M. NÝHAT MALKOÇ

            Ýnternet medyasý basýlý medyaya karþý

            Zaman pek çok þeyi deðiþtiriyor hayatýmýzda. Deðiþmeyen tek þey kaldý hayatýmýzda; o da deðiþim… Deðiþime direnenler de zamanla deðiþmek zorunda kaldýlar. Teknolojik geliþmeler sýnýr tanýmýyor. Dünyada ve Türkiye’de internet iletiþim aðý kurulalý beri alýþkanlýklarýmýzda ve ilgi alanlarýmýzda çok köklü deðiþimler oldu. Ýnternet, hayatýmýzý deðiþtirdi. Artýk dünya bir týk ötemizde duruyor. Bir tuþla milyarlarca sayfaya ulaþabiliyorsunuz. Ýster bilgi, ister belge, isterse haber olsun; aklýnýza gelen her þey yaný baþýnýzda. Ciltler dolusu kitap bir portalda toplanabiliyor. Bilgiye ulaþmak hiç bu kadar kolay olmamýþtý. Öðrenmek ve araþtýrmak isteyen meraklýlarýn iþi iyice kolaylaþtý günümüzde.

            Günümüzde internet medyasý kýsýtlý imkânlarla çok büyük atýlýmlar gerçekleþtiriyor. Sanal ortamda onlarca haber sitesi var. Bu sitelerin bir kýsmý saðlýklý bir altyapýya sahip deðil. Bazýlarý kopyala yapýþtýr yaparken, bazýlarý iþlerini hakkýyla yapýyorlar.  Ýnternette yayýn yapan gazeteler ve haber siteleri görsel ve yazýlý basýnla baþa baþ mücadele edecek güce eriþtiler. Türkiye internetle tanýþalý çok seneler oldu. Bu süre içerisinde Türkçe portallar akýl almaz miktarda arttý. Fakat içerik konusunda bu zenginliði ve çeþitliliði çok da göremedik. Ýçerik açýsýndan güven vermeyen, yanlýþ yönlendirmelerde bulunan sitelerin sayýsý hiç de az deðil. Bunu önlemek için internetin iyi denetlenmesi, acilen belli bir nizama kavuþturulmasý gerekir. Batýlý ülkeler bu meseleyi çoktan hallettiler; internetteki baþýboþluðun önüne geçtiler. Ülke olarak bizdeki internetin de bir etik kurulu oluþturulmalýdýr. Bu alana bir düzen verilmelidir. Caný isteyen kafasýna göre site kurup insanlarý yanlýþ yönlendirmemelidir.

            Teknolojinin ýþýk hýzýyla geliþimini sürdürdüðü, hayatýn iyice kolaylaþtýðý, bilgiye ulaþma imkânlarýnýn görülmemiþ bir biçimde arttýðý bu uzay çaðýnda internetin gücünü hiç kimse inkâr edemez. Ýnterneti kötü bir vasýta olarak göstermek haksýzlýktýr. Yerinde kullanýlýrsa bu bir nimettir aslýnda. Fakat bu nimeti kötü emellerine alet edenlerin sayýsý da az deðildir günümüzde. Býçak misalidir internet... Nasýl ki býçak usta bir cerrahýn elinde hayat kurtarýp, bir katilin elinde hayatlarý söndürüyorsa iþte internet de iyi niyetli kiþilerin elinde faydalý bir araç olurken kötülerin elinde ahlak kirliliðine dönüþebiliyor. Bu yüzden internetin kýsa zamanda tam olarak kontrol altýna alýnmasý gerekir. Baþýboþluk her zaman felaket getirir.

Ýnternet konusunda vatandaþlar olarak duyarlý olmalýyýz. Ýnternetin zararlý etkilerine karþý milletçe topyekûn mücadele etmeliyiz. Öncelikle otokontrol gerçekleþtirilmelidir. Çünkü hepimiz bu gemide yolcuyuz. Gemi batarsa hepimiz zarar görürüz. Ýnternette sansür olmasýn ama insanlar da bu milletin hassasiyetleriyle oynamasýn. Bizi biz yapan ahlakî deðerlerimizi yok farz edenlere fýrsat vermeyelim. Çocuklarýmýzýn çizgiyi aþmalarýna göz yummayalým.

            Günümüzde yerel medya her geçen gün güç kaybetmektedir. Çünkü ulusal, hatta küresel medya yerel medyaya yaþama þansý tanýmamaktadýr. Öte yandan sanal medya bu çaðýn modern habercilik iþlevini üstlenmiþ bulunmaktadýr. Gidiþimiz gösteriyor ki yakýn zaman içerisinde medya bütün bileþenleriyle sanal dünyaya kayacaktýr.

