Alt� as�r boyunca ya�ayan Osmanl� Devleti'nin kurucusu ve isim babas� olan Osman Gazi 1258 y�l�nda Bilecik'in S��t il�esinde do�mu�tur. O�uzlar�n Bozok kolunun Kay� boyundan olan Ertu�rul G�zi' nin o�ludur. Annesi Halime Hatun'dur.

Osman Bey �� karde�in en k��yd�.1281 y�l�nda S��t'te Kay� Boyu'nun y�netimine ge�ti�inde hen�z 23 ya��ndayd�. Ata binmekte, k�l�� kullanmakta ve sava�makta �ok mahirdi. A�iretin ileri gelenlerinden �mer Bey'in k�z� olan Mal Hatun'la evlendi. Bu evlilikten ilerde Osmanl� Devleti'nin ba��na ge�ecek olan o�lu Orhan Gazi d�nyaya geldi. Yine Osman Gazi 1289'da �eyh Edebali�nin k�z� Rab�a B�l� H�tun'la evlendi. B�ylece g�c� ve etkisi daha da artt�. Bu han�m�ndan da �ehz�de Alaaddin d�nyaya geldi.

Babas�ndan 4800 kilometrekare olarak ald�� topraklar� k�sa denilebilecek bir zamanda 16.000 kilometre kareye ��karan Osman Bey�in Orhan ve Al�addin d��nda da �ocuklar� vard�. Bunlar Fatma Hatun, Savc� Bey, Melik Bey, Ham�d Bey, Pazarl� Bey ve �oban Bey'dir.

1281 y�l�nda babas�n�n yerine a�iret beyi olan Osman Bey, Sel�uklu Sult�n� II. G�y�seddin Mes��d�un 1284�te S��t ve �evresinin kendisine tahsis edildi�ine dair olan ferman� ve yan�nda hediye etti�i ak sancak, tu� ve mehterh�ne ile u� beyi oldu. Osman Gazi'nin 1288 veya 1291 tarihinde Karacahis�r�� fethetmesi ve Dursun Fakih�e kendi ad�na hutbe okutmas�, Osman Bey�in yar� ba��ms�zl��n� kazand��n� g�sterdi.

G�z�n� budaktan sak�nmayan bir alperen olan Osman Gazi�nin Bizans s�n�r �ehirlerini birer birer fethetmesi �zerine tel��a d��en Bizansl�lar onu ortadan kald�rmak i�in bir d��n vesilesiyle bir bask�n haz�rlam��t�r. Bask�na bask�nla cevap veren Osman Bey, 1299 y�l�nda Yarhis�r ve Bilecik�i fethetmi� ve beylik merkezini Bilecik�e nakletmi�tir. Fitneye sebep olan Yarhis�r Tekfurunun k�z� Nil�fer�i (Holofura�y�) o�lu Orhan'la evlendirmi�tir. Bu tarih, daha �nce a��klanan sebeplerle Osmanl� Devleti�nin kurulu� y�l� olarak kabul edilmi�tir.

G�z�n� budaktan sak�nmayan bir alperendir Osman Gazi

Osman Gazi 1301'de Bursa�ya yak�n bir yerde Yeni�ehir�i kurdu. Saltanat merkezini buraya nakletti. Bu arada bu fetihlerde kendisine yard�m edenleri de unutmad�. Karde�i G�nd�z Bey�e Eski�ehir�i, o�lu Orhan Bey�e Sultan�n��n�, Hasan Alp�e Yarhisar��, �eyh Edeb�li�ye Bilecik�i ve Turgut Alp�e �neg�l�� verdi. Bu arada Edeb�li'nin torunu Alaaddin�i yan�nda g�t�rd�. 1308'de �lhanl� H�k�mdar� Ahmet Gazan taraf�ndan Sel�uklu Devletine son verilince Osmanl� Devleti tam anlam�yla ba��ms�z bir devlet h�line gelmi� oldu.

Osman Gazi, devlet i�lerini yoluna koyunca 1324 y�l�nda devletle�en beyli�i o�lu Orhan Bey�e devretti. 1324 y�l�n�n �ubat ay�nda Bursa�n�n fethini g�remeden 67 ya��nda vefat etti.

