Ah keþke ,þöyle olsaydý, kesin böyle olurdu, dediðimiz þeyler...
Aslýnda, hayatta kesiþen yollar ve olaylar zinciridir...
Kimsenin kontrol edemediði “þans” ve kader kavramýdýr.

Bu yazýmda hepimizi ilgilendiren ,doðumumuzdan ölümümüze kadar hayatýmýzýn içinde olan ama göremediðimiz soyut bir kavram üzerine konuþacaðým. 

____Þans.

Her ne kadar ilk bakýþta, basit bir konu gibi gözükse de, aslýnda þans kavramý oldukça derinlikli ve katmanlý bir yapýya sahiptir.  Öyle ki bu kavramý tam manasýyla kavrayabilmek için ,baþka kavramlar, teoriler düþünce deneyleri gibi ,daha pek çok þeyden yararlanmamýz gerekecek. Formulize etmesi ve tam olarak nasýl iþlendiðinin kavranabilmesi bir hayli zor. Fakat bu yazýmda ,elimden geldiðince konuyu basitleþtirmeye ve kavramaya uygun hale getirmeye çalýþacaðým. Bunu yaparken de sizler gibi pek çok noktada sesli düþüneceðim. Yani "þans" kavramý üzerine birlikte düþünmüþ olacaðýz bu yazýmda. 

"Þans" Fransýzca bir kelime ve fonetik olarak bizde de orijinalindeki gibi okunuyor. 

Þans ,yani rastlantý ,talih sözcüðünden alýnmýþ. Týpký Latince "düþünmek" anlamýna gelen en kadere kelimesi gibi. Dilimize okunuþlarý bozulmadan geçmiþ olan bu kelimelerin kökeninde rastlantý, talih, düþme, payýna düþme, rast gelme, kýsmetine çýkma gibi anlamlar var. Bu kelimelerin nerelerden ve ne þekilde geldiklerini bilirsek ,konuyu daha iyi anlamamýza yardýmcý olabilir. Þans konusu aslýnda o kadar önemli bir konu ki. 

Var oluþumuzdan tutunda ,yaþamýmýzýn tamamýný ilgilendiren bir kavramdan bahsediyoruz. Günümüz modern insanýnýn geliþmiþ beyin fonksiyonlarý etrafýndaki tabiatý anlamak ve anlamlandýrmak için uzunca bir yolculuk kat etti. Þans, ihtimal, olasýlýk, kader gibi kavramlar olmadan hayatý anlamlandýrmamýz mümkün olmayabilirdi. 

Mitolojiden, dine ,felsefeye, modern bilime kadar geniþ bir yelpazede ele alýnabilecek bir konu.  Þansý açýklamaya çalýþmak, ilk çað düþünürlerinden bu yana bizi meþgul eden konulardan biri. Ýlk çað filozoflarý için ,var olan sadece atomlar ve boþluktur. Boþluktaki atomlarýn hareketlerinde bazý evrenler varlýða gelirken bazýlarý da yok oluþa gider. Onlar arasýnda hiç bir þey yoktan var olmaz, veya vardan yok olmaz. Sonsuz uzay boþluðu ve onu dolduran sonsuz sayýdaki atomlar birbirleriyle çarpýþarak. Ateþ, su , toprak baþta olmak üzere dünyayla diðer gök cisimlerini meydana getirir. Bu prensipler üzerine kurulu atomcu kozmolojiye göre, evren boþluk ve onu dolduran ilkel atomik kaosla baþlar. Atomlarýn yaptýðý girdaplarýn içerisinde, daha büyük olan atomlar merkezde toplanýrken. Dünya gibi gezegenleri oluþturur ve daha küçük atomlarýn çevreye yayýlmasýyla da atmosfer gibi tabakalar oluþturur. 