            Yakýn bir gelecekte kâðýdýn pabucu dama atýlabilir. Artýk her þey internetten gerçekleþtiriliyor. Banka iþlemleri, çeþitli ödemeler, sipariþler hep bu yolla yapýlýyor. Ciltler dolusu eser bir programa sýðdýrýlabiliyor. Evlerdeki kitap yýðýnlarý internet sayesinde erimeye baþladý bile. Kimse eskisi kadar kitap almýyor. Ansiklopediler tercih edilmiyor. Ýnternet evlerimizdeki ve hayatýmýzdaki yükü iyice hafifletti. Ýnternet yeni bir hayat demek!...

            Sýnýrlarý yerle bir eden sosyal medyanýn gücü

            Eskiden güce dayalý bir sömürgecilik anlayýþý vardý dünyada. Büyük devletler gözlerine kestirdikleri zayýf ülkeleri kaba kuvvetle ve silahlarla korkutarak iþgal ederlerdi. Bu durum yüzyýllarca devam etti. Fakat günümüzde top ve tüfekten daha etkili sömürgeleþtirme araçlarý var. Onlarýn baþýnda bütün dünyayý tek bir kuþakta toplayan internet geliyor. Günümüzde sýnýrlarýnýza ne kadar güçlü ordular ve askerler konuþlandýrýrsanýz konuþlandýrýn internetin ülkenize girmesini engelleyemediðiniz müddetçe koca bir mâziyi ve sizi siz yapan deðerleri içselleþtiren beyinlerinizin iþgal edilmesinin önüne geçilmesinde bu askerî gücün çok fazla bir etkisi olmayacaktýr.

            Yirmi birinci yüzyýlýn yaþamakta olduðumuz bu ilk çeyreðinde iletiþim araçlarý ve sosyal medya hayatýmýza tamamen egemen olmuþ durumdadýr. Bireyleri esaret altýna alan iletiþim araçlarý ve sosyal medya platformlarý iletiþim kurmanýn dýþýnda kamuoyu oluþturma, bilgi edinme, sosyalleþme ve eðlence gibi birçok alanda hayatýmýza yön vermektedir. Günümüzde Facebook, Twitter, Instagram, Messenger, WhatsApp, Snapchat, Skype, Tumblr, YouTube, Wikipedia gibi sanal ortamlar hayatýn olmazsa olmazlarý konumuna getirilmiþtir. Ellerimizden düþürmediðimiz cep telefonlarý ve tabletler bu süreci hýzlandýrmýþtýr.

            Sosyal medya deyip de geçmeyin. Bu mecra her geçen gün güç kazanýyor. Günümüzde hemen bütün dünyada gerçek iktidar sosyal medyanýn elindedir. Zira sosyal medya, insanlarýn belli konularda örgütlenmesini de kolaylaþtýrýyor. Bu yolla bir araya gelen insanlar birçok konuda tepkilerini ortaya koyabilmektedir. Hatta iktidarlarý deðiþtirmede ve onlara gözdaðý vermede sosyal medyanýn etkisi inkâr edilemeyecek kadar ileri boyuttadýr. 

            Sosyal medya bugün bir tehdit vasýtasýna dönüþtürülmüþtür. Dünyanýn jandarmalýðýna soyunan malum devletler, istemedikleri ve söz geçiremedikleri yöneticileri deðiþtirmek veya hizaya getirmek için sosyal medyayý etkin olarak kullanmaktadýr. Öncelikle Tunus'ta baþlayan ve Ortadoðu'yu kasýp kavuran Arap Baharý buna örnektir. Zengin petrol ve doðalgaz rezervleriyle tüm dünyanýn ilgi odaðý hâline gelen ve iþtahlarý kabartan Ortadoðu coðrafyasý sanal medya marifetiyle ve sosyal medyanýn gücüyle hýzla ve kolayca dönüþtürülmüþtür.

            Mýsýr'da halkýn seçtiði Muhammed Mursî tarafýndan kurulan meþru hükümetin düþürülmesinde ve yerine Abdülfettah  el Sisi öncülüðündeki askerî yönetimin getirilmesinde ABD'nin kýþkýrttýðý sosyal medya ve onun aktif kullanýcýlarý etkin roller oynamýþlardýr. Daha doðrusu ABD'nin kurnaz yöneticileri ateþe elle dokunmak yerine sosyal medya maþasýný kullanmýþlardýr. Böylelikle ne elleri yanmýþ ne de sýcak çatýþma riski almýþlardýr.

