1
RIFAT ILGAZI SAYGI İLE
ANIYORUZ.
1.1.1911 - 7.7.1993
Ahmet AYAZ
Gaziantep Güneş Gazetesi 13
Temmuz 2021
……………………………………………………
Sayılmayacak
kadar önemli eserlerinin yanı sıra, Ha Babam
Sınıfı ile, zihinlerden çıkmayan, bu ünlü şahsiyeti, ölümünün 18 yılında saygı
ve rahmet ile anıyoruz. Mekanı cennet olsun, ışıklar içinde uyusun diyorum.
Rıfat Ilgaz, 1911
yılında Cide'de doğdu.Şiir yazmaya ortaokul öğrencilik yıllarında başladı.İlk
şiiri 27 Temmuz 1927'de, günlük Nazikter gazetesinde yayınlandı.Ayrıca;
Açıkgöz(Kastamonu) , Güzel İnebolu ve Güzel Tosya gazetelerinde şiirleri ve
yazıları yayınlanmaya başladı. Lise yıllarında babasının ölümü nedeniyle
buradan ayrıldı.Yatılı olarak Kastamonu Muallim Mektebi'nde öğrenim gördü.1930
yılında mezun oldu.Altı yıl süreyle Gerede, Akçakoca, Hendek ile Düzce arasında
Gümüşova'da ilkokul öğretmenliği yaptı.Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünü 1938 'de
bitirdi ve Adapazarı Ortaokulu Türkçe Öğretmenliğine atandı.
1939'da İstanbul Karagümrük Ortaokulu'nda Türkçe Öğretmenliğine başlayan
Ilgaz'ın, yazı ve şiirleri büyük dergilerde yayınlanmaya başladı.1940 'da
Çığır, Oluş, Ulus, Güneş, Yücel, Varlık, Hamle ve Yeni İnsanlık dergilerinde
şiirleri çıktı ve aynı yıl Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girdi.1943'de
ilk kitabı 'Yarenlik'i yayınladı.Şiirleri olağanüstü bir ilgi gördü.Ocak
1944'de 'Sınıf'adlı şiir kitabı çıktı.Sıkı yönetim kararı ile toplatıldı.Pertev
Naili Boratav 'Sınıf' için:'Yeni Türk şiirine inanmayanlara, Rıfat Ilgaz''ın
kitabını okuyup anlamalarını dilemekten başka yapılacak bir şey yoktur' diye yazdı.
1945'de Gün Dergisi çıktı.Ilgaz bu dergide sekreterdi.Bu dergide yazıları
yayınlandı.Aziz Nesin'in Cumartesi Dergisine ortak oldu.Seçici kurulda çalıştı.
Öğretmenliğe yeniden döndükten sonra Boğazlayan-Yozgat'a tayini çıktı.Hastalığı
nedeniyle Validebağ Sanatoryumunda yattı.Şubat 1947'de Sebahattin Ali, Aziz
Nesin ve Mim Uykusuz''un çıkardığı Marko Paşa kadrosuna girdi.Sık sık kapatılan
bu derginin daha sonraları sorumlu müdürlüğünü üstlendi. 1952-1960'da Tan
Gazetesi'nde dizgici-düzeltmen ve röportaj yazarı olarak çalıştı.Turhan Selçuk
ve İlhan Selçuk'un çıkardığı Dolmuş Dergisi'ne 'Stepne' takma adıyla yazılar
yazdı. Hababam Sınıfı, Pijamalar(Bizim Koğuş) , Don Kişot İstanbul'da bu
dergide dizi olarak yayınlandı.
1961 Anayasası yürürlüğe girdikten sonra kendi adıyla yazı ve şiir yayınlama
özgürlüğüne kavuşan Rıfat Ilgaz Demokrat İzmir, Akbaba, Vatan, Yeni Gün, Yeni
Ulus gibi yayın organlarında ve kimi edebiyat dergilerinde yazı yazabildi.Sınıf
Yayınları'nı kurdu ve kendi kitaplarını yayınlayabildi.1970'te Basın Şeref
Kartı'nı aldı.1974'de emekli oldu.Doğum yeri olan Cİde'ye yerleşti. 12 Eylül
1980 döneminde göz altına alındı..Tutukluluğu sona erince İstanbulda oğlu Aydın
Ilgaz ile birlikte ölümüne kadar yaşamaya başladı.Hastalığından dolayı Ilgaz,7
Temmuz 1993 günü vefat etti.
ESERLERİ
Şiir kitapları:
Yarenlik (1943) , Sınıf (1944) , Yaşadıkça (1948) , Devam (1953) , Üsküdar’da
Sabah Oldu (1954) , Soluk Soluğa (önceki kitaplarından seçmelere
eklemelerle,1962) , Karakılçık (1969) , Uzak Değil (1971) , Güvercinim Uyur mu
(1974) , Kulağımız Kirişte (1983) , Ocak Katın Alagöz (1987) Ömer Faruk Toprak
Ödülünü kazandı.
Romanları:
Karadeniz'in Kıyıcığında (1969, önce oyun olarak çıktı,1965) , Karartma
Geceleri (1974) , Sarı Yazma (1976) Yıldız Karayel (1982) ile 1982 Madaralı
Roman Ödülü'nü ve 1982 Orhan Kemal Roman Ödülü'nü kazandı
Tiyatroları:
Basılmış oynanmamış veya oynanmış, yayınlanmamış oyunları da olan Ilgaz'ın
tiyatro türünde en ünlü eserleri Hababam Sınıfı (ilk oyun.1966, bas.1967) ve
Hababam Sınıfı Uyanıyor, Hababam Sınıfı Baskında, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı
(ilk oyun.1969, Ibiş oyunuyla, bas.1971) , Abbas Yola Gider (1971) adlı
kitaplarıdır.
Mizah:
Önce iki hikaye kitabı çıkardı: Radarın Anahtarı (1957) , Don Kişot Istanbul'da
(1957): sonra iki roman: Hababam Sınıfı (1957,10. b.1972, filme de alındı:
1975) ve Pijamalılar (Bizim Koğuş) (1959) . Bunları, gene mizah türünde pek çok
hikaye izledi: Kesmeli Bunları (1969) , Nerde O Eski Usturalar (1962) ,
Saksağanın Kuyruğu (1962) , Şevket Usta'nın Kedisi (1965): Geçmişe Mazi
(1965)v.b
Anılar:
Yokuş Yukarı(1982) , Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra(1986)
Güncel:
Nerde Kalmıştık (1984) , Cart Curt (1984) köşe yazılarını topladığı
kitaplarıdır.
Çocuk kitapları:
Halime Kaptan (1972) Kumdan Betona (1976) , Öksüz Civciv (1979) , Bacaksız
Kamyon Sürücüsü (1977) ,
Cankurtaran Yılmaz (1979) , Bacaksız Sigara Kaçakçısı (1980) , Bacaksız Okulda
(1980) , Bacaksız Tatil Köyünde (1980) , Bacaksız Paralı Atlet (1980) ,
Küçükçekmece Okyanusu (1983) , Apartıman Çocukları (1984) , Çocuk
Bahçesinde(1993)