FENERLÝ OLMAK

         Haliçin kýyýsýnda Arýtýk kaferle þenlenmiþ Balat,Fener Rum liisesi ötesinde içinde Kin kapýsýnýn da bulunduðu Fener Rum patrikhanesi yer alýr..Bir zamanlar mahalle sakinlerinin tamamý  Sisam gibi  adalardan, balkanlardan ,Dacia dan odesa ya kadar uzanan çizgiden  göç yolu ile gelen rumlarýn oturdugu ve sahip olduklarý (network) iliþkiler aðý ile Yunanistan ýn baðýmsýzlýðýný,sonrasýnda ise osmanlý nýn yýkýlýþýna kadar sürecin belirleyicisi mahalle sakinleri otururdu ...

            Ýstanbul un Fethi ile Fatih tarafýndan fermanla korumaya alýnmýþ ,300 milyon ortodoks un ruhani lideri olmakla birlikte hepsi kendi içinde bagýmsýz yapýlarý ile mamaleki olan ticari bir yapýlarýda vardý..Bazen biliþim merkezi ve kendi yancýlarý içinde karargah olmuþtur..

            Her rum için Uluslarasý ticaret gani ,lisan bilgisi ve lisans diplomasý en azýndan paris ve Roma endeksli bir kýsmý da  Askeri mühendishane okulunda  öðretim görevlisi idi . Osmanlý ordusu nun gücü ,tercümanlýk yolu ile de gizem içeren diplomatik bilgilere ve halkýn ekonomikdurumu ile fakirliðine hepten þahittiler.Bazýlarýda Eflak Boðdan Tuna gibi vilayetlere de yönetici olarak gönderiliyordu..Bunlarýn bir kýsmý da Rus savaþlarýnda Rusya ya kaçarak Rus ordusundan paye almýþlardýr..

             Sarayýn kullandýðý yöntemler en güçsüz anýnda bile Çarlýk Rusya müdahelesi olmadýðýnda Barýþ ve huzur içinde yaþarken bugün terk edilen topraklarda Balkanlardan Arap yarýmadasýna kadar kan ve göz yaþý vardýr..

            Saraya girmek öyle her babayiðidin harcý deðildir. Yanýndan çýkarken kýçýný dönemediðin padiþahýn yanýna girmek için Payeye sahip olacaksýn yada bir Yunan köyünden gelmiþ de olsan Ýtalya da Týp Fransa da tarih okuyacaksýn, osmanlýca Arapça farçsa dahil en az 5 dil bileceksin ancak tercüman olarak doðrudan humayuna çýkabilirsin..

          Güneydoðu daki bir Türkmen ya da kürtmen çocuðu yada laz uþaðu  nerde okul okuyacak da gidecek italya larda bulunacak ondan sonra da sarayda padiþah huzurunda çýkacak .."De gidi ibraam de..Anca gidersin.". Bizim uþaklara da ne kalmýþ Hz Peygamberin ölümünden sonra  sonra düzene sokulmuþ ve fakat "sayfa  sýralamasýnda keyfiyet" algýlanan bir kitap ,saraylarda ömür tüketen ulemanýn ünü ile doðru orantýlý þekilde doðru  varsayýlan 800 bin hadis i þerif ,bir de  asker olmak. Ulemanýn konuþtuðu dille ,halk dili farklý ve araya kaynayarak giren misyonerlerde  “savaþ yada seviþ “gibi özette eylemlere dair misyonerce  dini  kurallar ve izahatlerle beyni dondurmuþlardý...

             Patrikhane deyip geçme Osmanlý nýn güçlü olduðu dönemde  Hristiyanlarýn diðer din merkezi olarak Katolik dünyasýna karþý kulllanýlmýþ "Papanýn külahýýnda yaþamaktansa osmanlý külahýnýn altýnda yaþarým"þeklinde söyleme sebep olmuþ Roma ya karþý kullanýlmýþ  bir din merkezi idi. Rusya ortodokslarý ile müþterekliði bugün bile batý göçlerinde Gürcistan Ukrayna ortodokslarýnýn Avrupa daki yerleþim merkezi ve diðer AB üye ülkelerine geçiþ noktasý yunanistandýr.

                Araþtýrýrsan Rum diye bilinenlerin içinde Türk kökenli olanlar ve bunun farkýna varanlar da var.Hatta mübadele yasasý ile Anadolu dan giden bir kýsým runlar halen Yunan tebasýnca Türk kabul edilir ve makbul görülmezler..