Tüm bu þeyleri gerçekleþtiren nedene gelince, hem þans hem zorunluluðun birlikteliðidir. Ýçinde bulunduðumuz dahil evrenlerde olaylarýn ve olgularýn birbirleriyle iliþkisi nedenseldir ve bu nedensel iliþkiye hakim olan  faktör zorunluluktur. Öyle ki onlara göre ,evrenlere hükmeden bu zorunluluk ,bir kader adalet ve dahasý bir yaratýcý olarak görülebilir. 

Fakat onlara göre ,kaostan sonsuz evrenlerin ve onlarý þekillendiren kozmik girdaplarýn ortaya çýkýþlarýnýn nedeni sadece þanstýr. Þansa dair pek çok düþünürlerin görüþlerini aktarabilirim bu konuda ama kafanýzý karýþtýrmadan meseleyi basitleþtirmem gerekiyor. Evrenin baþlangýcýný düþünün. Büyük patlamadan bu yana geçen zaman kaosun kozmosa dönüþmesidir. 

Ýþte insanlar bu zaman zarfý içinde gerçekleþen tüm olaylarý açýklarken ya üstün bir gücün kontrolüne  yada rastgeleliðe baþ vurmak zorundadýr bir bakýma. Hani þu meþhur soru var ya "bunca þey tesadüfen mi oldu?.." Þeklinde. 

Aslýnda tesadüf kelimesinin altýný yazýmýn baþlarýnda belirttiðim kavramlarla doldurduðumuzda evet tesadüften oldu diyebilirsiniz. 

Çünkü yazým ilerledikçe tesadüfün basit bir rastgelelik olmadýðýný göreceksiniz. 

Öte yandan Platon’a göre, kaostan kozmosa geçiþ kendi kendine þans eseri meydana gelen bir olay olarak düþünülemez. Aksine Tanrý'nýn yaratmasýný gerektirir. 

Bu düþünceleriyle Platon ,atomcularýn tasvir ettiði þansa dayalý evren açýklamasýný reddederken. Onun yerine yaradýlýþ düþüncesini ileri sürer. 

Aristoteles’e göreyse, evrenin ortaya çýkýþý þans eseri olamaz. 

Çünkü þans eseri olan þeyler, bir zaman var olur, baþka bir zaman yok olur. 

Dolayýsýyla þans eseri olan þeyler, her zaman ebedi olan þeylere zýttýr.

Buna göre atomcularýn iddia ettiði üzere ,evrenin hem ebedi olmasý hem de kaos' dan þans eseri meydana gelmesi tutarlý olmaz. 

Aksine, evrenin düzeninin sürekliliði, onun þans eseri olmadýðýný gösterir ki o halde geriye kalan seçenek, onun  bu düzeninin sonradan ortaya çýkmýþ olamayacaðýdýr. 

Diðer bir deyiþle, kaos ebedi olmayacaðýna göre evrende kaostan doðmuþ olamaz. 

Dolayýsýyla evren, her zaman düzenli olarak var olmuþtur ve bu durum onun þans eseri meydana gelmediðini, aksine ilk hareket ettirici tarafýndan hareket ettirildiðini kanýtlar. 

Ayrýca Aristo'ya göre, atomcularýn içindeki olaylar arasýnda  nedenselliði kabul ederken ,evrenin kendisinin bir bütün olarak meydana geliþini þans eseri görmeleri de tutarsýzdýr. 

Atomcular bitki ve hayvan türlerinin ,kendi tohumlarýndan üremelerini hiçbir þeyin þans eseri bulmazlar.

Örneðin; belirli bir tohumdan zeytin olurken, baþka belirli tohumdan da insan meydana gelir. Buna göre içinde süre giden olaylarýn bu þekilde nedenselliðe baðlý olduðunun kabul edildikten sonra. Tüm bu nedensel olaylarýn toplamýný ifade eden evrenin meydana  geliþinin  þans eseri  görülmesi, açýk çeliþki  yaratýr. 

