EFSUSTA DEMİRCİLİK SANATI VE KARACA YUSUF ÜNAL
İnsanlık tarihinde de Türk tarihinde de demircilerin toplumdaki yeri özeldir. Demircilik Mesleğinin piri Davut peygamberdir. Demirci çoğu kez bilge ve yol gösterici olarak karşımıza çıkar tarih sayfalarında. İlçemiz Afşin’de Demirci ustası olan Karaca Yusuf ÜNAL mert ve yol gösterici bir insandı. Fakirliği gereği Türkiye’de bulunan birçok Vilayetlerde çalışarak ekmeğini taştan çıkarmıştır. Kimi İnsan Fakir olur ama aklı zengin olur, kimi İnsanın parası olur ama aklı fakir olur. Efsuslu demirci ustası Karaca Yusuf Ünal amca kendisi fakir idi ama aklı zengin bir insandı. Çoğu İnsanlara yol gösterirdi. İlçemiz Efsus-Afşin şehrinde Demirciliğin öyküsü medeniyetin öyküsüdür. Medeniyet bir demirci ustasının elindeki çekiç darbeleriyle şekillendi. Çelik oldu adalet için, keskin kılıç oldu, orak oldu bir çiftçinin elinde arpa oldu buğday oldu ve dağı eritti bir usta hürriyete destan oldu. Tarihin bildiği devirden beri Türklerin yaptıkları büyük fütuhatta en mühim rol oynayan iki sanatları olmuştur. At yetiştirme ve madencilik, bilhassa demircilik. Türk, Çin ve Arap tarih ve coğrafya kaynaklarının hepsinde Türklerin atalarının demirci olduğundan bahsedilmektedir. Firdevs’inin ''seyahatnamesinde ' Türk orduları demirden, çelikten kurulmuş ordu olduğu anlatılmaktadır. Ateş ocaklarında yumuşayıp şekil alan demir; örs, çekiç, balyoz ve maşa kullanılarak çeşitli eşyalara, araçlara dönüştürülüyor. Afşin’in tahta darabalı zanaatkâr dükkânları. O ritimli çekiç sesleriyle konserlerini dinlediğim rahmetli Karaca Yusuf ÜNAL, Hacelilerin Mahmut, Hacı Hasan GÖNEN, Hafız Gönen, Hacı Osman GÖZÜKARA, Hafız HAMİŞ, Ahmet AKSOY, Hacı Mehmet DEMİR, Mevlüt KURTDEMİRCİ ,Veysel AKSOY,Kızılcıklı Mehmet DEMİRCİ amcalar Efsus-Afşin’de demircilik sanatını icra ediyorlardı. İlçemiz Afşin’de bulunan kabilelerin çeşitli sanatları vardı. Efsus-Afşin ilçemizde Demircilik sanatını Kavazlar, Koçcular, Haceliler adlı kabileler icra etmekteydi. Afşin’de geçmişte Dedebaba türbesinin yanında demirci atölyeleri bulunmaktaydı. Efsus şehrimizde demircilik sanatını icra eden ustalar teker teker hayatını kaybettiler. Emeğe saygı duymak, ateşin büyüsüne kapılmak, demire şekil veren elleri sessizce izlemek ve anlatılmayacak heyecan ve şaşkınlıkları birlikte hissetmek işte bütün bu duygularla çıkılan bir yolculuk . Ateş sessizliğini çekicin sesine bırakıyor ve ustanın marifetini sabrını ateşin yardımını izlemek düşüyor sadece ve yine ateşin karşısına geçme zamanı, sabırla, sessizce ve ateş sıcaklığıyla usta ellerin marifetinin seyri âlemine dalıp giderken ya bir gün gerçekten bu sanatta biterse diye düşünmeye başlıyorsunuz yoksa gerçekten bitti mi diye düşünürken çekiç seslerinin çığlıklarının arasından sessizce izlemeye devam ediyorsunuz işte böyle başladı Karaca Yusuf ÜNAL bir demirci ustasının hikâyesi. Demirci; madenleri döverek biçimlendiren, küçük ve orta büyüklükteki parçaları elde döverek işleyen zanaatçıya demirci denir. Demirci ustaları üç aşamada demire şekil verirler, Kızdırma, Ekleme, Biçimlendirme. Ateşi kızdıran, deriden yapılmış açılır, kapanır körüğün demiri kızdırması ile ustanın çekici ile örs arasında demir şekil almaya başlamaktadır. Demircinin çekici örs üzerinde bir ahenk içinde demiri raks ettirmektedir. Demirci Ustalarının fiziki yapıları da bu meslekte çok önemlidir. Bedence güçlü, dayanıklı, ayakları ve