M. NİHAT MALKOÇ
Nihai kaderimiz olan ölüm, her geçen
gün yalnızlaştırıyor bizi. Gün geçmiyor ki çok zor yetişen bir değerimizi, bir
değerlimizi kaybetmeyelim. Bizler gidenlere üzülsek de hayata kaldığımız yerden
devam ediyoruz. Zira kader çizgimiz bizi buna mecbur kılıyor.
Bu ülkede kalifiye insan öyle kolay
yetişmiyor. Ona rağmen değerlerimizin değerini ancak kaybettiğimizde anlıyoruz.
Fakat o zaman da ne yazık ki iş işten geçiyor.
Trabzonlu bir bilim adamı olan Prof.
Dr. Mehmet Hanefi Bostan, henüz 66 yaşındayken amansız bir hastalığa yenik
düştü. Türk Eğitim-Sen İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı, Türkiye Kamu-Sen Merkez
Denetleme Kurulu Başkanı ve Marmara Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri
Fakültesi, Tarih Bölümü, Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi de olan Prof.
Dr. M. Hanefi Bostan kıymetli bir akademisyen ve başarılı bir sendikacıydı. Türkiye'de
sağ kesimin sendikalaşmasına büyük hizmetler etmişti. Merhum Bostan'ı yıllardır
görev yaptığı şehir olan İstanbul'dan ebedî âleme uğurladık.
Yüreği Türklük idealleriyle dolu
büyük bir Türk milliyetçisi, tabir yerindeyse, bir alperen olan Prof. Dr.
Mehmet Hanefi Bostan, ülkücü camianın önemli isimlerinden biriydi. Kendisi Türkiye
Kamu-Sen'in kurucularındandı. Hanefi Bostan, evli ve 3 çocuk babasıydı.
Mehmet Hanefi Bostan, 1958 yılında
Trabzon'un Çaykara ilçesinde doğmuştu. İlkokulu Çaykara’da, ortaokulu
İstanbul Kartal Lisesi’nde, liseyi ise parasız devlet yatılısı
olarak Boyabat’ta tamamlamıştı. 1982 yılında Marmara Üniversitesi’nde
lisans eğitimini bitirmişti. 31 Aralık 1982’de Marmara Üniversitesi
Atatürk Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Tarih Anabilim
Dalı’nda Araştırma Görevlisi olarak göreve başlamıştı. 1986’da
yüksek lisansını, 1993’te de doktorasını tamamlamıştı. 1992 yılında Öğretim
Görevlisi kadrosuna tayin edilmişti. 1996 yılında da Yardımcı Doçent
kadrosuna atanmıştı. 2001 yılında M.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi’nin Tarih
Bölümü Yeni Çağ Tarihi Anabilim Dalı’na kadrosuyla birlikte nakledilmişti.
19 Aralık 2018 tarihinde "Doçentlik" unvanını almıştı.
Prof. Dr. Mehmet Hanefi Bostan, hemşehrisi
Selçuklu tarihi uzmanı Prof. Dr. Osman Turan gibi iyi bir tarihçiydi. İkisi de
Çaykaralıydı. Her ikisi de tarih alanında birer otoriteydi. İkisi de dava ve
fikir adamıydı. İkisinde de Trabzon sevgisi en üst düzeydeydi.
Tarih alanında yetkin bir kalem ve
iyi bir akademisyen olan Prof. Dr. M. Hanefi Bostan, "Türk Kültürü İncelemeleri
", "Türk Dünyası Araştırmaları", "Karadeniz
İncelemeleri", "OTAM" adlı dergilerde hem yazılar yazmış hem de
bilimsel hakemliklerde bulunmuştu. Dergiler vasıtasıyla birçok muğlak konuyu
açıklığa kavuşturmuştu. Onunla da kalmamış, kendinden sonra gelecek olan
tarihçilerin yolunu bilim ışığıyla aydınlatmıştı.
