�l�kba��’n� bizim ku�aktan �o�umuz �air olarak tan�r�z. Halbu ki O ya�ad�� a��n Filozof R�zas�dar. Ayn� zamanda b�y�k bir devlet adam�d�r. �imdi sizlere hayat�ndan bir kesit sunuyorum.1869’da g�n�m�zde Bulgaristan s�n�rlar� i�inde bulunan Svilengrad o y�llarda ise Edirne vilayetine ba�l� bir kaza olan Cisr'de do�du. Babas� M�lkiye kaymakamlar�ndan Hoca Mehmet Tevfik, annesi Kafkas muhacirlerinden M�nire Han�m idi. Babas�n�n iste�i �zerine �stanbul’da bir Musev� okulunda okudu. �spanyolca ve Frans�zca ��rendi. Babas�n�n kaymakaml�k yapt�� Gelibolu’da r��tiyeyi(ortaokul) bitirdi. Galatasaray Lisesi’nden mezun oldu. ��renci hareketlerine kat�ld�� i�in M�lkiye'den kovulduktan sonra 1890’da T�bbiye'ye girdi. T�p e�itimi s�ras�nda da birka� defa hapse girdi ��kt�; hapiste mahkumlar� isyana te�vik etti. Okulu 1899’da bitirip doktor olabildi.

T�bbiye y�llar�nda tan��t�� Ay�e S�d�ka Han�m ile evlenerek 3 k�z �ocu�u sahibi oldu; ancak e�ini 1903’te �ocuklar� hen�z 3, 4 ve 7 ya�lar�nda iken kaybetti

1907’de �ttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi ve bir y�l sonra Edirne mebusu olarak Osmanl� parlamentosuna girdi. 1908'de il�n edilen II. Me�rutiyet sonras� Selim S�rr� Bey (Tancan) ile birlikte at �st�nde �stanbul'un asayi�inden sorumlu oldu. �stanbul'da �ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin en �nde gelen �ahsiyeti olarak sivrildi ve devrim g�nleri boyunca Dersaadet'te en etkili ki�ileri aras�na girdi. Bu d�nemde iri c�ssesi ile nam salm��t�.�

Bir s�re sonra �ttihat ve Terakki Cemiyeti ile anla�mazl��a d��t�. Balkan Harbi’nin �ttihat��lar y�z�nden ��kt��na inan�yor, devletin Birinci D�nya Sava��’na girmesine kar�� k�yordu. �ttihat��larla m�cadele i�in 1912’de H�rriyet ve �tilaf F�rkas�'na girdi. Bu s�rada Sultan II. Abd�lhamit’ten �z�r dileyen bir �iir de yazd�.

1918’de son Osmanl� kabinesinde Ma�rif N�z�r� (E�itim Bakan�) olarak bulundu. Ayn� y�l H�r ve Kabul Edilmi� Masonlar B�y�k Locas�'n�n b�y�k �st�d� oldu. 1919’da �ura-y� Devlet (Dan��tay) Reisli�i yapt�.

Dar�lf�nun’da felsefe dersleri verdi. Felsefenin e�itim sisteminde yer almas� i�in �abalad�. 23 Temmuz 1908 tarihinde ba�layan II. Me�rutiyet D�nemi (1908-1918) boyunca tiyatro salonlar� ve k�raathanelerde halka a��k verdi�i konferanslar ile tan�nd�.

Osmanl� delegesi olarak, Sevr Antla�mas�'n� (10 A�ustos 1920) imzalad�. Bu nedenle Y�zellilikler listesinde yer ald� ve 1922’de yurtd��na ka�t�. S�rg�n y�llar�nda Hicaz, Amerika, �rd�n ve L�bnan'da ya�ad�.

Af Kanunu’ndan faydalanarak 1943’te kendi ifadesiyle "hesapla�mak i�in de�il, vedala�mak i�in" yurda d�nd�. 31 Aral�k 1949’da, fel� tedavisi i�in yatt�� stanbul Vak�f Gureb� Hastanesi’nde zat�rreeden �ld�. Mezar�, Zincirlikuyu Asr� Mezarl��’nda bulunmaktad�r.

