ÇOÐUNLUÐUN  BÜYÜSÜ

 

_ Neden böyle yapýyorsun ?
_ Herkes böyle yapýyor.
Yukarýdaki konuþmaya defalarca þahit olmuþsunuzdur. Acaba niçin böyleyiz ? Niçin herkesin yaptýðý gibi yapmak zorunda hissediyoruz kendimizi ? Aykýrý davranýþlar neden bizleri tedirgin eder ? Çoðunluðun yaptýðýnda apayrý bir güven hisseder, yapýlanýn yanlýþ mý, doðru mu olduðunu sorgulamayýz.

Bir davranýþýn doðru veya yanlýþ olduðunu belirleme yetkisi her zaman topluma verilmemelidir. Daha önceki yazýlarýmda aklýn yolunun bir olup olmadýðýný tartýþmaya açmýþtým. Toplum dediðimiz þey, nihayetinde tek tek fertlerin oluþturduðu bir kalabalýktýr. Kalabalýklar ise her zaman kolaylýkla yönlendirilmeye meyillidir. Sosyologlar “sürü psikolojisi” diye bir kavramdan bahsederler. Bir koyun sürüsü, sürünün baþýndaki hayvan nereye giderse oraya gider, bu gidiþin sonunda uçurum bile olsa fark etmez, hiç düþünmeden atlar. Ýþte bu davranýþ iki kelimeyle çok güzel ifade edilmiþ : sürü psikolojisi. Ýçinde yaþadýðý toplumun psikolojisini iyi tahlil edebilenler kitleleri kolaylýkla hedefleri doðrultusunda sürüklerler. Siyasilerin oy oranlarýndaki dalgalanmalar ile tutumlarý arasýndaki paralellik bunu en güzel bir biçimde ortaya koymaktadýr.

Çoðunluk tarafýndan sürüklenmemenin tek çaresi sorgulama alýþkanlýðýný kazanmaktýr. Sadece sorgulamayý kendine alýþkanlýk edinenler doðru olan ile yanlýþ olaný fark edebilir.Bu fark ediþ o kadar önemlidir ki hem idrak sahibini hem de o kiþinin mensup olduðu toplumu kurtarýr. Tarihi incelediðinizde bunun birçok örneðine rastlarsýnýz. Öncelikle Allah tarafýndan gönderilen peygamberler tek baþlarýna çevrelerindeki þirkle ve ahlaksýzlýkla mücadele etmiþler, insanlýðý kurtuluþa çaðýrmýþlar. Kimsenin fark etmediði ilmi hakikatleri keþfeden müstesna kiþiler, baþlangýçta deli olarak kabul edilmiþler; ancak daha sonra kendilerini dahi ilan etmiþler.”Dünya dönüyor.” diyen Galileo’nin çoðunlukçu papazlarýn elinden nasýl kurtulduðunu hepimiz iþitmiþizdir. Avrupa’daki reformunun ve Rönesans’ýn baþlatýcýsý, çoðunluðun dýþýnda kalan sýnýrlý sayýda bilim adamý olduðunu da herkes bilir.

Herkesten farklý bir doðruya inanmak, ayný zamanda büyük bir fedakarlýktýr. Bakarsýnýz en yakýnlarýnýz size “Niçin sen de herkes gibi yapmýyorsun?” diye tepki gösterir. Ýnsanýn yürüdüðü yolda yalnýz kalmasý kolay deðil. Sabýrlý olmak lazým. Mücadeleniz sonunda bir þeylerin güzelleþtiðini gördüðünüz zaman “Çektiðim sýkýntýya deðmiþ.” diyeceksiniz. Deðiþim her zaman sancýlý ve yavaþ yavaþ gerçekleþir. Yýllardýr belli alýþkanlýklarý devam ettiren insanlara birden “O düþünce ve davranýþlarýnýz yanlýþ.” dediðiniz zaman karþýnýzdakiler “Bütün bu yüzlerce, milyonlarca insan yanlýþ yapmýþ olamaz.” diye tepki gösterecektir.

Bugünlerde bütün yurtta yýlbaþý gecesinin kutlama hazýrlýklarý yapýlýyor. Yýlbaþý kutlamalarý, bizim deðerlerimize aykýrý bir etkinlik. Ne yazýk ki tüm Türkiye bu günü neredeyse milli bir bayram gibi kutlamaya hazýrlanýyor. Hatta milli bayramlara göstermediði özeni bu güne gösteriyor. Daha da üzücü olaný Diyanet Ýþleri Baþkanlýðýn bile onaylamadýðý piyango oyununa “milli” sýfatý yakýþtýrarak tüm ülke hep birlikte bir yanlýþýn peþinden sürükleniyor.

Bütün bunlara karþý çýkmak ve bütün bunlarda uzak durmak istediðinizde “aykýrý” kabul ediliyorsunuz ve çoðunluðun keyfini kaçýrýyorsunuz. “Herkes eðlenirken eðlenmemeyi tercih etmek, doðru bir seçim deðil.” deniliyor size. Ýþin bir de nefse hitap eden tarafý var. Her ne kadar deðerlerimize aykýrý bir kutlama olsa da, eðlenceli bir etkinlik bu. Eðlenmekten vazgeçmek kimin iþine gelir? Demek ki insanýn doðru bildiðini yaþamasý bazen kendiyle bile mücadele etmesini gerektiriyor, kendi istek ve arzularýyla… Bunlardan da anlaþýlýyor ki sürü psikolojisinden kurtulmak için sadece içinde bulunduðumuz toplumu deðil, kendimizi de sorgulamalýyýz; çünkü bir yanýmýz hep "sürü" olmak isteyecek.