KALİTELİ YAŞAMDA
STRATEJİK PLANLAMA YÖNETİMİ
Hayatımızın
tamamını planlayarak yaşarız. Bazılarını farkında olarak bazılarını da farkında
olmadan planlarız. Planlar kısa, orta ve uzun vadeli; önemsiz, az önemli,
önemli ve çok önemli; az esnek, orta esnek ve çok esnek gibi çeşitlendirilerek
uygulamaya konulabilir.
Sabah
kalktığımızda önce ne yapacağımıza karar vermek ve uygulamak, zihnimizden
hızlıca yaptığımız bir planın sonucudur. Özellikle zaman planlamasını doğru,
düzgün ve stratejik bir şekilde yap(a)madığımız takdirde, kendi ellerimizle
krizler üretmiş oluruz.
Önemli işlerin
acil işlerden ayırt edilmesi için, esnek ve stratejik planlara ihtiyacımız
vardır. Acil işlerin baskılama ve zorlama yetenekleri vardır. Ama o ölçüde de
önemsizdirler. Halbuki, önemli işler sürekli ertelemeye ve geciktirmeye
müsaittirler. Çünkü bunların zorlama ve baskılama yetenekleri yoktur. Fakat
ihmal edilen ve gereksiz yere ertelenen önemli işlerin uzun vadedeki
intikamları çok acı olur. Çoğu zaman da telafisi mümkünsüz sorunlar yumağı
haline gelir.
Dengeli,
sağlıklı ve kaliteli beslenmemize göstermemiz gereken ehemmiyet; okuma,
öğrenme, araştırma-geliştirme, paylaşma, üretme, sinerji ortaklığına katkı
sunma gibi önemli kaliteli yaşam unsurlarının stratejik planları zamanında
yapılmalı ve uygulanmalıdır.
Sevgi sermayesi
hesabını yüksek tutma, dost ve arkadaşlık havuzuna yatırımlar yapma, pozitif
iletişim, kaliteli empati yapma ve uygulama, etkin ve güzel beden dili kullanma
gibi güzel yatırımlar için de, stratejik planlar uygulamaya konmalıdır.
Boşa zaman
öldürme, can sıkıntısına esir olma, ihmalkarlıklar göstererek bedavaya sorunlar
üretme, eyleme geçme yerine, suçlama, suçlu arama, savunmaya geçme, üste çıkma,
inatlaşma, iddialaşma gibi sevimsiz hırsızlarla kucaklaştığımız zaman stratejik
planlarımız lime lime olacaktır.
Stratejik
planlama, her türlü önlem ve tedbirleri almamıza rağmen, bizim dışımızda
çevresel faktörlerin özünden kaynaklanan veya diğer ortaklarımızın kötü
niyetlerinden kaynaklanan sorunlarla karşılaştığımız zaman, daha büyük bir önem
arz edecektir.
MESELA; pikniğe
gitmek için sözleştiğimiz ekibimizden birisinin yolda gelirken trafik kazasına
maruz kalması, önceki planımızı altı-üst etmemelidir. Derhal yeni durum hızla
değerlendirilmeli, önceki güzel plan akılcı bir şekilde dondurulmalı (paramparça
edilmemeli), aciliyet arz eden yeni duruma uygun derhal bir yeni stratejik plan
geliştirilmeli ve uygulamaya konmalıdır. Burada aksi şeytana suç yüklemek,
olaya maruz kalan arkadaşı dikkatsizlikle suçlamak, bütün planların alt-üst
olduğu sonucuna vararak hayıflanmak, kendini suçlamak gibi olumsuz eylem ve
düşünceler, stratejik yeni bir plan yaptırtmayacağı gibi, yeni yeni
problemlerin ateşine benzin taşıyacaktır.
Olmasaydı
iyiydi, ama olduktan sonra, zaman çözüm zamanı olmalıdır, mevcut sorunları körüklemek değil…
Evinde yaşlı bir
ebeveynine bakan çalışan bir birey düşünelim. Her zamanki gibi büyüğü için
bütün tedbirleri alarak, görevine gitmiş olsun. İşyerinde de planlanmış birçok
işi var. Zaten onları yetiştirememenin baskısı içinde yuvarlanırken, babasının
düşüp kolunu veya ayağını kırdığı haberini aldı. Olağanüstü stratejik yeni bir
plana ihtiyaç hasıl oldu. Hem de en acele cinsinden.
“Ah baba ben
sana evden çıkma demedim mi? (Halbuki, evde de düşüp bir yerini kırabilirdi).
“Sen ne zaman
benim sözümü dinleyeceksin? “Benim iş yoğunluğumdan dolayı şimdi sana ayıracak
zamanım mı var? Cinsinden serzenişler, yeni yapmamız gereken “stratejik
planların” en büyük düşmanlarıdır. Babanın geçirdiği beklenmedik kazadan dolayı
(ki kaliteli insanlar bu türden olağanüstü problemlere dahi hazırlıklı ve
stratejik planlı olmalıdır), yeni ve yüksek kaliteli stratejik planlara
ihtiyacımız vardır. Bunun sağlıklı ve etkin yapılabilmesi için de, tevekküle,
sabıra, hoş görmeye, affetmeye, soruna değil çözüme odaklanmaya, etkin kriz
yönetimine, liderlik ve bilgelik vasıfları taşımaya çok büyük ihtiyacımız
vardır.