R�za Tevfik B�l�kba�� (1869, Mustafapa�a -31.12.1949, �stanbul) T�rk ��ir, filozof ve devlet adam�.

Hece vezninde yazd�� iirlerle tan�nan Tevfik R�za B�l�kba��, felsefeye merak� nedeniyle Filozof R�za olarak an�l�rd�. T�p e�itimi g�ren Tevfik R�za, Osmanl� d�neminde milletvekilli�i, Milli E�itim Bakanl�� da yapan �ok y�nl� bir ki�ilikti. Politikadaki tutars�zl�klar� ve ate�li ki�ilik yap�s� nedeniyle olaylarla dolu bir �m�r s�rd�. Sevr Antla�mas�’n� imzalayan Osmanl� delegesi olarak Y�zellilikler aras�nda yer ald�� i�in uzun y�llar s�rg�nde ya�ad�; gurbet ac�s�n�, �iirlerinde dile getirdi. S�rg�nde iken yazd�� "U�un Ku�lar" isimli �iirinde yer alan; m�sralar� a�a��ya al�yorum.

U�UN KU�LAR

...

U�un ku�lar u�un do�du�um yere;

�imdi da�lar�nda mor s�nb�l vard�r.

Ormanlar koynunda bir serin dere,

Dikenler i�inde sar� g�l vard�r.

...

O �ay a��r akar, yorgun mu bilmem?

Mehtab� hasta m�, solgun mu bilmem?

Yasl� gelin gibi mahzun mu bilmem?

Y�ce da� ba��nda siyah t�l vard�r.

...

Orda ge�ti benim g�zel g�nlerim;

O demleri an�p bug�n inlerim.

Destan-� �mr�m� okur dinlerim,

��imde oral� bir b�lb�l vard�r.

...

U�un ku�lar, u�un burda vefa yok;

�yle akar sular, �yle hava yok;

Feryad�ma kar�� aks-i seda yok;

Bu yang�n yerinde so�uk k�l vard�r.

...

Hey R�za, kederin ba��ndan a�k�n,

Bitip t�kenmiyor elem-i a�k�n,

Sende -derya gibi- daima ta�k�n,

Daima �alkan�r bir g�n�l vard�r.

...

R�za Tevfik B�l�kba�� (Serab-� �mr�m)O zaman ki s�la �zlemini b�yle dile getirir

ESERLER�

R�za Tevfik B�l�kba��, b�t�n �iirlerini tek kitab� olan Ser�b-� �mr�m adl� kitab�nda bir araya getirmi�tir. Bu kitap, 1934’te Lefko�a’da bas�ld�.

Halk edebiyat�n�n tan�t�lmas� ile ilgili �al��malar da yapan B�l�kba��’n�n �mer Hayyam �evirileri, Tevfik Fikret hakk�nda incelemesi ve Dar�lf�nun'da vermi� oldu�u felsefe derslerinin ders notlar� kitapla�t�r�larak Felsefe Dersleri ad�yla yay�nlanm�� olup felsef� a��dan T�rk fikir hayat�nda �nemli bir yere sahiptir. Bu eserin transkripsiyonu 2001 y�l�nda Dr. M�nir Dedeo�lu taraf�ndan g�n�m�z T�rk�esiyle yeniden yay�nlanm��t�r.

"Abd�lhak Hamid ve M�l�haz�t-� Felsefiyesi" adl� eserini Abdullah U�man �stanbul �niversitesi Edebiyat Fak�ltesi Yay�nlar�'ndan ��karm��t�r.

Baz� hat�ralar�, (�leti�im Yay�nlar�) taraf�ndan "Biraz da Ben Konu�ay�m" ad� alt�nda yay�nlanm��t�r

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( R�za Tevfik B�l�kba�� Kimdir ba�l�kl� yaz� Ahmet AYAZ taraf�ndan 10.02.2013 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

R�za Tevfik B�l�kba�� Kimdir

GAZ�ANTEP HAK�M�YET GAZETES�.11.�UBAT.2013

ESERLER�

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu