Türkiyr Cumhuriyeti Devleti, kuruluþ aþamasýný tamamlayýp, bir yandan yoluna devam ederken;halkta hep yeni sistem ve düzeni anlamaya çalýþýyor,yer yer de itirazlarýný yükseltiyordu. Latin alfabesiyle yeni açýlan okullara halk, özellikle kýrsal kesimde ihtiyatlý yaklaþýyor,bu kurumlara karþý bir heyecen taþýmýyordu. Burada iki önemli sorun vardý;birincisi yeni sistemi kavrayamamak,ikincisi de Osmanlý devletinde kýrsal kesimde eðitim zaten çoðunlukla Elif-Ba’yý öðrenmekle son bulduðundan,halk yeni sistemi kavramakta zorlanýyordu. Dolayýsýyla halk uzun yýllar eðitim yapmaya da çok yatkýn deðildi. Kýrsal yaþamda her çocuða mutlaka yaptýrýlacak bir iþ olurdu. Köy çocuklarý genel de, ben de dahil,okuma sezonuna bir ay geç baþlar ve bir ay erken býrakýrdýk. Zira köyde yapýlacak çok iþ vardýr... Köy sayýsýnýn da kýrkbinleri aþan sayýda olduðunu düþünürsek, bu o yýllarda milletin çoðunluðu demekti.

Eðitim kurumlarý,devletin gücü ve eðitilmiþ insan yeterli olmadýðýndan,hýzla yaygýnlýk gösteremedi. Eðitimin merkezden çevreye bir seyir izlediðini de unut mamalýyýz. Bazý bölgeler,doðal imkanlar nedeniyle eðitim sürecine geç kalarak katýlmýþlardýr. Biryandan da gelenekler devam ettiði, halk bunlarý önemli ihtiyaç olarak gördüðü için,özellikle kur’an okuma ve öðrenme iþine, devlet doðrudan müdahil olmadýðýndan;halk, bu anlamda kendi iþini kendi görmeði yeylemiþtir. Bu anlamda da, üst yapýda buluþmak yerine,yerel de buluþmayý önemsemiþtir. Tabi, bu durum ,uzun süre devam etmiþ, yerel kur’an kurslarýnýn, gizli,açýk kurulmasýna;tarikat geleneði,tekkeler ve zaviyeler kapatýlmasýna raðmen,iþlevini gizli olarak sürdürmeyi. Ýslam’a bakýþ açýsý olarak farklýlýk koyan,bir takým cemiyet ve cemaatlarýn oluþmasý da sürekli devam etmiþtir. Bu kurumlar baðlýlarýna bir anlamda hoþ ve faydalý gelebilir; ama,gerçek anlamda, bu da,toplumun tabanda,alt kültür odaklarýnda buluþmasýna yolaçtýðý için,toplumsallaþma sürecinde, bugüne kadar da devam eden birlikteliði bozan unsurlar haline dönüþmüþtür. Tabi ki,kendilerini güçlü hissettikleri oranda da siyasete ilgi duymuþlardýr. Bu herkesin kendi yerel ve kültürel kalesine taþ taþýmak gibi bir sorumluluk ve alýþkanlýðý getirmiþtir ki,bu örgütler güçlendikleri oranda devletten de uzak durmayý yeylemiþlerdir. Böyle bir bakýþ açýsýyla da, devlete yeterli desteði doðal olarak vermemiþ,verememiþlerdir. Zaman içinde de, çok büyük para kaynaklarýna ulaþmýþlardýr. Devlete" Problemlerimizi neden çözmedin!" derken,bunlarý da hafýzamýzýn bir yerinde tutmalýyýz. Devleti idare edenler de bu inceliklere vakýf olamadýklarýnden;halkla devlet arasýndaki,geçiþkenliði saðlayamamýþlardýr. Sonuç olarak halk,üst yapýlar yerine,alt yapýlarda,alt kültür kümelerinde birleþmeye itilmiþtir.

Cemaatleþmeler bu þekilde seyrederken,siyasi anlamda da yine yerelleþmeye gidilmiþ;milli,dini,sosyal anlamda pek çok dernek ve cemiyet kurulmuþ,özllikle gençlerden çok raðbet gören, bu dernek ve cemiyetlerin de tümü topluma entegre olma yerine,toplumu bir üst katmana sýçratma yerine,kendi kalelerine taþ taþýmak suretiyle ,devletle aralarýna bir mesafe koyup,genel toplumsal entegrasyonu zorlaþtýrmýþtýr. Bu siyasi yapýlanmalar bildiðimiz gibi,insan ölümlerinin de gerçekleþtiði 1980 yýllarýnýn siyasi kargaþasýný ve anarþi ortamýný getirmiþtir.Özellikle sosyal ve sol yapýlanma iddiasýyla kurulan oluþumlarýn dýþ destekli olduklarýný da unutmamalýyýz.

Görevini neden yeterince yapmýyor dediðimiz devlet,bu anlamda da,özellikle gençlerden oluþan siyasi örgütlenmelerden de fayda görmemiþ,aksine siyasi ayrýþmayý,yine yerel anlamda körüklemiþtir. Burada,þu çok haklý,bu az haklý,gerekli ve gereksiz gibi tartýþmalara girmeyeceðim. Asýl irdelemek istediðim;toplumsallaþma serüvenimizle,devletleþme süreci arasýnda ki,uyumsuzluklara ve bunlardan doðan verimsizliðin nedenlerine ulaþmak istiyorum. "Açýlýmlý" günlere nasýl geldiðimizi daha iyi anlamamýz için,birtakým fotoðraflar çekmek istiyorum. Bütün amacým,bu...

Halkýnýn, yüzde otuzu,kýrký;ülke için de büyük bir göç serüvenini de bu yýllar içinde yaþamýþ ve yaþamaya devam ediyor. Halbu ki,toplumun entegrasyonu için ne büyük fýrsattý. Bu da bir çok nedenden dolayý baþarýlamamýþ,halkýn þehirlerde üst yapýlarda buluþmasýný saðlayacak sistemlerin kurulmasý yerine; þehirlerin köyleþmesini getiren acý bir sonuç doðurmuþtur. Burada þehirleri uzun yýllar idare edenlerin de çok vebali olduðunu unutmayalým. Halk bu anlamda bir yol gösterici bulamayýnca,hemþehri derneklerini ve bir takým vakýflarý oluþturarak,yine yerelde,bir alt kümede buluþmayý tercih etmiþtir. Bu durum,modernleþmeyi ve þehirciliði çökertmiþtir!

Devam edecek...