"G�zel bir �iir yazarken nelere dikkat edilmeli?" Diye sorulacak olursa,iki hususa dikkat etmek gerekir diye cevaplar�z Bunlardan biri yoksa, di�eri ne kadar g�zel olsa da �iir, kaliteli �iir ismini alamaz.

1- �l�� ve kafiye y�n�nden uygun olmas�,
2- Manalar�n hem d�zg�n olmas�, hem de birbirini tamamlamas� gerekir.
Bunlar� birer �rnekle a��klayal�m:

1-�l�� y�n�nden uygun olmas�:

G�n�m�zde aruz vezniyle yazan neredeyse kalmad�� i�in (Mecit Hoca'm hari�) hece vezinlerine �rnek veriyorum. Hece vezinleri �oksa da, daha �ok 7, 8, 11 ve 14 heceli olanlar kullan�lmaktad�r. Hece say�s�n�n tutmas�ndan ba�ka, bir de duraklar�n uygun olmas� gerekir.

7 heceliye �rnek:

Bu da 3+4 ve 4+3 hece duraklarla veya duraks�z yaz�l�r.Tabii ki durakl� olan� daha makbuld�r.

3+4 heceye �rnek:

B�lb�l�n / �t��n�,
G�ne�in / bat��n�,
Kalblerin / at��n�,
Yaratan /elbet vard�r.

4+3 heceye �rnek:

Kurtulu�tur / insana,
Ula�t�r�r / ihsana,
Kavu�turur / imana,
La ilahe / illallah�

7 hece, fakat duraks�z �iire �rnek:

E�er u�rarsan derde,
Muhta� olma namerde,
�ifa umulan yerde,
Hemen ��kar a�lar�z.

B�yle duraks�z olanlar durakl� �iirlere g�re makbul say�lmaz. �iir olarak okumak zor olur ve okunu�unda bir d�zg�nl�k olmaz. Besteye de pek gelmez. 3+4 veya 4+3 durakl� olanlar�n ilahi,�ark�, t�rk�, ezgi haline getirilip okunmas� da kolay olur.

8 heceliye �rnek:

Bu da 3+5, 5+3 ve 4+4 hece kal�b�yla yaz�l�r.

3+5 heceliye �rnek:

En b�y�k / devletimizdir.
G�c�m�z / kuvvetimizdir.
Methetmek / m�mk�n de�ildir.
Sebeb-i / nimetimizdir.

5+3 heceliye �rnek:

Dost bah�esinde / yatar�m,
Kayg�lar�m� / atar�m,
Sat�laca�� / satar�m,
Kimseler hesap / soramaz.

4+4 heceliye �rnek:

Umdu�una / eremezsin,
Bu devran� / s�remezsin,
Ahbab�n� / g�remezsin,
Yakar bizi / dost hasreti.

11 heceliye �rnek:

Bu da 6+5 ve 4+4+3 hece kal�b�yla yaz�l�r.

6+5 heceliye �rnek:

Kimi hocay�m der, / kimisi dervi�,
Cahiller yan�na / postunu sermi�,
Zannederler bunu / �lim ve ermi�,
Mah�er g�n� nas�l / hesap verecek?

4+4+3 heceliye �rnek:

Bir g�n olur,/ g�t�r�rler/evinden,
Kurtulu� yok, /Azrail�in/ elinden,
Allah ad� /hi� d��mesin /dilinden,
Bin y�l uzun/ �mr�n olsa, /ne fayda?

14 heceliye �rnek

Duraklar� 7+7 hecedir.
Bir �rnek verelim:

Ehl-i s�nnet kitab�, /oku inat eyleme!
F�rsat eldeyken uyan, /�mr� berbat eyleme!
Yar�n mah�er g�n�nde,/ bo�a feryat eyleme!
Do�ruluktan ayr�lma, /Hak utand�rmaz seni.

Kafiyeler:
Hece �iirinde kullan�lan kafiyeler de �unlard�r:

1- Yar�m Kafiye: M�sra sonlar�nda tek ses benze�mesine dayanan kafiyedir.
Ad�d�r onun Gafur,
Kap�s� a��k durur,
Af dileyen af bulur,
Allah bes baki heves.
Burada sadece (u) harfi ile ses benze�mesi yap�lm��t�r.

2- Tam Kafiye: M�sra sonlar�nda iki sesin benze�mesine dayanan kafiyedir.
On atl�ya karar verdim ya��n�
Yenice sevdaya salm�� ba��n�
El yan�nda yakar gider ka��n�
Tenhalarda g�l��n� sevdi�im.

Burada (a�)tam kafiyeye �rnektir.

3- Zengin Kafiye: M�sra sonlar�nda �� ve daha fazla sesin benze�mesiyle meydana gelen kafiyedir. Buna tun� kafiye de denmektedir.

G�r�n��e kanmamal�,
B�t�l� hak sanmamal�,
Cehennemde yanmamal�,
G�n do�madan neler do�ar.

4- Cinasl� Kafiye: Okunu�lar� ve yaz�l��lar� ayn�; ancak anlamlar� farkl� olan kelimelerle yap�lan kafiyedir. Birka� �rnek:

Sanki oluk gibi kan akar da yara s�zlar.
Yaral�n�n halini bilemez yaras�zlar!

Acep ni�in a�m�� b�yle g�l erken,
Kapatmal� a�z�m�z� g�lerken.

Redif:
M�sra sonlar�nda yaz�l��lar�, okunu�lar�, anlamlar� ve g�revleri ayn� olan eklerin, kelime ve kelime gruplar�n�n tekrar edilmesidir.

Dine uymak ar de�ildir,
D�nya bize y�r de�ildir,
Haram mallar k�r de�ildir,
G�n do�madan neler do�ar.

Bu d�rtl�kte �� m�srada da tekrarlanan (de�ildir) s�z�� yaz�l��, ses ve mana y�n�nden ayn� oldu�u i�in rediftir.Kafiye redif ile yap�lmaz Redif d��t�kten sonraki kelimede kafiye aran�r.

2-Mana y�n�:

Kafiyeler ne kadar d�zg�n ve zengin olursa olsun, manas� uygun de�ilse veya birbirini tamamlam�yorsa b�yle bir �iirin mana y�n�nden de�eri olmaz. B�yle uydurma �iirler i�in, (Dam ba��nda saksa�an vur beline kazmay�) derler ve Sami Hoca'mdan asla y�ld�z alamaz. Bir �rnek:

Sabah erken yat�yorum,
Ormanlar� sat�yorum,
Y�ld�zlar� ald�m ele,
Tutanlara at�yorum.

Her ne kadar teknik y�nden eksiklik olmasa da mana y�n�nden sa�ma sapan oldu�u i�in bu d�rtl��e de g�zel bir �iir diyemeyiz.

Yeni Ba�layacak Olanlara Hece �iiri Hakk�nda Teknik Bilgiler