Sezai Karakoç’un Yazýlarýnda Þiir-Þair Ýkilemi

“Ýslamýn Þiir Anýtlarýndan” Karakoç’un Ýslâm Þairleri’nden bazý þiirleri tercüme ettiði Diriliþ Ekolü’nün Þiir Cephesi’nin beslendiði kaynaklara dikkat çeken bir eseri. “Birkaç Söz” baþlýklý makalede yer alan açýklamalarý:

“Bu ülkede her anlamda kýyýldýðý gibi þiire de kýyýlmýþtýr. Geçmiþle ilgi kesilmiþ, dünyanýn en basit taklitçi þairleri büyük þair diye ilan edilmiþ, bunlarýn sonucu olarak da þiire karþý büyük bir ilgisizlik doðmuþtur. Bir toplumun kalbini tazeleyen baþlýca ruhî gýdalardan biri olan þiir böyle bir ……..uðratýlýnca, toplumun ölü hale gelmesi, bu açýdan da uygarlýðýmýzýn düþmanlarý tarafýndan gerçekleþtirilmiþ oldu.”(Sh. 9)

Þiire önem verilmeyiþin sebeplerini sorgular, Þair. Bu karamsarlýk, Karakoç’a göre geçicidir. Çünkü Þair, bunun cevabýnýn er geç verileceðini, hesabýnýn görüleceðini belirtir:

”Tekniði amacýna uyduran yeni bir þiir gelecektir. Yeni yöntemlerle gelecektir geleceðin þairi. Gelecektir ve toplumu yeniden kendine döndürecektir.”

Þair’in toplumu deðiþtirme gücünü ima ederek, “Bu çalýþmalarýmýz buraya varmak içindir.” Biçiminde kesin bir yargýya, hükme varýr:

”Umutsuzluðun en belirdiði yerde umut belirir. Sýnýr aþýldýðýnda tersine dönüþülür. Ýnsanlýk komedyasý sona erer ve perde yeniden açýlýr. Hakikat yeniden sahneye koyar kendini.”(Çað ve Ýlham –III Sh. 10)

Sezai Karakoç, “Bu ülkede her anlama kýyýldýðý gibi þiire de kýyýlmýþtýr.” diyerek kýyýlan anlamlara yüklediði mesajý þu þekilde açýklýða kavuþturur:

” Ýslâm bugün, Batý Medeniyet ve Kültürünün insanlýðý büsbütün yok etmememsi için direniyor. Bu direniþi dile getiren güçlü romancý, þair ve düþünürlerimiz yok. Batýlý kadar habbeyi kubbe yapamadýðýmýz için ne medeniyet ve kültürümüzün yüceliðini tam anlatabiliyor, ne de þerefli direniþimizin destanýný yazabiliyoruz.”(Sur Sh.30)
Diriliþi gerçekleþtirme anlamýnda yaþadýðý ülkenin yüklenmesi gereken sorumluluðu yerine getiremediðini ve bunda þairlerle edebiyatçýlarýn ihmali olduðunu vurgulayan Karakoç, sanat ve sanatçý arasýndaki iliþkinin yeterince sorgulanmadýðýný bilmektedir.
Diriliþ ismini sembol olarak seçen ve böyle bir eksende fikrî mücadelesini veren Yazar, kalemini her alanda eser vermekle mükellef tutar. O, inandýðý davanýn sadýk savunucusudur. Ne olursa olsun Diriliþ ile düþüncelerini açýklar, düzyazýlarýnda bunu dile getirir, þiirlerinde bunu þairane tarzda ifade eder.
Edebiyat Yazýlarý’nda Þairi “Sanat Adamý “biçiminde isimlendirir. Edebiyat Yazýlarý’nda ”Þair de bir sanat adamý, has bir sanat adamý olarak duygularýný, izlenimlerini, anýlarýný, umutlarýný, öfkesini, sevincini, sevgisini, acýsýný, duyarlýðýný kimi kez bir kazma, kimi kez bir çekiç gibi ve daha nice araçlar gibi kullanarak, dilden kullanýlabilir kütleler koparýr, onda soyutlamalar yaparak, kelimeleri bazen tüm baðlarýndan sýyýrarak, bazen tüm baðlantýlarýný bir noktada yoðunlaþtýrarak, bazen da en ihmal edilmiþ ya da unutulmuþ bir baðýntýsýný kabartmalaþtýrarak ve sonunda önüne serilmiþ bu sýrat köprüsü sarhoþu unsurlar bütününe ruhundan diriliþ soluðunu üfleyerek, eserini ortaya kor.” diyen Karakoç, “Bütün bu iþlemleri bir sýra dahilinde yapabileceði gibi, düzen sýra ve anahtarý kendinde olmak üzere, bütün sýralarý altüst ederek de yapabilir. Uzun bir sürede de birdenbire de doðabilir, eser onun ruhunda ve kalbinde.” (sh 18-19)
Sanatçýyý þöyle tanýmlar:” Sanatçý, adeta, bilemediðimiz bir dünyadan, bir kaza sonucu, dünyamýza düþmüþ bir yaratýktýr.”(sh. 20) Bu orijinal bir tanýmlamadýr. Bu tanýmlamada sanatçýnýn farklýlýklarý da ön plândadýr.
Sanatçýnýn olaylara ve durumlara bakýþ açýsý oldukça farklýdýr. Sanatçýnýn duyarlýlýðý, elbette sýradan duyarlýlýk deðildir:”Bazýlarýnýn sandýðý ya da iddia ettiði gibi, o, yabancýlaþmamýþ, yabancýlaþtýrýlmamýþtýr. Düpedüz yabancýdýr, o. Yabancý gelmiþtir ve yabancýdýr. Ona düþen, bu yabancýlýðý ortadan kaldýrmak, þu dünyaya alýþmaktýr. Dünyayý tanýmalýdýr, ilkin. Ona seslenmeli, dost olduðunu söylemelidir. Onun gönlünü kazanmalýdýr. “(sh 20)
Sanatçýya yaklaþýmý farklýdýr. Sanatçýnýn gözlem yapmasý deðiþiktir: “O, bir yorum dehasý, bir açýklama furyasýdýr. Anlatacak, anlatacak, bin ayrýntýyla görüþe aldanmamalarýný dünya yurttaþlarýna söyleyecektir.”(sh 21) Bu yorum, Þairi” Sanat, kaçsa da inkar etse de ‘Tanrýya doðru’dur hep” fikrine götürür.(sh 23)
Sezai Karakoç, sanatçýda ilahî duyumlar olduðunu kabul eder. Çünkü sanatçý, “Peygamberler de gelmiþlerdir; ama onlar ‘dosdoðru’ gelmiþlerdir. ‘Gönderilmiþler’dir. Gelmenin, gönderilmenin bilincindedirler. Oysa, sanatçý, çoðu kez geldiðini bile bilmez. Ya da çok sonralarý onun farkýna varýr. Bazen da ta gidinceye kadar bu ‘geliþ’ten haberli olmaz.”(sh 21)
Þair’i inancýndan dolayý metafizikle fazla ilgilenir bulanlara adeta verilen cevap:”Þairler, hiçbir çaðda, metafiziðe yabancý, fizikötesinden vareste olmadýlar. Onda müstaðni kalamazlar, ne yapsalar…”(sh 26)
Karakoç’un Ýslamýn Diriliþi adlý eserinde þehirlere sesleniþi vardýr:” Ey Dicle, Ey Baðdat, Ey Þam, Ey Fýrat, Ey Ýstanbul, Ey Diyarbakýr, Ey Nil, Ey Mýsýr, Ey aydýnlýk þehir Medine nerde senin kelimeleriyle, ürpertili sesleriyle, insanlýðý, bal rengi bir insanüstüler bölgesine, ilhamýn yüce dünyasýna çeken þairlerin?”(sh 52)
Karakoç’un düzyazýlarýndaki gezintide þiir ve þair hakkýndaki düþünceleri netleþmiþtir, sanýrým. Þair, daima inanç, kültür ve medeniyet üçgeninde þiiri ve þairi aramanýn gerekliliðini ifade eder. Kendi köklerine yabancý olmanýn, þairine ve þiirine bir þey kazandýrmayacaðý ortadadýr. Bu sebeple sanatçýnýn misyonunun önemli olduðunu vurgular ve sanatçýyý görevlendirilmiþ insan olarak tahayyül eder, kiþi farkýnda olmaksýzýn. Karakoç’un düzyazýlarýnda alýntýlarý çoðaltmanýn ne gereði vardýr? Zaten, þaire ve þiire yüklediði anlam, yeterince açýk deðil midir?