            Martin Heidegger'in teþhisi: “Kamera, izleyiciye yöneltilmiþ bir silahtýr.”

            Ýletiþim araçlarýnýn baþ döndürücü bir hýzla geliþtiði ve çoðaldýðý, biliþimin hayatýmýzý çepeçevre kuþattýðý dijital bir dünyada yaþýyoruz.  Hayatýmýz cep telefonu ve bilgisayar merkezinde sürüp gidiyor. Onlar artýk gözümüz kulaðýmýz, elimiz kolumuz oldu. Onlarýn olmadýðý bir dünyayý düþünemiyoruz.  Günümüzde aile çevresinden çok, sosyal medya hayatýmýza yön veriyor. Ailedeki o geleneksel eðitim hayata yön veremiyor. Ebeveynlerin çocuklarý üzerindeki etkisi her geçen gün azalýyor. Aile, okul ve arkadaþ çevresi, yerini gerçek hayatta pek de karþýlýðý olmayan sosyal medyaya, buradaki sanal iliþkilere býrakmaktadýr.

            Günümüzde modernizmin meyvesi olan dijital hayat, yaþamýn her alanýna sirayet etmiþ bulunmaktadýr. Bundan en çok da biliþim sektörü pay almýþtýr. Artýk istesek de istemesek de hayatýmýzýn her safhasý kayýt altýna alýnmaktadýr. Varoluþçu felsefenin ünlü isimlerinden Alman filozof Martin Heidegger'in “Kamera, izleyiciye yöneltilmiþ bir silahtýr.” sözü görsel medyanýn gücünü göstermesi bakýmýndan önemlidir. Geçen zaman görsel ve iþitsel medyanýn  gücünü ve etkisini daha da artýrmaktadýr.

            Bugün aslýnda konuþulmasý gereken asýl þey medyanýn gücünden çok, güçlülerin medyasý olmalýdýr. Çünkü onlar emellerine kýsa zamanda eriþmek için medya alanýnda inanýlmaz derecede pahalý yatýrýmlara imza atmaktadýrlar. Bu planlý bir yatýrýmdýr. Onlar bu yatýrýmlarýn meyvelerini kýsa zamanda alarak güçlerine güç katmaktadýrlar.

            Sýnýrlarý kaldýran internetin ortaya çýkýþý hayat tarzlarýmýzý kökten deðiþtirmiþtir. Ýnternet kullanýcýlarýnýn çýð gibi artmasý sosyal medyanýn gücünü de o ölçüde artýrmaktadýr.  Bugün tabir caizse en güçlü iktidar sosyal medyadýr. Artýk hiçbir þey eskisi gibi gizli saklý kalmamaktadýr. Bir yerde cereyan eden hadise anýnda bütün dünyaya yayýlabilmektedir. Bu durum bir domino etkisi yaparak birçok þeyi kýsa zamanda deðiþtirebilmektedir.

            Fizikî sýnýrlarýn aþýlmasýnda baþarýlý bir rol üstlenen sosyal medya, adeta patlamaya hazýr bir bomba gibidir. Bu bombanýn kimin üzerine patlayacaðýnýn kararýný yine dünyanýn lider ülkeleri vermektedir. Yani baþta ekonomik alanda olmak üzere, biliþim alanýnda ve silah sanayisinde güçlü olan aktörler sosyal medyanýn da mutlak hakimi durumundadýr. 

            Ýletiþim çaðýnýn en büyük handikabý: Ýletiþimsizlik

            Ýletiþim araçlarýnýn altýn çaðýný yaþadýðý bir zaman diliminde olmamýza raðmen bu çaðýn en büyük meselelerinden biri de iletiþimsizliktir. Bunun en önemli nedeni iletiþim araçlarýnýn iletiþim amacýndan çok, iktidar ve hakimiyet vasýtasý olarak kullanýlmasýdýr. Bu o meþhur býçak meseline benzer. Cerrahýn elinde hayat kurtaran býçak, katilin eline geçince hayat söndürmektedir. Ýletiþim araçlarý da  amacýnýn dýþýnda güç gösterisi için kullanýldýðýnda iletiþime deðil, iletiþimsizliðe ve gücün zehirli meyvesi olan dayatmaya hizmet etmektedir. Bu durum iletiþim çaðýnda iletiþimsizliði beraberinde getirmektedir.