Çünkü þans ,varlýðý inkar edilmese de, pazara giden birinin arkadaþýný görmesi  gibi ,ancak ilinek' sel yani arýzi bir neden olup, mutlak anlamýnda hiçbir þeyin nedeni deðildir.

“Bu nedenle evrenin düzeni þansa atfedilse bile, bir aklýn veya doðanýn þanstan önde gelen neden olmasý zorunludur der” Aristo.

Ýlk çaðdan günümüze deðin evrenle ilgilenen düþünürlerin merakýný çeken konu kozmos ve kaos iliþkisinin nasýl baþladýðý sorusu kadar.

Bu durumun þans eserimi yoksa bir Tanrý'nýn yaratmasý mý olduðu üzerinde yoðunlaþýyor. 

Bu sorulara yönelik ilk tatmin edici cevaplar ancak sanayi devrimi ve onu simgesi olan buhar makinalarýnýn keþviyle doðan termodinamik biliminden gelebildi. 

Fakat ,konumuzun odak noktasýndan sapmamak için bu konuya girmiyorum. 

Þans ve olasýlýk üzerine ilk ciddi çalýþmalar Rönesans döneminde gelmeye baþladý. Ýtalyan Rönesans matematikçisi fizikçi astrolog ve hekim olan  Gerolamo Cardano'nun kitabý, olasýlýk üzerine yazýlan bilinen ilk kitaptý. Ayný zamanda usta bir kumarbaz olan Cardano bu kitapta hile yapmanýn ve olasýlýk hesaplamalarýný kullanmanýn temellerini ortaya koymuþtu. Cardano' nun fikirleri zar atma gibi, kesirli ve olasýlýklý matematiðe dayalý oyunlarda iþe yarýyordu.

Eski Mýsýr'da açýlan mezarlarda Anadolu ve Çince ve Güney Amerika yerli halkýyla antik Sümer uygarlýðý üzerinde yapýlan arkeolojik kazýlarda bulunan, farklý zar tasarýmlarýndan anlaþýldýðý kadarýyla insan uygarlýðý binlerce yýldýr zar atýyor. 

Þimdi bir düþünün, þansa bakýþ açýnýz nedir?..

Kendinizi þanslý hissediyor musunuz?..

Etrafýnýzdaki insanlarý düþündüðünüzde, tanýdýðýnýz bildiðiniz tüm o insanlarý düþündüðünüzde... 

Onlarýn arasýnda en þanslý kiþi siz misiniz?..

Yoksa en þanssýz olan kiþi olduðunuzu mu düþünüyorsunuz?..

Peki þans nasýl çalýþýr ki, kurallarý var mýdýr?..

Neye göre daha þanslý ,yada daha þanssýz oluruz?..

Þansý kontrol edebilir miyiz?.. 

Onu arttýrýp ,azaltmak bizim elimizde mi yoksa, þans bizden baðýmsýz bir yapýda mýdýr?..

Esasen þans diye bir þey gerçekte var mýdýr?..

Görüldüðü üzere, þansla ilgili sorulabilecek sorularýn sonu gelmiyor. 

Etrafýmýzda gerçekleþen olaylar hakkýnda ,bir neden sonuç iliþkisi kurmak üzere evrimleþmiþ düþünce yapýsýna sahip olmamýzdan kaynaklanýyor. 

Fakat bu neden sonuç iliþkisini her zaman doðru kuramaya biliriz. 

Hatta çoðunlukla yanlýþ kuruyoruz. 

Düþünün?.. Þanssýz olmak bir kiþilik özelliði midir, esasen soyut bir kavram olan þans ,nasýl olurda bir insanýn özelliklerinden biri olabilir. 

Fakat kendini þanslý veya þansýz olarak tanýmlayan insanlar olduðunu biliyoruz deðil mi?..

Peki bu gerçekte nasýl mümkün olabilir?..

