Eklenme Tarihi : 15.05.2024
Okunma Say�s� : 233
Yorum Say�s� : 0

Aliriza.

Son Yaz�lar�

Hayat�n Ard�ndaki Bilim

G�ne�li bir sabaht�.

*G�ne�ten ��k al�r�z. G�ne�in hareketlerine, D�nyan�n konumuna ve optik yasalar�na g�re hayat�m�z� d�zenleriz.

*G�ne� �� almayan k�s�mlar karanl�k, alan k�s�mlar ayd�nl�kt�r.

*G�ne�i g�rebildi�imiz a��lara g�re sabah ��le ikindi diye vakitler belirleriz.

*D�nya kendi etraf�nda bat�dan do�uya do�ru d�nd�� i�in g�ne� do�uda ise sabah deriz.

*Evrendeki her nesne hareket halindedir. Nas�l ki elektron �ekirde�in etraf�nda d�n�yorsa d�nya da g�ne�in etraf�nda d�ner hatta g�ne� de Samanyolu�nda d�nerek hareket eder.

*D�nyan�n kendi etraf�ndaki bir tam turunu g�n olarak isimlendiririz. G�ne� etraf�ndaki bir tam turunu ise y�l olarak isimlendiririz. Bu hareketlerin sebebi ise k�tle�ekimdir. Evrende her cisim birbirine �ekim uygular ve bu y�zden hareket ortaya ��kar.

*G�ne�te ger�ekle�en tepkimeler par�ac�k kayna�mas�(f�zyon) ile ortaya ��k s�cakl�k enerji yay�l�r. Ya�am�n devaml�l�� i�in G�ne� vazge�ilmezdir.

*G�ne��in do�mas�yla birlikte d�nya ayd�nlanmaya ba�lar. Ozon tabakas� zararl� ultraviyole ��nlar� engeller.

*Etkile�imler g�ne�in do�umuyla birlikte h�zlanmaya ba�lar, buz erir su olur su �s�n�r buhar olur buhar da durumu mekan� zaman� gelince yo�unla��r su olur.

Bilge g�zel bir �ekilde uyand�. Y�z�n� h�zl� bir �ekilde y�kamaya gitti.

*Nas�l ki cep telefonlar�n�, tabletleri ve laptop bilgisayarlar�n� sarj etmek gerekiyorsa insan�n da g�n i�erisinde aktif hareket edebilmek i�in sa�l�kl� uykuya ihtiyac� vard�r.

*Sa�l�kl� uyku i�in yatak �nemlidir. Yataktaki yayl� d�zenekler v�cut a��rl��n� dengeli da��tmak i�in do�ru �l��de gergin, do�ru uzunlukta s�k��m�� ve do�ru say�da yerle�tirilmi� olmal�d�r. Yatak tasar�m� fizik bilgisine sahip m�hendisler taraf�ndan yap�labilir.

*Bilgeyi harekete ge�iren neydi? Okula yeti�me iste�i� Bu da evrenin nesnelerin canl�lar�n neden sonu� ili�kisine g�re ili�kilerini d�zenlemesinden kaynaklan�r. Her �eyin bir nedeni oldu�u kabul edilir. Fizikte bu duruma nedensellik denir. Kuantum teorisi savunucular� bu duruma olas�l�klar� hesaba katmam�z gerekir diyerek kar�� k�yor olabilir. Fizi�in en b�y�k dehas� Einstein ise �nl� ��Tanr� zar atmaz.�� s�z�n� bu duruma y�nelik s�ylemi�tir.

*Bilge�nin yataktan do�rulmas� i�in kaslar�n gerekli kaslar�n kas�l�p gev�emesi gerekiyor. V�cutta bu iletim sinirler arac�l��yla kimyasal elektrik arac�l��yla ger�ekle�ir. Elektrik bir enerji �e�ididir. Elektron ak��n�n hareketleri ile ortaya ��kan bu enerji pek �ok �ekilde kullan�labilir. Elektrik ba�l� ba��na bir fizik konusudur. ��renilmesi b�y�k fayda sa�lar. Teknolojik aletleri �al��t�rmak, �evreyi anlamland�rabilmek hatta insan ili�kilerini bile iyile�tirmek m�mk�nd�r. Eskiden birbirinden ho�lanmayan insanlar elektrik alamad�m derlerdi.