               Tüm ayrýcalýklarýna ragmen 1814’te Yunan istiklalini gerçekleþtirmek maksadýyla Çarlýk Rusyasýnýn bir vilayeti olan Odesa’da Ksanthos ve arkadaþlarýnca kurulan ilk Yunan cemiyeti Filik-i (Etniki)

Eterya’dan sonra, en çok tanýnan diðer Rum cemiyeti, 1861’de kurulan Dersaadet Rum

Cemiyet-i Edebiyesidir.Kuruluþ yetmemi onlar için Megala Ýdea Anadolu yu da içine alan bir Doðu Roma Ýmparatorluðunu canlandýrmaktýr 

               19.yy da Fransa nýn milli devletler ihracý günümüz versyonu olarak , Afganistan ve iran da meydana  gelen parçalanmýþ islam  ihracýnnýn kullanýlmasý ile “bütünlüðün bozulmasý” çabasýndan baþka bir anlam ifade etmez. Bu sayede 19. Yüzyýl ihracaatý Avusturya Macaristan Osmanlý gibi imparatorluklarý ortadan kaldýrýrken Fransa nýn 20.yüz yýl ihracatlarý ise islam dünyaýna hançer olarak sokulmuþtur

             Rum,anadolu hristiyaný iken  Trakya topraklarýna devlet eliyle Rumeli denmiþken sufilerin Celallettin Rumi ye ad verilirken hep içsellik vardýr Peki bu içsellik nasýl oldu da  ve bir kan davasýna dönüþtü ..Türk ortodokslara bile rum dedik..Transilvanya eteklerinde  yaþayanlara Rum dedik ve Kýrým Türk Bölgesi Odesa dan kalkan birileri

Yunani olarak karþýmýza çýkýp devletleþdiler..Mora yarýmadasýndaki Yunani bir azýnlýk ,bölgedeki Arnavutlarý müslüan Türkleri soykýrýma uðratarak devleti nasýl kurdular..?Neyden bey vezirden vezirdiler…Dýþarýdan baktýðýnýzda Türk evlerinin fakir görünümlü evlerine eþdeðer ama içesirine girdiðinizde bir þark sarayýndan farksýz yaþamlarý ile Pera ya jayat veriyorlar.Saray da fing atýyorlardý..

             Fenerli olmak bir devlet yönetimine geliþlerde ve gidiþlerde bir ayrýcalýkdý..

             Bariz olan tarihi olaylardan birisi plevne kalesi ve 145 gün süren savunmadýr..Mihailoðlu Ali tarafýndan Niðbolu savaþý sonrasý kurulan çoðunluk ahalisi Müslüman olan Plevne de Türk ordusu nasýl aç kaldý?Tedarik zincirini kim nasýl koparttý?

              Tuna Valiliðine baðlý Rusçuk Tuma nehrinden tüm avrupaya bölgeyi baðlayan içinde büyük gemilerin hareket ettiði stratejik bir yerdir.. Tuna vilayetine vali olan Mithat Paþa þehri imar ederken  gelecek yeni millete mi hazýrlýk yapýyordu? Ruscuk %70 imüslüman Türk þehri idi .93 harbi sýrasýnda garnizon þehirden boþaltýldý Yeni kýrulan Bulgaristan a teslim edildi?

Mithat paþa Abduülaziz e suikast düzenleyen ekibin içindeydi 1881 de kurulan mahkemede bu sikast senebi ile idama mahkum edilmiþ cezasý 2.Abdülhamit tarafýndan sürgüne çevrilmiþdi..Masonlarýn fenerden ayrý bir hateket yapacagý düþünülemezdi..

              Bugün Rumlardan bir Yunan milleti oluþturanlar bu yunanilerin tarihdeki Yunan olmadýklarýný biliyorlar..Tarihde pers iþgali karþýsýnsýnda Atina birliði kurulamamýþ Rum pontusun baþý,Roma non azýlý düþmaný  6. mithradatis in çalýþmalarý karþýlýksýz kalmýþtýr..sadece Roma nýn bilgiye verdiði hoþ görü sebebi ile aldýðý vergi karþýlýðý Atina nýn varlýðý 2,sýnýf Roma vatandaþý olarak mazur görülmüþtür..

                   Fener mahallesinden yetiþenler olmasaydý devlet geleneði görmemiþ yunanlýlar devletleþemezdi..Fenerliler bitmedi..Baðlý olduðu yerler var..Bugün kendisine bile yabancýlaþan kurumlarý alt alta yazdýðýnýzda ve altýný biraz kazýdýgýnýzda Fenerlilerin izi çýkar..O kurumlarýnýza fazla güvenmeyin.Vatandaþlýk baðý ile baðlý olan baðý koparda hizmet ettikleri yere yine hizmet ederler.. Gönül baðý ile baðlý olanlar öte dünyaya gitse de baðlarý devam eder,Çin dede olsa o bað devam eder..

TORUN HALÝLÝ