            Toplumu yönlendiren medya, özellikle günümüzde çok geniþ bir etki alanýna sahiptir. Medya derken sadece gazeteler ve sosyal platformlar anlaþýlmamalýdýr. Sinema sektörü de bu devasa çeþmeyi besleyen oluklardan biridir. Baþta Hollywood olmak üzere, dünyadaki sayýlý sinema sektörleri güçlülerin dünyaya egemen kýlmak istedikleri düþünceleri yayma görevini üstlenmiþ bulunmaktadýrlar. ABD'nin bu kadar büyümesinde ve sesini bu derece güçlü duyurmasýnda Hollywood'un tesiri yazýlý ve görsel medyadan az deðildir. Aksine daha fazla olduðunu söylemek bir hakkýn teslimi demektir.

            Günümüz dünyasýnda sinema sektörüne büyük paralar harcanmaktadýr. Egemen güçler pahalý yapýmlarla dünyayý kendi düþünce eksenlerinde döndürmektedir. Hiç kimse maddî ve manevî karþýlýðýný alamayacaðý bir sektöre körü körüne yatýrým yapmaz. Bu pahalý yatýrýmlara imza atanlar, insanlarýn bilinçaltlarýný yeniden inþa etmektedir.

            Sinema ve diziler demiþken Türk sinema ve dizi sektörüne de birkaç satýrla deðinmekte fayda vardýr. Bugün televizyonlarýmýzda her gün onlarca dizi dönmektedir. Bunlarýn kahýr ekseriyeti de bizi anlatmaktan, dinî ve millî deðerlerimizden uzaktýr. Sanki birileri kendi dünyalarýný ve hayat tarzlarýný bizlere empoze etmek için sinema ve dizi sektörünü aktif olarak kullanmaktadýr. Dizilerimiz Batý kültürünün Türkiye distribütörü gibi çalýþmaktadýr. Varsa yoksa Avrupaî düþünceler ve yaþam biçimleri... Bizim dizi yapýmcýlarýmýz ve yönetmenlerimiz  adeta Batý'nýn gönüllü misyonerleri gibi çalýþmaktadýr. Bugün toplum bu kadar çok bozulmuþsa ve deðerlerinden bu kadar çok uzaklaþmýþsa bunda sinema ve dizi sektörünün çok önemli payý vardýr.

             Türk medyasýnýn dünü, bugünü ve yarýný

            Tarih ve edebiyat derslerinde öðrencilere "Osmanlý'da çýkan ilk resmî gazete 1831 yýlýnda yayýn hayatýna baþlayan Takvim-i Vekayî'dir." deriz. Sonra ilk yarý resmî gazete olan Ceride-i Havadis'i ve ilk özel gazete olan Tercüman-ý Ahvâl'i anlatýrýz öðrencilere. Daha birçok gazete yayýmlanmýþ Osmanlý'nýn duraklama ve çöküþ sürecine girdiði yýllarda. Onlarý Cumhuriyet döneminde çýkanlar takip etmiþ. Neticede bugüne gelinmiþ.

            Osmanlý ve Türkiye dönemi gazeteciliðini ve gazetelerini etraflýca anlatmaya kalkarsak ele aldýðýmýz konu gereksiz yere uzar gider. Mevzumuz da bu deðil zaten. Fakat sözün bu noktasýnda geçmiþten bugüne gelen medyamýzýn sorumluluðuna ve kimlere hizmet ettiðine dair birkaç kelâm etme hakkýmýzý da kullanmak isteriz.

            Bir kere þunu söylemek gerekir ki tarihten bugüne kadar tam anlamýyla gücünü milletten alan bir medyamýz ne yazýk ki olmamýþtýr. Her gelen medya organý birilerinin sesini daha gür çýkarmanýn ve birilerini cilalamanýn peþinde olmuþtur.  Bunu yaparken de hakkaniyetli davrandýklarýný söylemek ne yazýk ki pek de mümkün deðildir.

            Geçmiþten bugüne gelen tarihî süreç içerisinde medya organlarýmýza baktýðýmýzda belli baþlý egemen güçlerin yayýn organý olduklarýný görürüz. Geçen zaman içerisinde isimler deðiþse de adresler deðiþmemiþtir. Geçmiþte birçok medya organý halkýn deðerleri yerine bize ecnebî deðerleri pazarlama yarýþý içerisine girmiþlerdir. Çünkü onlarýn üstlerindekiler ve onlarý finanse edenler böyle emir buyurmuþlardýr. Kökü dýþarýda olan bu yayýn organlarý bizlere, inancýmýzla ve kültürümüzle uzaktan yakýndan alâkasý olmayan yeni bir kimlik ve kültür dayatmýþlardýr. Onlar mevcut kadim deðerlerimizi çirkin ve iptidaî gösterirken kendi dayatmalarýný modernlik cilasýyla cilalamýþlardýr.  Bunu yapanlar, her zaman olduðu gibi hep perdenin arkasýnda olan biteni seyretmiþ, neticeye göre taktiklerini güncellemiþlerdir. Bu sadece yazýlý medya için geçerli bir þey deðildir.

