DURUŞ
Şiş yanmayacak
Kebap da yanmayacak
Nasıl iştir bu ?
Ya yardan ya da serden
Aksi Dimyat ve pirinç
MCU
WAKA / Bilinen en eski Japon şiir türüdür,5-7-5 7-7 hece ölçüsüyle yazılır,
kökenin Çin kültüründen geldiği söylense de sanat tarihçileri arasında bu
hususta bir mutabakat yoktur. Düşündürücü şiirlerdir, belli felsefeler içerir
ancak mealen anlaması çok güç değildir, anlamlar genelde belirgindir. Ülkemizde
sosyal platformlarda “ tanka “ türü altında yazılan şiirlerin neredeyse tamamı
“ waka “ dır.
DURUŞ
Şiş yanmayacak
Kebap da yanmayacak
Mümkündür belki
Ya yardan ya da serden
Geçilmez mi birinden
Mantıksal Çerçeve :
Atılan her adımın alternatif maliyetii vardır
Bedava yürüyüş sadece O’na mahsustur.
MCU
TANKA / Waka’nın günümüz versiyonudur. 5-7-5 7-7 hece ölçüsüyle yazılır. Waka
şiirleri savaşların da yarattığı olumsuz psikolojiler ile 2. Dünya savaşı
sonrasında neredeyse yok olmaya yüz tutmuştur. Yine de belli bölgelerde
varlığını 1970-1980’lere kadar sürdürmüştür. İlk kez 1980 yılında A.B.D.’ndeki
Japon şairlerin girişimiyle “ Tanka “ adıyla yenilenmiş haliyle tekrar gündeme
gelmiş ve lansmanı New York Times ile kapak olarak yapılmıştır. Sonrasında çok
hızlı bir gelişme göstermiş, haftalık dergiler çıkmaya başlamış, her gazete de
bir tanka köşesi oluşturulmaya başlanmıştır. Temalar çok ağırlaştırılmış
neredeyse tamamen bir zeka jimnastiğine dönüştürülmüştür. Okullara ve eğitim
sistemlerine girmiştir. 1980 sonrası hem Japon ve hem de A.B.D. toplumsal
kalkınmalarının özellik arz eden belirleyicilerinden birisi haline gelmiştir.
Büyük şirketler vizyon, misyon ve değerlerini “ tanka “ lar ile
kalıcılaştırmış, çalışanlarının farkındalığını artırmıştır. Hiçbir tanka “ waka
“ da olduğu gibi tek fikir içermez, en az birkaç açılımı vardır ve işaret
ettiği temaların kendi içlerinde bire bir tutarlılıkları vardır. Konular
öylesine ince işlenir ki illa bir de “ yol haritası “ , “ dip not” vb. gibi
şiir altı birkaç satırlık izahat gerektirir. Bunlar da şiirin mütemmim cüzleridir.
Şair adını en alta yazar. Ballade’nin “ sunu “ bölümü tekniğinin “tanka
footnotes” denilen dip açıklamalara ciddi etkisi olmuştur. Pek çok yazılı
yayımda görseller de sıklıkla kullanılır. Tüm bu genel konsept içerisinde
“tanka” lar sunulur.
DURUŞ
Şiş yanmayacak
Kebap da yanmayacak
Arı var (kuşa) dal yok
MCU
HAIKU / Tüm haikular doğa temalı olarak yazılır.5-7-5 hece ölçüsündedir. Burada
anlatılan doğanın dengesi ve bunu kendisinin sağladığıdır. Farklı türler
birbirlerinin nüfusunu dengeleyecek bir yaşam mücadelesi içerisinde olmasa doğa
bazı oyuncularını yitirir.
DURUŞ
Şiş yanmayacak
Kebap da yanmayacak
Nasıl iştir bu ?
MCU
SENRYU / Haiku olarak tanımlayarak kaleme
aldığımız ve konusu doğa olmayan tüm 5-7-5 hece sayısındaki şiirler Senryu’dur
ve temalar her daim insana dairdir.
DURUŞ
Şiş yanmayacak
Kebap da yanmayacak
Nasıl iştir bu ?
Herkese çiçek
Her keseye bin akçe
Hayat ne güzel
Hak etmeyen yer
Yorulan tenezzülsüz
Doğru ayakta
MCU
CHOKA /
5-7-5-5-7-5-5-7-5 ya da 5-7-7-5-7-7 gibi aslen 5 heceli taban kombinasyonları
baz alınarak yazılan ve mısra sayısı önem arz etmeyen hareket alanı çok daha
geniş uzun Japon şiirlerinin genel adıdır.
Başta renga ve renku olmak üzere bazı değişik formlar
da mevcuttur Japon edebiyatında. Bilgi kirliliği yaratmamak adına çok bilinen
türlerin dışına çıkmamaya özen gösterdim. Merak eden ve sağlıklı bilgilenmek
isteyebilecek arkadaşlar adına bu kendimce oluşturmaya çalıştığım şiirleri tür
açılımları ile birlikte paylaşmak istedim.
BENCE HEM KISA VE ÖZ, HEM SERBEST STİLDE, HEM ANLAMLI VE HEM DE ÖZGÜN BİR TEKNİĞİ OLAN ŞİİR YAZMAK İSTEYEN ARKADAŞLARIMIZ İÇİN GÜZEL BİR ÇÖZÜM OLABİLİR. SANATSAL İNCE ZEKANIZI DA CANLI TUTAN KALİTELİ BİR ANTRENMAN VE FORMDA KALABİLME ÖNERİSİ ...
Saygılarımla
Mehmet Çağatay ÜNLÜTÜRK