Nagaple Ayþe'ye...

            Bir eski zaman filozu demiþ ki: "Anayurdun yitirilmesinden daha büyük bir acý yoktur." bu yazý Çerkez Sürgünü'nde ölen o güzel insanlara, yerinden yurdundan edilen o özgür halka ithaf edilmiþtir.

            21 Mayýs 1864, Çerkez Sürgünü... Ýnsanlýk tarihi maalesef hep zulümlerle, ölümlerle, göç ve sürgünlerle dolu... Ve yazýk olan þu ki, bu sürgünler ve soykýrýmlar asla gündeme getirilmiyor. Unutturulmaya çalýþýlýyor hafýzalardan, silinmeye gayret ediliyor tarih sayfalarýndan. Son Çerkez kalana dek silinmez bu soykýrým ve sürgün, bu da böylece hafýzalara kazýnsýn.

            Lanet olsun, insaný öz yurdundan sürgün edenlere. Onu yollarda sersefil býrakanlara, canýna kastedenlere...Kurda, kuþa, balýða yem edenlere... Lanet olsun geçmiþin suçunu görmeyenlere, özür dilemeyenlere... Hiçbir þekilde örtemezsiniz bunu, kapatamazsýnýz, yok edemezsiniz. Üzerimize Karadeniz'i örtseniz bile! Ama bunu kabul edebilirsiniz; insan olmanýzýn ve insanlýðýn gereði...

            21 Mayýs 1864, göç ve soykýrýmýn tarihidir. Ve bunun müsebbibi  Çarlýk Rusya'sýdýr. Kýrým Tatarlarý, Ubýhlar, Çerkezler yerinden edildi ,canýndan, malýndan... Susun ey çaðdaþ ve modern  kerkenezler! Umurunuzda mý? Ufkunuz Karadeniz gibi kapkaradýr. Mavi deðildir Karadeniz, aldýðý canlardýr onu kapkara eden. Derler ki balýklar ete doymuþtur o tarihlerde. Derler ki Çerkezler o tarihten sonra balýk yemezler. Gemiler týka basa olduðu için batmýþtýr Karadeniz'in karanlýk ve derin sularýna. Çoðu Çerkez, hastalanýp ölmüþtür ve Karadeniz'e atýlmýþtýr. Kimiz zaman da gemilerde yer olmadýðý için hastalar ve yaþlýlar atýlmýþtýr Karadeniz'e. Sahile, balýklarca yenmiþ cesetler vurmuþtur. Binlerce insan yok olmuþtur. Öldüðünü anlayýp da denize atmasýnlar diye anneler, ölü çocuklarýna ninniler söylermiþ. Yüreðiniz yýrtýlmaz mý þimdi? Ninniler hiç bu kadar aðýtsal ve aðrýsal olmamýþtýr.

            Ah insanlýk, var mýsýn sahiden? Dürbünle bile görünmüyorsun da! Yüreðin var mý mesela, atmýyor da nabzýn! Beynin çalýþýyor mu? Bu sürgün ve soykýrýmlar akýl iþi deðil de ondan! "Bize Çerkezlerin ülkesi lazým, Çerkezler deðil" bunu bir Rus generali ifade etmiþtir, Her þeylerini ellerinden aldýnýz. Bu sürgün bugün unutulmaya yüz tutmuþ. Her Çerkez'in bu sürgünü nefsinde yaþamasý ve her platformda bunu dillendirmesi gerekir. Yoksa Rusya'ya, Avrupa'ya, Amerika'ya kýzmaya hakkýmýz olamaz. Çünkü ilk olarak biz unutuyoruz acýmýzý. Sakýn unutma, büyük acýlardýr toplumlarý toplum yapan ve bir arada tutan.

            Binerken sürgün gemilerine Daðlýlar, arkalarýnda onurlarý olarak gördükleri atlarýný Ruslara kalmasýn diye vururlar tek tek. Bu nasýl bir imtihandýr ki en sevdiklerini dahi onurlarý için gözünü kýrpmadan feda edebiliyorlar.  Zaman çok kýsýtlýdýr;  gemiler az ve olanlarý da çok dardýr. Ne baþlarýnda kara kalpaklarý vardýr, ne de bellerinde gümüþ kakmalý kamalarý... Ne de rüzgarla yarýþan o güzelim atlarý...  Onlar "Daðlý"larýydý Kafkaslarýn;  mis kokulu, cesur ve güzel... Bugün yüreði "Daðlý"larýdýr Kafkaslarýn; nadim iki gözyaþý gibi, özel...Unutma asla sana yapýlaný, unutturma!

            Karadeniz mezarlýðýdýr Adigelerin. Kuþlar yuvalarýný insan saçýndan yaptý o yýllar. Kimse sesini çýkartmadý ki! Konuþmadý ki ayan beyan, yazmadý ki! Hesap soran var mý bugün? Herkes tecritte, dýþlanmýþlýk psikolojisinde! Oysa öz yurdun orada! Daðlýlarýn baþýna gelenleri anlatabilecek kelime de yok. Olsa da gücü yetmez o kelimelerin, silik ve yetersiz kalýrlar. Binlercesi sürgün yolunda öldü. Binlercesi açlýktan ve yokluktan... Binlercesi boðulmaktan... Kýyýlarda ölen ve ölmek üzeren olan binler vardý. Balinalar vururken o kýyýlara ayaða kalkan dünya, insanlar vururken kýyýya görmezlikten geliyor. Ah be kahpe dünya, sen de yalansýn ya!

            Ölen anneler... Ve ölen annelerin soðumuþ cesetlerinde süt arayan bebeler... Bu kareler insan olana  neler eder neler. Kalbi zedeler, insanlýðý... Donup öldüðü halde çocuðunu kucaðýnda býrakmayan anneler... Tarihin en utanç duyulacak günleri... Çerkez olmaya gerek yok, Adige olmaya, Abhaz olmaya da... Sadece insan olmaya gerek var, onlarý anlamak ve onlarýn ortak acýlarýný hissetmek adýna... Ýnsanlýðýn onurunu bir nebzede olsa ayakta tutmak için! Çünkü insana ve insanlýða dair hiçbir þey ama hiçbir þey bize uzak olmasýn.

            "Karadeniz en çok bize karadýr." der Çerkezler, haklýlar. Çerkez Sürgünü'ne  tanýklýk eden yaþlý bir Çerkez de: "Deniz kenarýnda yedi yýl boyunca atýlmýþ insan kemikleri vardý. Kargalar erkek sakallarýndan ve kadýn saçlarýndan yuvalarýný kurarlardý. Deniz yedi yýl boyunca karpuz gibi insan kafataslarýný atýyordu sahile. Benim orada gördüklerimi düþmanýmýn bile görmesini istemem." demiþti bir röportajýnda. Bir  Rus askeri ise "Oraya buraya daðýlmýþ ve köpekler tarafýndan parçalanmýþ, yarý yenmiþ, çocuk, kadýn ve yaþlý cesetleri... Açlýktan ve hastalýktan tükenmiþ, zayýflýktan bacaklarýný zor kaldýran, bitkinlikten düþen ve aç köpeklere canlý canlý yem olan göçmenler. Bu ölçülerde ve böyle sefalete insanlýk nadiren þahit olmuþtur" demiþti.

            21 Mayýs 1864 sürgün... 21 Mayýs 2016 bugün... Tam 152 yýl, unutmak mý?

            - Asla!