Bir baþka kiþilik özelliklerinden biri olan, sakarlýðý düþünün mesela?.. "Ben çok sakar biriyim" diyen birisi ,aslýnda neyi söylemek istemektedir?..

Sakarlýk tanýmlanabilir bir þey midir?..

Bir insanýn diðerine göre daha sakar olmasý ne demektir?..

Bu bir kiþilik özelliði olamaz ,çünkü sakarlýk diye tarif ettiðimiz þey kendi baþýna var olan bir kavram deðildir. 

Buradaki neden sonuç iliþkisini doðru kuramýyor olmamýzdan kaynaklanan, aklýmýzýn bir kusurunu içeriyor. 

Etrafýnýzdaki nesnelere sürekli çarpýyor olmanýz, veya sürekli bir þeyleri deviriyor olmanýz, sizde sakarlýk isminde bir özellik olmasýndan kaynaklanmýyor. 

Çünkü, tüm bunlarýn nedenini ,tek bir kelimeye ve özelliðe 

indirgediðinizde. 

Sizin ,sakarlýk diye tabir edilen þeyleri yapmanýzýn ardýndaki ,onlarca belki de yüzlerce nedeni atlýyor olmanýz gerçeðini unutuyorsunuz. 

El, göz koordinasyonunuzun doðru çalýþmýyor olmasý veya kaslarýnýzla ilgili yönetimsel beyin fonksiyonlarýnýzda meydana gelen arazlar. 

Dikkatinizin ,diðer insanlara göre daha düþük olmasýný gerektirecek olan fiziksel veya nörolojik etkenler gibi ,pek çok þey aslýnda sizin sakar olarak tanýmlayan þeylerin nedenlerinden bazýlarýydý. 

Fakat siz, tüm bunlarý atlayýp tek bir nedene  baðladýnýz. 

"Ben sakarým", neden?.. Çünkü sakar olduðum için. 

Ayný þekilde þans da böyle midir?..

Aslýnda pek çok diðer sebeplere baðlý olan bir takým olaylar bütünü sizi þanslý veya þanssýz olarak tanýmlýyor. 

Fakat siz olaylara deðil sadece sonuca bakýyorsunuz ve bir yargýya varýyorsunuz. 

Ben þanslýyým veya ben þanssýzým. 

Þimdi ,þans diye bir þey yoktur dersem ,bunun pek bir karþýlýðý olmaz deðil mi?..

Bu günlük hayatýmýzda sürekli olarak deneyimlediðimiz bir þey.  

Sonuçta görüyoruz deðil mi ,hayallerinin kadýnýyla tanýþan ,istediði her þeyi sahip olan ,tüm amaçlarýna ulaþan. 

Özelliklede þu nokta çok önemli "baþarýyý çokta fazla çalýþmadan elde eden" insanlar. 

Hatta bu insanlardan çoðunlukla nefret ederiz. 

Çýkarým yapmak, en temel insan davranýþlarýmýzdan biri.

Afrika'daki çocuklara bakýp ,kendi durumumuzu iyi görürken, refah seviyesi bizden çok daha yüksek olan toplumlara bakýnca da, durumumuzun ne kadar berbat olduðunu hissederiz. 

Sonuçta, dünyaya gelme kararý bize ait olan bir karar deðil. Ýki insanýn bizden tamamen baðýmsýz olarak verdiði bir kararýn neticesi olarak hayata geliyoruz.

Nerede doðacaðýmýzý, ailemizin kim olacaðýný biz seçmiyoruz.

Bu formatla baþlayan bir hayat, nasýl olur da þansa dayalý olmaz deðil mi?..

Tamam, bunlarý biz seçmiyoruz evet ama ,ya sonrasýnda olup bitenler. Hayatýmýzýn nasýl ilerleyeceðini de þans mý karar veriyor.

Aslýnda buna hemen cevap vermek kolay deðil o yüzden biz yine ara, ara sesli düþünelim, kafa yoralým bu konuya ,fakat þimdi dilerseniz “þans” kavramýný irdelemeye devam edelim...