M. Hanefi Bostan, yazdıklarıyla birçok önemli ödülün sahibi olmuştu. O, 2005 yılında,
"XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadî Hayat"
isimli kitabıyla Milliyet Gazetesi’nin Örsan Öymen-Kent Tarihi
Ödülünü almıştı. M. Hanefi Bostan’ın sosyal ve ekonomik tarihle
ilgili yayınlanan çok sayıda ulusal ve uluslararası bildiri ve makalesi yanında,
ayrıca basılmış beş kitabı bulunmaktadır. Bu kitaplar şunlardı: "Said Halim Paşa", "XV-
XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadî Hayat",
"Karadeniz’de Nüfus Hareketleri ve Nüfusun Etnik Yapısı", "Bir
İslâmcı Düşünür ve Sadrazam Said Halim Paşa", "Harşit Vadisinin İdarî,
Sosyal ve İktisadî Tarihi (XV. – XVII. Yüzyıllar)"
Trabzonlu bir bilim insanı olan Prof.
Dr. M. Hanefi Bostan'ın Trabzon yerel tarihi ve kültürüyle ilgili kıymetli
makaleleri bulunmaktaydı. Yani o, doğup büyüdüğü topraklara hiçbir zaman bigâne
kalmamıştır. Yemeğini yediği, suyunu içtiği, havasını soluduğu, İstanbul'a
gittikten sonra da hasretini çektiği topraklara ilmî ve insanî vefa borcunu
fazlasıyla ödemiştir. Onun birbirinden kıymetli eserleri (görüşleri)Trabzon
tarihine ışık tutmaktadır. Onun bu şehirle ilgili görüş ve değerlendirmeleri
dikkate değer ve de güvenilirdir.
Türk-İslâm ahlâkıyla ahlâklanan
Prof. Dr. M. Hanefi Bostan, başta Çaykara ve Trabzon olmak üzere memleketin
birçok yöresini mercek altına almış, bunlarla ilgili olarak kitaplar ve yazılar
kaleme almıştır. Bu yazılar arasında "Barma Yaylası Tarihi",
"Yavuz Sultan Selim'in Şehzadelik Dönemi (1487-1512)", "Trabzon
Şehrine Yönelik İskân Uygulamaları ve Şehrin Nüfusu (15.-19. Yüzyıllar)",
"16. ve 17. Yüzyıllarda Tonya ve Çevresinde İskân Birimleri ve
Nüfus", "Nereye Gitti Bu Pontus?", "15-16. Asırlarda
Çaykara'da İslâmiyet ve Maraşlı Şeyh Osman Efendi ( Boyun Eğmişti Bir Görmede
Ruhban)", "16. Asrın Sonlarında Çaykara'da Sosyal ve İktisadî Hayat",
"Trabzon'da Arşiv Tahribatı ve Günümüze Ulaşabilen Vakıf Defterleri",
"16. Asrın Ortalarında Çaykara", "Sultan Murad ve Of
Muharebeleri", "15. Yüzyıl Sonlarında Çaykara", "Maraşlı
Şeyh Osman Efendi'nin Of Bölgesinin Türkleşme ve İslâmlaşmasındaki
Etkisi", "Tirebolu-Çaykara Çevresinde Yayla Kültürü ve Yayla
Şenlikleri", "Barma Yaylası ve Yayla Ortası Şenlikleri",
"17. Yüzyılda Trabzon Şehri", "17. Yüzyılda Akçaabat Nahiyesinin
Nüfusu", "15-19. Yüzyıllarda Maçka Kazasında Nüfus Hareketleri ve
Nüfusun Etnik Yapısı", "15, 16 ve 17. Yüzyıllarda Çaykara'da Nüfus ve
Nüfus Hareketleri", "17. Yüzyıl Avarız ve Cizye Defterlerine Göre Of
Kazasının Nüfusu ve Etnik Yapısı", "15-16. Yüzyıllarda Trabzon
Şehrinde Nüfus ve İskân Hareketleri", "15-17. Yüzyıllarda Trabzon
Şehrinde Nüfus ve İskân Hareketleri", "Trabzon Muhafaza-i Hukuk-i
Milliye Cemiyetinin Doğu Karadeniz Bölgesinde Yaşayanların Türk Olduklarına
Dair Bir Muhtırası" adlı yazılar zikredilebilir.
