Stefan Zweigin Sabirsiz Yüregine Dair 2
Topragi kaygan zelzelesi heyelan zemini cürük temeli tabani
kök sacak tutmayacak düzler yamaclar bayirlar ve doruklara yeryüzü yerleskesi
kurulamayacagi gibi, kisiligi ve karakteri her türlü kaypaklik döneklik ve
firildakliga sürekli degiskenlik göstererek sahsi cikari geregi hic bir
inanilir gerceklikte karakter ve kisilik sahibi olmamaya yamulup bükülen
dayaniksiz güvensiz manevra dalavereciligi de, kendisine atfedilen her iradeyi
ve yetkiyi hilesi hurdasi bol sonsuz sinirsiz istismarlarla menfaatinin
buyurdugu sür sefa sultasinin korkuyu karanligi yozlasmayi ve cehaleti sindirip
susturma afyonlari olarak günlük hayatin sefaletiyle sükretmeyi ölümün
esiginden cileyi kahri eziyeti yoksullugu gerilimi bunalimi siddeti yagayi
yikimi sabredip gecerek mutlu mesut olduguna kanmaya mezun olan sorgusuz
sualsizligin toplumsal cöküsüne abanip cullanan sahtekarlik müessesini isletir
ve calistirir.
Müzikte Mozart, Resimde Gustav Klimt, demir celik
endüstrisinde bütün caglari ve yüzyillari toplayip cikararak hikayesinde
kiyamet savaslarinin bütün göclerini kayfgilarini acilarini ölümlerini
sürgünlerini ve ayriliklarini barindiran toplumsal degisim dönüsümlerle beraber
dil tarih kültür kompozisyonunun insan varligi üstünde hayati deneyimleyip sanal
alem ve YAPAY ZEKA teknik bilimselligine sentezleyen zaman süzgecinde büyük
atilimli basamaklarin demir celik endüstrisinde sac ayagi olan Linz kentinin
DONAWITZ yüksek firinlama tesisleri her ne degere sahiptilerse; Almanca`yla
yazilan onca Edebiyat`in etkin kalemi ve hünerli yazari olsa olsa Stefan
Zweig`tir denilebilir.
Ingilizce, Fransizca, Italyanca, Almanca, Latince, Yunanca…gibi,
hem mitolojiye hem de halen yasayan dünya
nufusu yogunluguna erisip ulasacagi dil zenginligine sahiptir Zweig. Sahip
oldugu bu zenginligi sosyal iletisimin her alaninda en isabetli ve verimli kullanabilmek icin felsefe`den pisikolojiye
egitim görerek; cevirmenlik gazetecilik yönetigiligi ve hizmetciligi yapmanin
yani sira kendi kalemini ve yazim teknigini besleyip kaynaklik edecek olan rehberlihge
dair Balzac, Dostoyevski, Dikens, Kleist, Stendhal, Vethaeren Nitsche, Tolstoy,
Romain Rolland`giller üzerinde derin kapsmli incelemeler yapar, kitaplar ve
makaleler yazar, eserler sunar. Tepeden tirnaga ilgili- bagli oldugu Freud `un Pisiko-Analiz
teoremi ve kurami bütün yol yöntem ve malzemesiyle Zweig`in inanip tutundugu
bilimsellik topragidir. Roman siir fikir arastirma inceleme biyografi deneme makale soyut somut her ne yazarsa
yazsin yazilarinda MUTLAK ve derin melankoli`nin trajik eziklige dayali, ( üstü
kapali kederi kahri derdi sorunu en saglikli olarak kendi haline
birakilmislikla ve kayitsiz kalmakla üstesinden gelineceginin inancini tasiyan
) kisiyi yasadigi hayattan kopararak katilimciligi ve müdahalesi olmayan
REFLEKSIZ ve felc pasiflikte duyarsiz ilgisiz teslimiyetin külliyatini üretir
ve nesreder Stefan Zweig.
Cagdaslari olan H.G Wells, Paul Valery, Thomas Mann, Ravel,
Frans Werfel, James Joyce, Toscanini, Richard Straus, Arthur Snitzler gibi sanat-edebiyatta
bir cok kisiyle yazar-sair kisiligini olgunlastirip gelistiren akil fikir ve görüs alis verisinde bulunmus ;
hatta bir coguyla yakin dostluggu pekistiren karsilikli ev ziyaretlerinde
bulunnmus. Nihayet Maksim Gorki ile
tanistiginda ortaya koydugu ürünleri Sovyet sahasinda satisa ve virtine
sunmanin vizesini almis kazanmis.