kolları sağlam, ellerinde becerikli olması gerekmektedir. Karaca Yusuf ÜNAL amca bu şartları taşıyan uzun boylu güçlü bir insandı. Demirciler, eski çağlardan bu yana toplum içinde saygın bir yeri olan zanaatçılardandır. Orta Asya'da yaşayan Türkler arasında, demir ve ona biçim veren demircinin toplum içinde ayrı bir yeri vardı. Demirciler işbilir, güvenilir, güçlü ve bilgi bir kişiliğin simgesi sayılırlardı. İnsanların daha güvenli bir ortamda yaşamlarını sürdürmeleri için demiri adeta nakış gibi işleyen Karaca Yusuf ÜNAL Afşin’imizin yetiştirdiği demirci ustalarından birisidir. Demirci ustası Yusuf ÜNAL’da yıllarca demiri terbiye etmişti. Demir’in İyiliği için onu ateşe atıyordu, acı çektiriyordu, sonra hızla indirdiği çekiçle dövüyor, dövüyordu... Demiri dövdükçe, demir 'tav'a geliyordu.' Dövüle dövüle adam oluyordu. Dövmenin adam etmeye yaradığı tek yer burasıydı besbelli. Belki de dövüle dövüle yalnızca demir adam edilebiliyordu. Sonra, kimliğine kavuşan demiri soğuk suya atıyordu usta. Demirin yanan yüzeyi suya kavuşunca soğumaya başlıyordu. Soğudukça yeniden katılaşıyor, sertleşiyor, yeni şekliyle önündeki uzun yıllara hazır hale geliyordu. Demiri terbiye etmek bu kadar kolay mıydı? Kaskatı demiri adam etmek sabırla mümkündü. Söz yerindeyse Hz. Eyyüb'ün sabrı... Peygamberlerin inatçılara gösterdiği sabrı, demircinin de demire göstermesi şarttı. Terbiye etmek zaman alırdı. Uğraş isterdi, güç isterdi 'direnmeye karşı direnmek' için. Her şeyin bir zamanı vardı. Gündüz geceyi beklemek zorundaydı ağarmak için, ağaç baharın gelmesiyle yeşerirdi ancak... Yakıcı korda kızarmasını beklemek lazımdı demirin... Kızarıp yumuşamasını... Ardından dövülmesi gerekiyordu tavında dakikalarca... Var gücüyle dövülmesi... Ter döküyordu demirci. Teri demire damlıyordu. Demiri yumuşatan da aslında bu alın teriydi... Karaca Yusuf ÜNAL Amca Yıllarca demire şekil verdi Efsus’un tüm köyleri de olmak üzere Vatandaşların kullanmış oldukları en küçük demir aletten tutun en büyük demir aletine kadar hepsini yaparak Afşin’e çok büyük hizmetleri olmuştur. Efsus-Afşin’de Medeniyet bir demirci ustasının elindeki çekiç darbeleriyle şekillendi. Çelik oldu adalet için, keskin kılıç oldu, orak oldu bir çiftçinin elinde arpa oldu buğday oldu ve dağı eritti bir usta hürriyete destan oldu. Karaca Yusuf ÜNAL amcayı ve Afşin’in sanatkârlarını rahmet ve minnetle anıyoruz. Afşin’de Demiri terbiye edip, demire şekil veren Karaca Yusuf ÜNAL, Hacelilerin Mahmut, Hacı Hasan GÖNEN, Hafız Gönen, Hacı Osman GÖZÜKARA, Hafız HAMİŞ, Ahmet AKSOY, Hacı Mehmet DEMİR, Mevlüt KURTDEMİRCİ, Veysel AKSOY, Kızılcıklı Mehmet DEMİRCİ amcalar Efsus-Afşin’de demircilik sanatını icra ediyorlardı. Ayrıca Kavazlar, Koçcular, Haceliler olmak üzere Demirci ustası Sanatkârlarımızı sevgi minnet ve Rahmetle saygıyla anıyoruz.
DERLEYEN
ARAŞTIRMACI YAZAR
MUSTAFA KÖŞ
Afşin Kent Konseyi Tarihi Araştırmalar Bölüm Başka
(
Efsusta Demircilik Sanatı Ve Karaca Yusuf Ünal başlıklı yazı
yazıcı tarafından
25.11.2013 tarihinde sitemize eklenmiştir. Sitemizde yayınlanan eserlerin hukuki sorumluluğu , kullanılan materyaller ve yazının içeriği yazarlarına aittir.İzin alınmadan kaynak gösterilse bile sayfamızdaki eserler başka yerde yayınlanamaz. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. )
Okuduğunuz Yazının Site Kurallarını İhlal Ettiğini Düşünüyorsanız, Site Yönetimine Bildirmek İçin Tıklayınız.