*Bilge kaslar�n� e�zamanl� olarak kullanarak yataktan do�rulmas� gerekir. Bunun i�inse belirli kaslar kas�larak boylar�n� k�salt�r ve hareket ortaya ��kar�r. Bu kaslar�n baz�lar� gere�inden fazla yada yetersiz kas�l�rsa denge sa�lanamaz. Uygulanan kuvvet ile sabit tutulan a��rl�k ile dengeyi sa�lar�z. Nas�l ki terazide dengeyi sa�lamak �nemliyse hayatta da maddi manevi dengeyi sa�lamak �ok �nemlidir.

*Bilge y�z�n� y�kamaya giderken h�zl� dedim ama neye g�re h�zl�? Kar�ncaya g�re mi, arabaya g�re mi yoksa ��a g�re mi? Burada klasik fizi�in temel konusu olan ba��l hareket devreye giriyor. Bilge 9 metre olan mesafeyi 30 saniyede gitti. Burada klasik matematik ve Newton hareket yasalar� ge�erlidir. Yol= H�z �arp� zaman denklemi ile Bilge�nin ne kadar h�zla gitti�ini bulabiliriz.

*Bilge y�z�n� y�karken muslu�u a�t�. Gazlar ile s�k��t�r�lan su, muslu�un a��lmas� ile akmaya ba�lar. Bu i�lem bas�n� fark�ndan dolay� ger�ekle�ir. Bas�n� konusu ise fizi�in ilgi alan�d�r. Kat� s�v� gaz durumlar�na g�re bas�n� de�erleri de�i�ebilir.

*Su yukar�dan a�a�� do�ru akt�. Neden yukar� do�ru akmad�? Cevap 1: Musluk dikey tasarlanm��t�. Cevap 2: K�tle�ekim kanunu gere�i su d�nyan�n �ekim y�n�ne do�ru hareket etti. Cevap 3: Yukar� do�ru bir vakum kuvveti yoktu.

*Bilge su ile temas edince ay�ld�. Suyun s�cakl�� ile Bilge�nin s�cakl�� farkl� oldu�u i�in temas s�ras�nda �s� enerjisi transferi ger�ekle�ti. Hayatta tan�mlar �nemlidir. Bu �rnekte s�cakl�k sadece bir g�sterge, �s� ise enerjidir. G�sterge transfer edilmesi �ok anlaml� de�ildir ama enerji farkl�d�r. Termodinamik 1. Yasas� der ki enerji varken yok olmaz, yokken var olmaz sadece d�n��t�r�lebilir. Bu yasa pek �ok teknik geli�imin temelidir. �rnekler saymakla bitmez. Fotoselli kap�, elektrikli soba, araba ak�s� sadece birka��d�r.

Bilge su �s�t�c�s�n� �al��t�r�p kahve i�meye karar verdi.

*Su �s�t�c�s� elektrik enerjisi ile �al��an bir d�zenektir. �rete�ten ��kan elektrik ak�m� diren� ile kar��la�t��nda devre �al��maya ba�lar. Diren� �s� olarak da kar��m�za ��kabilir, ��k olarak da kar��m�za ��kabilir, hareket olarak da kar��m�za ��kabilir.

*Tepkimeler vard�r, uygun s�cakl�k-��z�nenin t�r� ve miktar�-��z�c�n�n t�r� ve miktar�-bas�n� ve daha ba�ka de�i�kenlere g�re ger�ekle�ir. Kahveyi yo�un i�mek isterse ��z�nen miktar� �ok olmal�, ��z�c� miktar� az olmal�, seyreltik i�mek isterse ��z�nen miktar� az, ��z�c� miktar� �ok olmal�d�r. Daha ba�ka de�i�kenler de durumu de�i�tirebilir. Tepkimeler fizi�in konusudur.

*Su kaynamaya ba�lad��nda kahve haz�rlanabilir. Deniz seviyesinde ise 100 derecede, daha y�kseklerde ise bas�n� daha az oldu�undan daha d��k derecede kaynar. Bas�n� da fizi�in �nemli bir konusudur.

*Ayn� ko�ullarda 1 s�rahi su ile 1 bardak suyu kaynatmak i�in harcanan enerji farkl�d�r. Maddeyi de�i�ime u�ratmak i�in enerji harcan�r. 1 s�rahi su 5 dakikada kayn�yorsa ve 1 bardak su 1 dakikada kayn�yorsa s�rahi i�in daha fazla enerji harcanm�� demektir. Kuvvet x Zaman= �� G�� Enerji de fizi�in �nemli bir konusudur.

Bilge kahvesini bitirdikten sonra okula gitmek i�in haz�rlanmaya ba�lad�.