Bunun için bazý örneklere ve referanslara baþ vurmayý deneyelim. 

Þimdi size bir diziden örnek vereceðim.

 Hayatýmda izlediðim en iyi dizilerden biri  olan "Fringe" den bir örnek. 

Üçüncü sezon, üçüncü bölümde, konumuzla ilgili harika bir olay anlatýlýyor. 

Diziyi izlememiþ olanlarýmýz için, çok kýsa þekilde özetleyeyim durumu. 

Özellikle çözülmesi karmaþýk ve zor olan genelde sýnýrlý bilimle alakalý davalarý bakan bir ekibimiz var. 

Bir takým ölümlerin ve olaylarýn ardýnda, hayatýn doðal seyrine aykýrý tuhaf þeyler mevcutsa ekip bu gizemi çözmeye çalýþýyor. 

Yine bu türden bir olayla karþýlaþýyoruz bu bölümde. Art arda gelen ölümlerin ,benzer unsurlar barýndýrdýðý bir olay. 

Bir otobüs tarafýndan ezilen insanlar ve sürekli olarak olay yerinde bulunan o tükenmez kalem. 

Aralarýnda nasýl bir baðlantý olabilir ki?..

Elini kurbana hiç sürmeden onlarý öldüren bir seri katil, ama nasýl?.. 

Þimdi sahneyi anlatayým size...

Seri katilimiz ,caddenin ortasýnda duruyor ve gözlem yapýyor. 

Kurbaný karþý kaldýrýmdan yürüyerek geliyor, dilenciye para veriyor ve bir çiçekçiye giriyor. 

O sýrada trafik ýþýðý yeþile dönüyor ve trafik akmaya baþlýyor. 

Bir otobüs duraða yanaþýyor, bir adam kahvesini içerken bir þeyler okuyor. Bir araç kasisten geçerken su sýçratýyor ve hemen yanýndaki posta kutusunu hafifçe sarsýyor. 

Tam bunlar olurken, katil o posta kutusunun üzerine bir kalem koyuyor. Dengede duracak þekilde.

Derken köþeden bisikletli geliyor, bunlar olurken kurban da çiçeðini almýþ bir þekilde çiçekçiden çýkýyor. 

Karþýdan karþýya geçmek için düðmeye basýyor o sýrada bir taksi ayný kasisten geçerek katilin koyduðu kalemin devrilmesine yol açýyor. Kalem yere düþtüðünde, kahve içen adamýn ilgisini çekiyor. 

Kaleme doðru yürüyor ve onu almak için eðilirken bisikletli adamýn kaza yapmasýna sebep oluyor. Kurban ýþýklarý beklerken bisiklet kazasýndan dolayý otobüs þoförünün dikkati daðýlýr bir anlýðýna ýþýðý görmez ve bum kadýna çarpar.

"Hadi caným o kadar da deðil ,gerçek hayatta bu þekilde olmaz" dediðinizi duyar gibiyim. 

Peki ,bir inceleyelim o zaman. Bu nasýl mümkün oldu?..

Birinin ,posta kutusunun üstüne bir kalem yerleþtirerek birisini ölümüne yol açma olasýlýðý yüz de kaçtýr?.. 

Þimdi olay yerine geri dönelim, kavþakta hýzlarý 8 ila 16 km arasýnda deðiþen 22 araba 4 kamyonet 2 de otobüs 37 insan var. 

Toplamda diferansiyel denkleminde var olan 120 farklý deðiþkenden bahsediyoruz. Yani, bu ne çözülebilir ne de bundan leh de sonuç elde edilebilir. Bunun mümkün olma olasýlýðý sýfýr deðil mi?..  

Neden?.. E çünkü bu kadar deðiþkeni olan bir olaylar zincirini baþarýlý bir þekilde kurgulayamaz. 