            Günümüzde Türk internet medyasý da benzer güçlerin at oynattýðý sanal bir alan olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Fakat bugünün dünden farký, öz deðerlerine baðlý kesimlerin de kendilerine göre belli baþlý medya organlarýna sahip olmalarýdýr. Yani günümüzdeki sanal medyamýzda yine tekellik aðýr bassa da, genel itibariyle çok sesli bir görünüm arz etmektedir. Bu, farklý seslerin ve farklý inançlarýn hayatýný devam ettirmesini saðlamaktadýr. Aslýnda demokrasi dediðimiz de bu farklý seslere hayat hakký tanýmaktýr.

            Hýz ve haz çaðýnda insanýn sekülerleþmesi

            Günümüzü birkaç kelimeyle anlatmamýz istense, ben "milenyum" da denilen bu çaðý "hýz" ve "haz" sözcükleriyle anlatmak isterdim. Gerçekten de hýzýn ve hazzýn egemen olduðu, gerçeðin her geçen gün büyük bir irtifa kaybederek sanalýn gölgesinde kaldýðý talihsiz bir zaman diliminde yaþýyoruz. Sanal medya da bunun tuzu biberi oluyor.

            Bugün milletçe ne yazýk ki Orhan Veli Kanýk'ýn  "Böcekler" þiirinde dile getirdiði "Düþünme,/Arzu et sade!/Bak, böcekler de öyle yapýyor." durumunu yaþýyoruz. Bu durum insanlýðýn onu "yaratýlanlarýn en þereflisi" yapan durumdan ne kadar da uzaklaþtýðýný gösteriyor. Her geçen gün insanlýk denizinin sularý çekiliyor, yüreklerimiz çölleþiyor.

            Tarihe dönüp baktýðýmýzda Batý'nýn çatýþmadan, Doðu'nun ise müzakereden beslendiðini görürüz. Onun içindir ki Batý'nýn bize dayattýklarý hep þiddet içermektedir. Mizacýmýzla örtüþmeyen bu dayatmalar bizim fýtratýmýza da; sevgi, hoþgörü ve merhameti gönüllere yerleþtirmeyi gaye edinen o güzel inancýmýza da ters düþmektedir.

            Günümüzde sosyal medya özel hayatýmýzda her neyimiz varsa ortaya döküyor. Özel hayatýn gizliliði kavramý tarihin çöp sepetine atýlýyor. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olan sözde gazeteciler, klavyelerin baþýna geçerek deðiþik kisvelerle þahsiyet cellatlýðý yapýlýyor.

            Zamanýmýza medya çaðý da denebilir. Çünkü günümüzde medyanýn sanalý da, sanal olmayaný da hemen her konuda gündem belirleyici oluyor. Özellikle sosyal medya kadim deðerlerimizi deðersizleþtiriyor. Onlarýn yerine kendi deðerlerini ikame etmeye çalýþýyor. Sanal misyonerlik de diyebileceðimiz bu iþ, çaðýmýzýn en tehlikeli mesleðidir. Tehlikesi her geçen gün saldýrýlara maruz kalan ve her saldýrý da irtifa kaybeden imanlý bir nesli tehdit etmesinden kaynaklanýyor. Bu nesli korunaksýz býrakýrsak elimizden uçup gidebilir.

            Bu çaðda bütün insanlýk medya kuþatmasý altýnda öz benliðini koruma mücadelesi veriyor. Seslisinden görüntülüsüne, sanalýndan gerçeðine kadar bütün medya özellikle Müslümanlarý hedef seçiyor. Çünkü deðer hükümlerini muhafaza eden bir onlar kaldý. Batý dünyasý Müslüman gençliði ayartmak için onun önüne afili ikonlar ve idoller koyuyor.  Zaman içerisinde nesiller avuçlarýmýzdan kayýp gidiyor. Bunu önlemek bugün hiç de kolay deðildir. Öncelikle ve özellikle tehlikenin farkýnda olmak gerekir. Bunu hafife almak baþtan kaybetmek anlamýna gelir. Çünkü artýk medya, kýrmýzý görmüþ boða misali, gözü dönmüþ bir vaziyette  saldýrýyor. Bu çirkin saldýrýlar karþýsýnda ayakta kalmak her geçen gün zorlaþýyor.