*Okul k�yafetleri, okul kitaplar�, okul �antas� ve bunun gibi pek �ok �r�nler tasar�m �r�n�d�r. Hepsinin boyu eni geni�li�i vard�r. 3 boyutlu evrende ya��yoruz ve zihnimizde zaman alg�s�na sahibiz. Farkl� mekanlarda �r�nler de farkl� �ekillerde tasarlanabilir. Uzay-zaman da fizi�in �nemli bir konusudur.

*Bilge kitaplar�n en a��r�n� okul �antas�n�n kendine en yak�n b�lmeye yerle�tirdi. Bunu yaparak a��rl�k merkezini denge noktas�na yak�n yerde konu�land�rd�. Bunu yaparak kitaplar� ta��mas� i�in daha az kuvvet harcamay� ba�arabildi. Denge ve moment de fizi�in �nemli bir konusudur.

*Bilge k�yafetlerini de�i�tirdi. K�yafetleri olu�turan malzemeler de�i�kenlik g�sterebilir. Baz�lar�n�n pamuk oran� daha fazlad�r, baz�lar�n�n polyester oran�, baz�lar�n�n naylon oran�� Bu de�i�kenler uygun oranlarda oldu�u takdirde elde edilen �r�n kullan�labilir. Oran-Orant� bilimsel �al��malarda �ok�a kullan�lan bir y�ntemdir.

*Bilge sa��n� tararken bir anda �arp�ld�. Sa�lar�n elektriklenmesinin nedeni, sa� tellerinde biriken negatif ve pozitif iyonlard�r. Elektromanyetizma-M�knat�s-Y�kler hayat�m�za kolayla�t�ran pek �ok �r�n�n �al��ma prensiplerini olu�turur.

Bilge okula gitti, hemen ard�ndan ders zili �ald�, okula girdi.

*Bilge ders zilini nas�l duydu? �nsan kula�� belli titre�imleri ve dalga boylar�n� alg�layabilir. Dalga boyu aral�� uygun geni�likte oldu�u i�in alg�layabildi. Dalgalar da fizi�in �nemli bir konusudur.

*Ders zili �al�nca dersin ba�lamas� gerekti�i bilinen bir ger�ektir. Bilge bunu nas�l ��rendi? Burada edimsel ko�ullanma s�z konusudur. Uyarana tepki vererek harekete ge�ilir. �nl� Pavlov�un k�pe�i deneyi tam da bununla ilgilidir.

*Ders zili belli bir saatte �alar. Saat ise sezyum atomunun titre�mesine g�re kabul edilerek icat edilmi�tir. Zaman denen kavram� ��k h�z�na g�re �l�mek i�in saat icat edilmi�tir ve medeniyete-topluma-hizmetlere y�n verir.

*Bilge okula girerken i�erisi d��ar�s� diye farkl� ortamlar olu�turdu. Bu durumun pek �ok sebebi olabilir. Okulun duvarlar ile kapal� olmas�, okulun i� s�cakl��, okulun kendine ait kurallar�� rnekler �o�alt�labilir. Bilge zihninde olu�turdu�u bu kavramlar ile hayat�n� �ekillendir. Bu durum ger�eklik alg�s� ile ilgilidir ve fizik-kimya-biyoloji-felsefe bu konular� derinlemesine inceler.

�lk ders ba�lad�. Klimay� a�arak derse ba�lad�lar.

*Ders ba�lamadan �nce s�n�f s�cak oldu�u i�in klima a��ld�. Kliman�n a��lma sebebi s�n�ftakilerin kararl� i� dengesini (Homeostaz) korumakt�. �� dengesini koruyamayan canl�lar zamanla gerginlik hisseder, zihni k�t� d��ncelere kap�l�r ve hastal�klara maruz kalabilir. Homeostaz biyolojinin �nemli bir konusudur. T�p biliminin hedeflerinden biridir.

*S�v�lar buharla��rken �evreden �s� �ekerler, buharla�an s�v�n�n �evreden �s� �ekmesi, �s� �ekilen ortam�n s�cakl��n�n d��mesine neden olur. Is� kayb�n�n neden oldu�u s�cakl�k d��mesine ya da s�cakl�k azalmas�na so�uma denir. Is�-S�cakl�k-Genle�me fizi�in �nemli bir konusudur.

