M. NÝHAT MALKOÇ

                Dinî hassasiyetler üzerine inþa edilen Osmanlý'nýn Peygamber Efendimize duyduðu derin sevgi ve muhabbetin birçok veçhesinden biri de "Kutsal Emanetler"dir. Bilindiði üzere Peygamber Efendimize ve onun dönemine ait, Ýslâm dünyasýnda “Kutsal Emanetler” olarak bilinen bazý özel eþyalar Ýstanbul’da Topkapý Sarayý’nda muhafaza edilmektedir. Belirli günlerde ziyarete açýlan bu eþyalarýn bulunduðu bölümün adý “Hýrka-i Saadet Dairesi”dir. Bu daire, adýný Peygamber Efendimizin orada bulunan, bizim için mübarek ve mukaddes sayýlan hýrkasýndan almaktadýr. Peygamber Efendimizin günümüze kadar ulaþan ikinci hýrkasý da yine Ýstanbul’da bulunmaktadýr. Hýrka-i Þerif Camii, Peygamber Efendimizin hýrkasý için yapýlan ve adýný bu hýrkadan alan, manevî açýdan kýymetli bir camidir. Bu cami içindeki hýrka, Veysel Karanî isimli peygamber âþýðýna, Peygamber Efendimizin vasiyeti üzerine hediye edilmiþtir. Buradaki mübarek hýrka da her yýl Ramazan ayýnýn belirli bir döneminde Müslümanlarýn ziyaretine açýlmaktadýr. Caminin bulunduðu mahallenin adý da Hýrka-i Þerif Mahallesi’dir.

            Bir þiir medeniyeti olan Divan Edebiyatý'nýn vücut bulduðu Osmanlý Devleti zamanýnda büyük þairlerin ekserisi Peygamber Efendimiz için "Naat" yazmýþ ve ona duyduklarý sevgiyi þiir diliyle ifade etmiþlerdir. Yine bu dönemde  “Kýsas-ý Enbiya” denilen ve peygamberleri anlatan eserler kaleme alýnmýþtýr. Bu minvalde Ahmed Cevdet Paþa’nýn Kýsas-ý Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ’sý ayrýca zikre deðer bir kitaptýr. Bütün bunlarýn yanýnda Peygamber Efendimizin hayatýný kronolojik bir þekilde anlatan siyerler, Peygamber Efendimizin isimlerine dair eserler olan  Esmâü’n-Nebîler, Peygamberimizin fizikî ve ahlakî özelliklerini anlatan þemâiller, hilyeler; Peygamber Efendimizin miracýnýn anlatýldýðý Mi‘râciyyeler, Hz. Peygamberin savaþlarýnýn daha çok dinî-destanî yönleriyle anlatýldýðý þiir ya da düzyazý biçimiyle anlatýldýðý Gazavatnâmeler, Peygamber Efendimizin hadislerinden seçilen Kýrk Hadisler; Osmanlý'da Peygamber sevgisinin deðiþik türlerdeki tezahürleridir.

                "Ehl-i sünnet" Hz. Peygamber’in Ýslâm’ýn temel hususlarýný  anla(t)ma tarzýdýr.  Osmanlý'da hiçbir padiþah "ehl-i sünnet"e muhalefet etmemiþ, aksine onu bir hayat tarzý olarak benimsemiþ ve hep yanýnda olmuþlardýr. Böylelikle de bunu devlet yapýsýnda  çimento misali güçlü bir birleþtirici unsur olarak kullanarak devlet-i âliyyenin bekasýný saðlamýþlardýr.

            Ta çocukluklarýnda baþlayan ve gençliklerine deðin ýsrarla devam eden bir Ýslâmî terbiyeyle yetiþen Osmanlý padiþahlarý hemen her konuda peygamberi bir bakýþ açýsýný hayatlarýna ikame etmeye çalýþmýþlardýr. Zaman ve mekân farký gözetmeksizin her þey ama her þey "ona göre" ve "onun için"di. Bunu sözden eyleme geçirerek bir anlamda samimiyetlerini ispat etmiþlerdir. Hâl ve hareketleriyle Necip Fazýl'ýn "Müjdecim, kurtarýcým, efendim, peygamberim;/Sana uymayan ölçü, hayat olsa teperim!" diyerek bu mýsralarýn ifade ettiðini yaþa(t)mýþlardýr. Bu hâl, onlarýn Hak ve halk nazarýndaki itibarlarýný artýrmýþtýr.

            O zamanlar kýymet hükümleri ona (Peygambere) yakýnlýkla ölçülürdü. Peygamberin hayatý ve tavýrlarý onlar için bir çeþit mihenk taþýydý. Hayatlarýný Peygamberî bir elekten geçirerek yaþarlardý. Ona yaklaþtýkça yükseleceklerine, ondan uzaklaþtýkça da alçalacaklarýna inanýrlardý. Nefislerine karþý saðýr rolünde olan bu güçlü insanlar  geniþ imkânlarýna raðmen hayatlarýný Hz. Peygamber’in tavsiye ettiði þekilde sürdürme gayreti içinde olmuþlardýr.

                Osmanlýya þekil ve nizam veren bu insanlar sünnetten taviz vermemek için dünya nimetlerini ellerinin tersiyle itebilmiþlerdir. Kýnayanlarýn kýnamalarýna aldýrýþ etmemiþlerdir. Onlar peygamberi ilk, tek ve en güzel örnek; yani rol model edinme gayreti içerisinde olmuþlardýr. Bir davranýþý Hz. Peygamberin yapmýþ olmasý onlar için yeterli sebepti. Onun önünü, arkasýný irdeleme ihtiyacý duymamýþlardýr. Onun hikmetine teslim olmuþlardýr. Nefse hoþ gelse de hiçbir þeyi sünnete tercih etmemiþlerdir. Onlar Peygamberimizin yol arkadaþlarý olan sahabilerin hayatlarýndan da hikmet devþirme yarýþý içerisinde olmuþlardýr. Böylelikle Peygamber sevgisinin derecesini tavýr ve davranýþlarýyla göstermiþlerdir. Onlar sünnete ve onun mücessem þekli olan Peygambere baðlýlýðý Kur'an'ýn (dolayýsýyla da Allah'ýn) emri olarak görmüþlerdir. Sünnet konusu üzerinde titremelerinin yegâne sebebi de budur.