Fakat hikayeye devam ettiðimizde durum netleþiyor. 

Seri katilimiz, bundan 5 ay önce IQ yani ay küsü- zeka kat sayýsý  56 olan bir hastadýr, bazý radikal bir ilaç deneyimlerine tabi tutulur. 

Amaç hastalarýn kendilerine yetecek kadar zekaya sahip olmalarýdýr. 

Fakat, bu hastada beklenmedik bir durum olur ve zekasý aþýrý fazla geliþir. Pi sayýsýnýn 1000 rakamýný ezberden yazacak, diferansiyel denklemlerini kafasýnda çözecek kadar.  

Doktoru diyor ki, "tek iþlemde bu kadar oldu biz ona beþ iþlem yaptýk". Þimdi, az önce saydýklarýmý beþle çarpýn. Böyle bir zekadan söz ediyoruz. Þimdi tekrar soruyorum?.. Bu adamýn bu kalemle birini öldürmesi olasýlýðý yüzde kaçtýr?..

Artýk  kolayca yüzde sýfýr diyemeyiz deðil mi?..

Çünkü ,bizde sorunun içindeki denklemin deðiþkenleriyle oynadýk ve sýradan birini insan zekasýnýn çok ötesinde birinin zihniyle deðiþtirdik. 

Buda bizi doðrudan Laplac'ýn þeytaný teorimine götürüyor. 

Fransýz matematikçi ve gök bilimci Pierre- Simon Laplac'e  1814 te yayýnlanan bir makalesinde bir teorim ortaya atar.  

Evrendeki her atomun yerini ve hareketini bilen ,bu sayede evrenin ve kainatýn bütün bir geçmiþ ve geleceðini bilen sanal bir varlýðýn vücut olduðunu var sayan düþünsel bir deneydir bu. Laplac, bu makalede aynen þöyle der “evrenin þimdiki halini geçmiþin sonucu ve geleceðin nedeni olarak ele alabiliriz. Bir an için evrenin tüm güçlerinin ve bunu oluþturan tüm varlýklarýn konumlarýný anlayabilen bir canlý olduðunu düþünürsek. Ve bunu, bu verileri inceleyebildiðini de düþünürsek, ayný anda evrendeki en büyük varlýklardan, en küçük atomlara kadar her þeyi, hesaba katarak bir hesap yaparsak hiçbir þey belirsiz deðildir ve gelecekte ayný geçmiþ gibi onun gözlerinin önündedir”. 

Yani Laplac'a göre, "þans" diye bir þey aslýnda yoktur. 

Sadece ,bizim bilgi eksikliðimizden kaynaklanan bir yanýlsama. 

Eðer baþýmýza gelen olaylarýn tüm neden sonuç iliþkilerini tüm detaylarýný nereden, nasýl ve ne þekilde geldiðini bilseydik buna "þans" demezdik deðil mi?..

Daha basitçe anlatacak olursam ,mesela yazý, tuta atarken þansýmýz yarý yarýyadýr. 

Peki, tüm deðiþkenleri bilseydik?.. Laplac bunu söylüyor iþte. 

Paranýn tam olarak varlýðýný, havanýn  para üzerinde ne kadar etki uygulayacaðýný ,uyguladýðým kuvvetin parayý havada kaç kez döndüreceðini. 

Bütün bunlarý hesaplayabiliyor olsaydýk?.. Yine de þansýmýz yarý yarýya mý olurdu?.. Hayýr ,neredeyse 100/100 bir baþarý oranýyla, yazý ,tura atabilirdik. 

Laplac’ýn ,þeytaný teoremindeki þeytan benzetmesi ,evrendeki tüm gerçek bilgiye sahip varlýk anlamýna geliyor. 

Etrafýmýzda bu türden bir bilgiye sahip olan bildiðimiz hiç kimse canlý olmadýðýndan. 