*S�n�fta ��renciler belli bir d�zenle oturmu�lard�. K�sa boylular �nlerde, uzun boylular arkalarda olacak �ekilde iki�erli s�ralarda oturuluyordu. K�sa ve uzun boylular olarak ayr�lm��lard�. Di�er t�rl� olsayd� tahtay� g�rmek tam anlam�yla m�mk�n olmayacakt�. I��k, �n�nde engel ile kar��la�t��nda g�rme ger�ekle�mez. Ayd�nlatma-Ayd�nlanma fizi�in �nemli bir konusudur.

�lk ders T�rk�e ba�lad�.

*Yoklama al�n�rken her ��renci ad� okunduk�a burada dedi. Uyarana cevap vermek canl�l��n bir g�stergesidir. Biyoloji bu konularla ilgilenir.

*Ders �ns�z sertle�mesi ile ba�lad�. Kitapc� de�il, kitap�� denir. Bunun sebebi sesler ��kart�l�rken fazladan enerji harcamamakt�r. Beden i�in gerekli enerji verimli kullan�lmal�d�r. Verimlilik ise fizikte �ok �nemli bir kavramd�r. M�hendislerin ba�l�ca hedeflerindendir.

*FISTIK�I �AHAP� Her T�rk�e ��renen ��renci bu �rne�i duymu�tur diye tahmin ediyorum. ��renmeyi kolayla�t�rmak i�in kodlamalar olu�turulabilir, tablolar �izilebilir, canland�rma yap�labilir. Beyin kimyas�n� de�i�tiren bu teknikler n�robiyolojinin konusudur.

*Her ulusun farkl� dil yap�s� vard�r. Ya�ad�klar� co�rafya-Girdikleri etkile�imler-Toplum yap�lar� dillerini �ekillendirmi�tir. �rne�in T�rkler g��ebe-sava�� ya�ad�klar� i�in hareket belirten eylemler az harfli ve s�ylemesi kolayd�r. Tut-gel-git-yap-y�k-yak-del� Tarih bilimi bu konularla ilgilenir.

Ders bitti, teneff�s zili �ald�, baz� ��renciler okul bah�esine baz� ��renciler lavaboya gitti, di�erleri ise s�n�fta kald�.

*Temiz hava, bo�alt�m ihtiyac�, dinlenme durumu� Her canl� ihtiya�lar�n� kar��lamak ister. Bu ihtiya�lar�n biri kar��lanmad��nda daha �st seviyelerde ya�ayamaz. Bu durum Maslow ihtiya�lar hiyerar�isi olarak anlat�l�r. Sosyal bilimlerin konusudur.

*��rencilerden bah�eye ��kanlar aralar�nda sohbet ediyordu. �nsan sosyal bir varl�kt�r. Kendini ifade etme ihtiyac� vard�r. Geli�mek de�i�mek d�n��mek i�in di�er insanlar ile ili�kiler kurar�z. Bu durum psikoloji biliminin konusudur.

*Lavaboya giden ��renciler rahatlam�� ekilde s�n�fa d�nd�. Lavabo ihtiyac� kar��lanmazsa gerginlik yarat�r. Gerginlik ise maddi manevi istenmeyen bir durumdur. Gerginlik durumunda kortizol hormonu salg�lan�r ve uzun s�rerse v�cuda zarar verir. O y�zden gerginlik varsa ��z�me kavu�turulmal�d�r, ne kadar erken olursa o kadar iyi. Hormonlar da biyolojinin ve t�bb�n �nemli bir konusudur.

*S�n�fta kalan ��renciler bir sonraki ders i�in haz�rl�k yap�yordu. Kimisi defterini ��kard�, kimisi kalemini a�t�, kimileri de kendi aralar�nda ders hakk�nda konu�uyordu. Haz�rl�k yapmak pek �ok i�i d�zg�n yapmak i�in gereklidir. Hayat bilgisinin konusudur.

�kinci ders biyoloji ba�lad�.

*Derse farkl� bir ��retmen girdi. Canl�larda farkl�l�� sa�layan nedir diye soracak olursak cevap DNA olacakt�r. DNA sarmallar�n�n farkl� dizilimi farkl� �zellikler ortaya ��kar�r. �nsan ile en yak�n akrabas� �empanze aras�nda %99 DNA benzerli�i vard�r. Bu oran canl�lar�n t�rleri birbirinden uzakla�t�k�a azal�r. Kal�t�m biyolojinin �nemli bir konusudur.