Osmanl� ��nar�n�n tohumlar�n� Anadolu'ya serpen yi�it bir komutan ve devlet adam�d�r Osman Gazi. O, k��k bir beyli�i devlet yapm�� b�y�k bir insand�r. Cihan imparatorlu�unun ilk padi�ah�d�r. O, alt� as�rl�k bir tarihin ba�lat�c�s� olmu�tur. Osman Gazi, Bilecik fethedildi�inde t�pk� Fatih gibi buradaki gayri M�slim tebaya hi�bir m�dahalede bulunmam��, inan�lar�n� �zg�rce ya�amalar�na m�saade etmi�tir. Bu �rnek davran�� daha sonra gelen Fatih'e de ilham vermi�tir. Fatih de t�pk� atas� Osman Gazi gibi Bizansl�lar� inan�lar�nda �zg�r b�rakm��t�r. Tarih�i Yavuz Bahad�ro�lu, Osman Gazi'nin �ahsiyetiyle ilgili �u �arp�c� ifadeleri kullan�r: "Osman Gazi �mm� olmas�na ra�men, bir kurmay subay maharetiyle Bizans kalelerini d��rmesinin yan� s�ra �dil, d�r�st, sevecen, hay�rhah ve m�samahak�r olmas�n� da m�ptel�s� oldu�u �eyh Edeb�li sohbetlerine bor�ludur.

'Bey' kimli�ine 'm�rit' teslimiyeti ve sadakatini de katan Osman Gazi, k�sa s�re i�inde m�r�idi taraf�ndan ke�fedilmi�, onu ustaca yo�uran �m�r�id�, ortaya bir �terkip� ve �sentez� ��karm��t�r. Osman Bey kendisinden sonra gelecek padi�ahlar�n da terkibi ve sentezidir! Bu sohbetlerde olgunla��p pi�ti�ini, Osman Bey hissediyordu. Bir taraftan adaleti, hamiyeti, �efkati, sadakati, izzeti, payla��mdaki fazileti ��renirken, di�er taraftan c�va kadar ak�c�, ate� kadar yak�c�, ayn� zamanda Hz. �mer kadar �dil, Hz. Ebubekir kadar da faz�l olmay� ��reniyordu. Bunlar b�lgeye k�k salman�n �artlar�yd�."(1)

Osman Gazi'nin uykusuz ge�irdi�i gecenin kutlu sabah�

Osmanl� Devleti'nin b�nisi Osman Gazi ile ilgili olarak hikmetli bir rivayet nakledilir. Dilerseniz bu rivayeti, ya�ayan tarih�ilerimizden Yavuz Bahad�ro�lu'ndan dinleyelim:

"Tekkedeki sohbetin uzad�k�a uzay�p vaktin gece yar�s�n� ge�ti�i demde, Osman Bey kendisine tahsis edilen ta� h�creye �ekildi. H�crede yer yata�� d��nda bir rahle, rahlenin �st�nde de a��k bir Kur�an-� Kerim vard�. Yata�a girdi. Uyumaya �al��t�. Fakat rahledeki Kur�an g�zlerinin �n�nden gitmiyor, bir t�rl� uyku tutmuyordu. Kalkt�. Abdest tazeledi.

Onu sabah namaz�na uyand�rmaya gelenler, yata��n� bozulmam��, kendisini ayakta dimdik buldular. G�zleri rahledeki Kur�an�da, elleri �n�nde idi. Sabaha kadar ayakta dikilmi�ti.

Durumu �eyh Edebali�ye bildirdiklerinde, sordu: �Neden uyumad�n?�

Osman Bey boynunu b�kt�, i�ten gelen bir teslimiyet i�inde f�s�ldad�: �Kel�m-� Kadim kar��s�nda ayaklar�m� uzat�p yatmay� i�ime sindiremedim.�

�Ben dervi�im, k�z�m� da benim gibi bir dervi�e verece�im� diyerek Osman Bey�e o g�ne kadar k�z�n� vermeyen �eyh Edebali, rivayete g�re bu tav�r kar��s�nda ��z�ld� ve �Bu tavr�nla bizden daha dervi� oldu�unu ispatlad�n� diyerek k�z� Malhun Hatun�u (Bal� veya Mal Hatun diyen tarih�iler de var) Osman Bey�e nik�hlad�. Osman Bey bu motivasyon sayesinde Osman Gazi'ye d�n��p Bizans kalelerini bir bir fethetti."(2)

�eyh Edeb�li'nin Osman Gazi'ye nasihati

Osmanl� Devleti'nin temeline manev� har� koyanlar�n ba��nda hi� ��phesiz ki �eyh Edeb�li gelmektedir. �eyh Edeb�li'nin Osman Gazi'ye nasihati bir ibret vesikas�d�r. ��erisinde �ok �nemli mesajlar bar�nd�ran bu anlaml� s�zleri hepimizin i�selle�tirerek okumas� gerekir:

            �Ey O�ul! Beysin! Bundan sonra �fke bize, uysall�k sana. G�ceniklik bize, g�n�l almak sana. Su�lamak bize, katlanmak sana. Acizlik bize, yan�lg� bize; ho� g�rmek sana. Ge�imsizlikler, �at��malar, uyumsuzluklar, anla�mazl�klar bize; adalet sana. K�t� g�z, �om a��z, haks�z yorum bize; ba��lama sana. Bundan sonra b�lmek bize, b�t�nlemek sana. ��enge�lik bize; uyarmak, gayretlendirmek, �ekillendirmek sana.
            Ey O�ul! Y�k�n a��r, i�in �etin, g�c�n k�la ba�l�. Allah Teala yard�mc�n olsun. Beyli�ini m�barek k�ls�n. Hak yoluna yararl� etsin. I��n� par�ldats�n. Uzaklara iletsin. Sana y�k�n� ta��yacak g��, aya��n� s�r�t�rmeyecek ak�l ve kalp versin. Sen ve arkada�lar�n�z k�l��la, bizim gibi dervi�ler de d��nce, fikir ve dualarla bize va�dedilenin �n�n� a�mal�y�z. T�kan�kl�� temizlemeliyiz.
            O�ul! G��l�, kuvvetli, ak�ll� ve kel�ml�s�n. Ama bunlar� nerede ve nas�l kullanaca��n� bilmezsen sabah r�zg�rlar�nda savrulur gidersin. �fken ve nefsin bir olup akl�n� ma�lup eder. Bunun i�in daima sab�rl�, sebatk�r ve iradene sahip olas�n! Sab�r �ok �nemlidir. Bir bey sabretmesini bilmelidir. Vaktinden �nce �i�ek a�maz. Ham armut yenmez; yense bile ba�r�nda kal�r. Bilgisiz k�l�� da t�pk� ham armut gibidir. Milletin, kendi irfan�n i�inde ya�as�n. Ona s�rt �evirme. Her zaman duy varl��n�. Toplumu y�neten de, diri tutan da bu irfand�r.
            �nsanlar vard�r, �afak vaktinde do�ar, ak�am ezan�nda �l�rler. D�nya, senin g�zlerinin g�rd�� gibi b�y�k de�ildir. B�t�n fethedilmemi� gizlilikler, bilinmeyenler, ancak senin fazilet ve adaletinle g�n ��na ��kacakt�r. Anan� ve atan� say! Bil ki bereket, b�y�klerle beraberdir. Bu d�nyada inanc�n� kaybedersen, ye�ilken �orak olur, ��llere d�nersin. A��k s�zl� ol! Her s�z� �st�ne alma! G�rd�n, s�yleme; bildin deme! Sevildi�in yere s�k gidip gelme; muhabbet ve itibar�n zedelenir. �u �� ki�iye; yani cahiller aras�ndaki �lime, zengin iken fakir d��ene ve hat�rl� iken itibar�n� kaybedene ac�! Unutma ki, y�ksekte yer tutanlar, a�a��dakiler kadar emniyette de�ildir."

Osman Gazi'nin o�lu Orhan Gazi'ye vasiyeti

�eyh Edebali'nin manev� e�itiminden ge�en Osman Gazi'nin hastal�� Bursa�n�n fethi s�recinde iyice artt�. Hocas� �eyh Edeb�l� ve han�m� M�l H�tun'un vef�t�yla hastal�� daha da �iddetlendi. Vefat edece�i zaman, o�lu Orhan Bey'e vasiyetnamesinde �ok �nemli �eyler s�yledi. Osman Gazi'nin o�lu Orhan Gazi'ye vasiyeti, �z�nden uzakla�an g�n�m�z insan� i�in �ok �nemli d��nceler bar�nd�rmaktad�r:

�Allah� te�l�n�n emirlerine muhalif bir i� eylemeyesin! Bilmedi�ini �er�at ulem�s�ndan sorup anlayas�n! �yice bilmeyince bir i�e ba�lamayas�n! Sana it�at edenleri ho� tutas�n! Askerine in��m�, ihs�n� eksik etmeyesin ki, insan ihs�n�n kulca��z�d�r. Z�lim olma! �lemi ad�letle �enlendir ve Allah i�in cih�d� terk etmeyerek beni ��d et! Ulem�ya ri�yet eyle ki, �er�at i�leri niz�m bulsun! Nerede bir ilim ehli duyarsan, ona ra�bet, ikb�l ve hilm g�ster! Askerine ve mal�na gurur getirip, �er�at ehlinden uzakla�ma! Bizim mesle�imiz Allah yoludur ve maksad�m�z Allah��n dinini yaymakt�r. Yoksa, kuru gavga ve cih�ngirlik dav�s� de�ildir. Sana da bunlar yara��r. Daima herkese ihs�nda bulun! Memleket i�lerini noksans�z g�r! Hepinizi Allah� te�l�ya em�net ediyorum.�

Bir �mr�n hitam� ve Osman Gazi t�rbesi

Osman Gazi'nin Bursa'da, G�m��l� K�mbet'e g�m�lmeyi o�lu Orhan Gazi'ye vasiyet etti�i s�ylenir. Fakat o �ld��nde Bursa hen�z fethedilmemi�ti. Yani Osman Gazi Bursa'n�n fethedildi�ini d�nya g�z�yle hi� g�rmedi. Orhan Gazi Bursa'y� fethettikten sonra babas� Osman Gazi'yi G�m��l� K�mbet'in i�ine defnederek vasiyetini yerine getirmi�tir. Konuyla ilgili �sl�m Ansiklopedisi'nin "Osman I" maddesinde �u bilgilere yer verilir:

"Osmanl� rivayeti erken bir tarihten, 1305'ten sonra Osman'�n herhangi bir faaliyetinden s�z etmez. Bu rivayetlerde Osman Bey'in aya��nda "nikris zahmeti" bulundu�u i�in i�leri Orhan'a b�rakt��ndan kendisinin ya�lan�p "m�tekaid" oldu�undan s�z edilir. Osman'�n �l�m tarihi Aspor�a Hatun ile Mekece vakfiyelerine g�re belirlenebilir. Birincisinde Osman hayatta, ikincisinde vefat etmi� g�r�nmektedir. Dolay�s�yla Osman 724'te ( 1324) �lm��t�r. Osmanl� rivayetine g�re vefat�nda hicr� y�l hesab�yla altm�� dokuz ya��ndayd� ve yirmi yedi y�l h�k�mdarl�k yapm��t�. Bu kayda g�re do�umu 1257 olmal�d�r. Osmanl� rivayetine g�re vefat�nda Orhan Bey Bursa'y� ku�atmakla me�guld�. Osman'� vasiyeti gere�i hisarda Tophane'de, "Manast�r'da kubbenin alt�nda" defnettiler. G�m��l� Kubbe denilen manast�r 1271(1855) depreminde y�k�l�nca 1280'de ( 1863) �imdiki sade t�rbe, Sultan Abd�laziz taraf�ndan yapt�r�lm��t�r.

Yap�n�n Osman Nevres'in s�yledi�i ve Mevlev� Zeki Dede'nin ta'lik yaz�yla yazd��

on sat�rl�k kitabesinin son m�sra�ndan, yap�m tarihi olarak 1280 ( 1863) ��kmaktad�r.

Bug�nk� bina iki adet �ok ince ve uzun s�tun�eli, �zerinde Abd�laziz'in tu�ras�

bulunan bir sundurma, ah�ap kemerli dikd�rtgen bir giri� hol�, hol�n bat�s�nda t�rbedar

odas� ve t�rbe olmak �zere d�rt b�l�mden olu�ur. T�rbede on yedi sanduka bulunmaktad�r, Osman Gazi, o�lu Alaaddin Bey, Orhan Bey'in e�i Aspor�a Hatun, Orhan Gazi'nin Aspor�a'dan do�ma o�lu �brahim ve I. Murad'�n o�lu Savc� Bey olarak be�inin aidiyeti bilinmekte olup di�erleri hakk�nda bilgi yoktur."(3)

T�rkiye'nin evveli olan Osmanl� Devleti 624 sene boyunca d�nyaya adalet da��tm��, herkese �efkat ve merhametle h�kmetmi�tir. O d�nemde d�nya huzurun adresi olmu�tur. Bize �anl� bir tarih b�rakan Osman Gazi'ye Allah'tan rahmet diliyoruz. Ruhu ��d olsun.

Dipnot:

1-2)http://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/yavuz-bahadiroglu/sohbet-gelenegimizin-kokeni-21986.html

3) TDV �sl�m Ansiklopedisi, Osman Gazi T�rbesi Maddesi , Do�an Yava�

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Osmanl� Devleti'nin Kurucusu Ve �sim Babas�: Osman Gazi ba�l�kl� yaz� M.Nihat Malko� taraf�ndan 11.09.2022 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.