Laplac'ýn þeytaný aslýnda bizim dünyamýz için uygun bir örnek deðilmiþ gibi düþünebilirsiniz. 

Ama aslýnda Laplac'ýn þeytanýnýn günümüzde var olduðunu ve sürekli olarak aramýzda dolaþtýðýný söylesem:) 

Neden mi bahsediyorum?.. Algoritmalar...

Her yaptýðýmýzý her söylediðimizi her aksiyonumuzu takip eden "algoritmalar". 

Bilgiyle beslenen ve büyüyen varlýklar. 

Günün birinde, algoritmalar öyle bir hale gelecek ki artýk algoritmalarýn tahminleri nerdeyse kesin bilgi yerine geçecek. 

Bu tür teknolojiler geliþtikçe aslýnda pek çok þey artýk þansa dayalý olmaktan çýkýyor. 

Etrafýmýzda sonsuz ihtimaller var, ve hepsi ayný anda gerçek. 

Hangisinin gerçekleþeceðini bilmiyoruz ve o yüzden “þans” adýný verdiðimiz bir algýlama biçimimiz var. 

Konuyu toparlayalým.

Þans, insanlýk tarihinde her zaman önemli bir konu olmuþtur.
En eski toplumlardan bu yana insanlar iyi þans ve kötü þans kavramlarýna inanmýþlar. 

Ve bunlarý kontrol etmeye yönlendirmeye çalýþmýþlar. 

Tanrýça Tike Yunan mitolojisinde þans Tanrýçasýdýr.

Þans, talih, beklenmeyen yada umulmayan baþarýnýn Tanrýçasý.
Olimpos lu olmamasýna raðmen bir Olimpos lu kadar saygý görmüþtür Tanrýça Tike nin Roma da karþýlýðý  Fortunaydý ve insanlýðýn iyi þans ve talih getirmesinin yanýnda, kötü þans veya kötü olaylarda getiriyordu.

Ancak Tike bir Olimpos Tanrýçasý deðildi. 

Tanrýça Tike Yunan dünyasýnda insanlara iyi þans ve talihin yanýnda kötü þans ve olaylarda getiren bir karakterdi.  

Bu yönüyle kiþiliði önceden tahmin edilemezdi.

Yani Tike, hak edene de ,hak etmeyene de kötülük verebilen bir Tanrýydý. 

Düþününce de çok makul ,çünkü “þans” kiþinin iyi veya kötü oluþunu ayýrt etmeyen bir kavram.

Ýslam da þans veya talih diye bir kelime yoktur.

Bunun yerine, kader vardýr, nasip vardýr tevekkül vardýr. 

Baht kelimesi farsça kökenlidir ve gelecekteki olaylarý kaçýnýlmaz bir biçimde belirleyen ilahi idarenin insan ve toplum için çizdiði yaþayýþ biçimi ve kader anlamýna gelir.

Ýnsanýn tüm hayat çizgisi ilahi irade tarafýndan o kiþi var olmadan önce bellidir. 

Dolayýsýyla o kiþinin hayatý boyunca baþýna gelecek her þey önceden bilinen bir ilahi bilgiye dayanýr ve haliyle bunlar “þans” olarak nitelendirilemez. 

Bu imanýn altý esasýndan biri olan hayýr ve þerrin Allahtan geldiðine inanmak kapsamýna girer. 

Ýyi þans ve kötü þan hayýr ve þer adýna ne dersek diyelim tüm toplumlarda bu kavramlara kendilerince bir açýklama getirmiþler ve kendi inanç ve kültürlerine göre bir yaklaþýmda bulunmuþlardýr. 

Üstelik bu inançlar, toplumlarýn geliþmiþlik seviyesinden bile baðýmsýzdýr. 

Þansýmýz bol olsun :) Ýyi þanslar:)

Selam ile dua ile ,kalýn saðlýcakla.
 
Semra EROÐLU Þiirleri sevdiren kadýn