Dedikten sonra harfiyyen ve kronolojik olmasa bile hem bütün
yazdiklarinin toplam temsil niteliginde ( Yarinin Tarihi, Dünün Dünyasi, Lyonda
Dügün, Amok Kosusu, Satranc, Yildizin Parladigi Anlar,Degisim Rüzgari, Herkesin
Dostu Anton, Gömülü Samdan, Bir Kadinin Yirmidört Saati, Napolyon, Balzac, Freud,
Ruh Yoluyla Tedavi, Bulusmalar, Amerigo, gibi ve pek cogu adina ) anlatim yöntemini ve yazim
sekilini bütün hat bicim ve cercevesiyle
ortaya koymasi bakimindan öne cikan; hem de hayattan deneyimleyi sentezleyip süzdügü
egitimli deneyimli zengin kisiliginin cok yönlülügünü bir cok kanaldan
toplayarak EDEBIYATA aktarmanin hünerini ve marifetini tüm digerleri adina yazdigi
gibi konusmasi bakimindan bas yapit; ve kendi
OTOBIYOGRAFiSI niteligindedir kimi ve bazi cevrilerde `Yürek Cöküntüsü ` olarak da
yayinlanip baskiya verilen SABAIRSIZ YÜREK.
Elden geldigince kisa özette tutmaya calisacak olursam :
Dünyaya getirdigi ve bakip barindirip büyütüp beslemekte
zorlandigi cocuklarini toprak agalarin, dere beylerinin, büyük kontlarin ,
kücük krallarin, ortalama burjuvanin emrine pacavra parcasi gibi bastan savarak
kosulsuz sartsiz kulluk kölelik teslimiyetiyle kovup uzaklastiran güdümlü gelenegi
degisen cagin sanayi ve teknoloji endüstrisiyle takas ettigi ondokuzuncu yüz
yilin bitimi ve yirminci yüzyilin dogumuna denk gelen sancili dönemdir, yeni
pazara girenlerle eski pazara sahip olanlarin yeryüzü zenginliklerini her ne
pahasina hangi vahset dehset ölüm zulümler karsiliginda olursa olsun kendi hesabina kilitleyip
kapatmaya en kücük bahanede SAVAS CIKARMA gerilimiyle dolmus tikanmisligin
önünü arkasini anlatarak hikayesinde döneme taniklik eden Stefan Zweig`in Sabirsiz Yüregi.
Tegmen Anton Hofmüller`dir sözkonusu hikayedeki olus
bitislere birinci perdeden son kelime noktasi damlasina kadar eslik ve
refaketcilik eden ana figür. Tegmen Hofmüller ayni zamanda hemen hemen bütün dger yazarlarda oldugu gibi basyapiti
olan romanda kendini besbelli edip ismi konmamis Stefan Zweig `in kayitli biyografisinden
neredeyse tümünü aktarir tasir.
Hofmüller, kisaca arkadaslarinin ona Toni diye seslenip
cagirdigi ve o zamanlar HABSBURG hanedani imparatorlugun sürekli toprak ve güc kaybedilen
savaslar yüzünden; sanayi ve endüstrinin dogasina aykiri imparatorluklarin yikilip
yerine ULUS devletlerinin tarihin sahnesinde yer almaya basladigi; elde kalanlarin
Avusturya-Macaristan ismiyle adlandirdigi; ve Sirbistanli bir suikastcinin
saldirisiyla veiaht Ferdinand`in ölmesi sonucu zaten tetikleyen sayisiz
bahanelerin hazirda bekledigi Birinci Dünya Savasi patlakliginin ciban basini
kanattigi sürecler icinde, Macaristan topraklarindaki Atli Uvari birliginde cocuklarina bakamayip hic
degilse devlet korumali güvenceli Askerlige teslim edildikten sonra üst erlikten
üst basamaklara tirmanmis konumun sahibidir…
Diger gelisim ve son bölümünü ikisinin devami olan ücüncü
sayfa derleyip toparlasin istiyorum.
Seyfi Karaca…..Kasim / 22
(
Stefan Zweigin Sabirsiz Yüregine Dair 2 başlıklı yazı
Yeldegirmeni tarafından
10.11.2022 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.