Üniversite sınav
sonucunda herkesin heyecanla beklediği fakülteyi tutturamayan gencin durumu,
çok önemli stratejik ve esnek planların uygulamaya konulmasına ihtiyaç duyar.
Planlarına katı ve sıkı bir şekilde sarılanlar, esnek ve stratejik planlamaya
geçmeyi beceremeyenler; derhal çocuğunu iyi çalışmamakla suçlayacak ve sorunun
ateşine odun taşıyacaktır.
Yapılması
gereken; çocuğun eğitim ve öğrenim kapasitesi zamanında öğretmenlerinin
yardımıyla büyük ölçüde tahmin edilip, muhtemel iyi sonucun yanında muhtemel
olumsuz sonuç için de, esnek ve stratejik planların hazırlanması gerekirdi.
Asla ve asla çocuğu rencide etmeden, aşağılamadan, başkalarıyla
karşılaştırmadan, suçlamadan, (gerekirse suçu kendimizde arayarak) çözüm odaklı
yaklaşmamız gerekir. Yeniden sınava hazırlanma, yeni bir meslek seçimi, yeni
bir sanat dalına yönelme, çocuğun yetenekli olduğu bir dalda eğitimini
yoğunlaştırma, ticarete atılma vb. alternatif stratejik planların zorlama ve
emretme olmaksızın, istişare ile geliştirilmiş olması gerekir.
Çok önemli bir
ihaleye katılacak şöhretli bir iş adamının aceleyle koşuştururken, bir trafik kazasına
şahit olması, yaralıların onun maddi ve manevi imkanlarına muhtaç olduğu bir
durumda iki seçeneğe sahiptir.
-
Çalışma hayatı için çok önemli olan
büyük ihaleye katılmak için kazayı görmezden gelmek. (Erdem ve diğergamlığın,
maneviyatın, yardım etmenin, paylaşmanın, stratejik yeni planın katledildiği
an).
-
Önümdeki yardım bekleyenlerin bana olan
ihtiyacı var diyerek, eski çok önemli planını buz dolabına kaldırarak, yeni ve
yüksek kaliteli bir stratejik plan olan yardım etmeyi seçmesi. (İnsanlığın,
yardımlaşmanın, katkı ve destek vermenin, maneviyatın, erdem ve diğergamlığın
pik yaptığı an)
Değişmeyen tek
şeyin değişim olduğu dinamik bir dünyada yaşadığımızı düşündüğümüzde, her an
her türlü verilmiş karar ve planlarımızın ani ve tedrici değişikliklere
uğrayabileceğini hesap etmemiz gerekir. Aksi davranış, katı ve sert tutuma,
değişim ve gelişmeye direnmeye, tembelliğe, uyuşukluğa, bahaneler üretmeye,
suçlular aramaya, haklılıkta inat etmeye delalettir.
Bu davranışlar
ki, stratejik planlar ve eylemlerin en büyük hırsızlarıdır. “Ya tozu dumana
katacaksın, ya da tozu dumanı yutacaksın” felsefesi bu durumu çok iyi açıklar.
Stratejik
planlarını zamanında düşünmeyenlerin ve yerine getirmeyenlerin mazeretleri de
hazırdır. (Nedense onlar için güya iyi savunma gerekçeleri vardır).
-
Ben ne bileyim öyle olacağını.
-
Daha önce ben hep böyle yapardım.
-
Aksi şeytanın işi.
-
Kaderin işine bak…
-
Birileri manipüle ettiler.
-
Hükümetin politikası iyi değildi.
-
Birçok engelleyenim oldu, vb.
Stratejik
planlar yapmak için, uzağı iyi görmek ve okumak gerekirken, geçmişten dersler
ve deneyimler kazanarak, mevcut durumu da ıskalamamak oldukça önemlidir. Mevcut
duruma sıkı sıkıya bağlı kalarak, gelecek için stratejik planların yapılması
gerekirken;
- Hele bir o zaman gelsin, düşünürüz.
- Başkaları bir yapsın görelim.
- Şimdi işimiz başımızdan aşkın.
- Eski köye yeni adet getirmeyelim.
Türünden savunmaların hiçbir geçerliliğinin
olmaması gerekir.
Aynı zamanda
kaliteli stratejik planların yapıldığının varsayılması, zamanında alınması
gereken önleyici ve koruyucu tedbirlerin de önüne geçmemesi gerektiği
aşikardır.
Selam, sevgi ve
dualarımla… Allah’a emanet olunuz…
15 Şubat 2014.
Cumartesi Saat: 11.00. Antalya
Yrd.Doç.Dr.
Süleyman COŞKUNER