"Yeniçağ Tarihi" alanında yaptığı
araştırma ve incelemelerle tanınan Prof. Dr. Mehmet Hanefi Bostan, Haziran
2005'te Örsan Öymen Kent Tarihi Ödülü, Temmuz 2016'da Uluslararası Eğitim
Sendikaları Birliği Bilim Teşvik Ödülü, Mayıs 2018'de Marmara Üniversitesi 2017
Akademik Teşvik Değerlendirme Sonuçlarına Göre Sosyal Bilimler Atıf Ödülü,
Temmuz 2018'de Uluslararası Eğitim Sendikaları Birliği Dede Korkut Teşvik
Ödülü, Haziran 2019'da Marmara Üniversitesi 2018 Akademik Teşvik Değerlendirme
Sonuçlarına Göre Sosyal Bilimler Yayın Ödülü, Kasım 2020'de Bilge Tonyukuk
Başarı Ödülü kazanmıştı.
Tarihçi Prof. Dr. Mehmet Hanefi
Bostan, akademik hayatı boyunca "Osmanlı Merkez Teşkilâtı",
"Osmanlı Medeniyeti Tarihi", "Osmanlı Paleografyası",
"Osmanlı Taşra Teşkilâtı", "Osmanlıca" lisans derslerini;
"Yeniçağ Osmanlı Tarihi Bibliyografyası" yüksek lisans derslerini,
"Yeni Çağda İdarî Değişim" doktora derslerini başarıyla vermiştir.
Ebedî âleme uğurladığımız M. Hanefi
Bostan gayretli bir ilim ehliydi. Teşkilâtçı bir insan olan Prof. Dr. Mehmet
Hanefi Bostan akademi dışında aşağıdaki görevlerde de bulunmuştur: Türkiye
Kamu-Sen Genel Merkezi Disiplin Kurulu Başkanlığı (1999-2002), Tarih ve İslâm
Araştırmaları Vakfı Başkan Yardımcılığı (1984-2005), Türkiye Kamu-Sen İstanbul
İl Temsilciliği (1992-2015), Türk Eğitim-Sen İstanbul 1 Nolu Şube Başkanlığı,
Türk Eğitim-Sen Denetleme Kurulu Başkanlığı, Fatih Kaymakamlığı İnsan Hakları
Kurul Üyeliği.
Usta
tarihçi Prof. Dr. M. Hanefi Bostan, bütün klasik Karadenizliler gibi dur durak
demeden çalışan ve üreten bir insandı. İlmî mânâda alanında parmakla
gösterilecek bir şahsiyetti. O, bütün bu çalışmaların yanında "Son Sadrazamın
Sonu (Belgesel Film)", "Bir İslâmcı Düşünür ve Sadrazam Said Halim
Paşa", "Türkiye'nin Sosyal ve Kültürel Tarihî Projesi: Anadolu'da
Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar" projelerinde de etkin rol almıştı.
Güçlü bir kalem olan Prof. Dr.
Mehmet Hanefi Bostan, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi'nde "Üsküdar", "Said Halim
Paşa", "Niksar" maddelerini de kaleme almıştı.
Adı tarihçi ve sendikacı olarak
hafızalara kazınan M. Hanefi Bostan, çocukluğunun dışında gurbette okudu,
gurbette akademik hayatını sürdürdü ve 22 Mart 2024 tarihinde gurbette öldü. 23
Mart'ta da yine gurbette Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Camii'nde
kılınan cenaze namazının ardından Maltepe Gülsuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Arkasında itibarlı bir isim, birbirinden kıymetli eserler ve hoş bir seda
bıraktı. Allah rahmet eylesin.