*DNA sarmallar� farkl� organik bile�enlerden olu�ur. Misal verecek olursak 3 guanin 1 sitozin siyah sa�a kar��l�k geliyorsa 4 timin 1 adenin ela g�ze kar��l�k gelir. Bu durum matematikteki kodlama sisteminin canl�larda kar��l�k bulmu� olmas�d�r. Kodlama ileri seviye matemati�in konusudur. Yaz�l�mc�lar�n mutlaka bilmesi gerekir.

*Dersin konusu canl�larda enerji �retimiydi. �nsanda enerji �retmek i�in �nce sindirme i�lemi gerekir. Sindirme i�lemi ise b�y�k par�alar�n k��lmesi i�lemidir. Bu durum matematikte toplama ��karma �arpma b�lme olarak kar��m�za ��kar. �lkokul seviyesinde olsa da matemati�in �nemli konusudur. Bu 4 i�lem hayat�n her alan�nda gereklidir.

*Enerji �retiminin farkl� yollar� vard�r. Solunum, fotosentez, fermantasyon bunlardan baz�lar�d�r. Ama� canl�l��n devam� oldu�unda canl�lar duruma ayak uydurmak i�in ne gerekirse onu yapmaya uyumlan�r. Bunun i�in zaman zaman de�i�imler ya�an�r. Bu duruma evrim denir. Kendili�inden olursa do�al adaptasyon, d��ar�dan m�dahale olursa yapay adaptasyon denir. Evrim biyolojinin en �nemli konular�ndand�r.

*Enerji �retimi canl�l��n devam� demektir. Enerji �retiminin sa�lanmas� s�ras�nda bazen sorun ��kabilir. Bu durumla kar��la��ld��nda canl� farkl� yollar dener. Hayat�m�z da pek �ok sorunla kar��la��r�z. Sorunlar� kolayca ��zmek i�in iyi bir matematik becerisine ihtiyac�m�z vard�r.

��nc� ders ba�lamadan �nce Bilge kantine gitti. Etraf�na uzun uzun bak�nd� ve ard�ndan 1 �i�e su ald�. D�nd��nde felsefe dersi ba�lam��t� bile. S�n�ftaki arkada�lar�ndan ve ��retmenden ge� kald�� i�in �z�r dileyerek i�eri girdi.

*Bilge kantine gitti�inde uzun uzun bak�nd� ��nk� akl�na acaba ne alsam sorusu tak�ld�. Su alaca��na �nceden karar verseydi ge� kalacak kadar uzun s�rmezdi. Kararlar�m�z al�rken bizi y�nlendiren nedir? Bu soruya farkl� cevaplar verilmi�tir. Kimisi ihtiya� durumunda demi�tir, kimisi g�steri� i�in demi�tir, kimisi �o�unlu�a uyma �abas� demi�tir. Hepsi de olabilir. Bu durum g�steriyor ki her zaman tek bir do�ru cevap yoktur. Mutlak kavram� bilimde felsefede estetikte kar��m�za ��kar.

* Bilge ge� kalm��t� ama neye g�re ge� kalm��t�? Ders ziline g�re mi, ��retmene g�re mi, kendine g�re mi? Ders ziline g�re kesin ge� kalm�� say�l�rd�. ��retmen girdikten hemen sonra girseydi belki de ge� kalm�� say�lmazd�. E�er Bilge�nin akl�nda 5 dakika uzun bir zaman aral��ysa ama 2 dk ge� kald�ysa kendini ge� kalmam�� sayard�. G�recelilik kavram� da bilimde felsefede estetikte kar��m�za ��kar.

*Bilge �z�r diledi ��nk� ge� kalmak Bilge�ye g�re rahats�z edici bir davran��t�. Neyin rahats�z edip neyin etmedi�i tart��mal� konulardand�r. Ki�iye duruma zamana mekana g�re de�i�ebilir. �rnek verecek olursak 2+2=4 eder. Ancak onluk tabanda! 2+2 ��l�k tabanda 11 eder. Do�ru kavram� da bilimde felsefede estetikte kar��m�za ��kar.

*Bilge rahats�z etti�i i�in �z�r diledi. Ayn� davran�� kendisine yap�lsayd� ho�lanmazd�. Hangi davran��n ne kadar ge�erli oldu�u, hangi davran��n kar��l�k bulmas� gerekti�i, hangi davran��n g�zel sonu�lar� oldu�uyla etik ve ahlak ilgilenir. Etik ve Ahlak sosyal bilimlerin konular�ndand�r.

Felsefe dersi ba�lam��t�. Dersin konusu felsefi ak�mlar ve temsilcileriydi.

*Y�llar ilerledik�e ak�mlar �e�itlenmi�ti. Eskilerin s�z�d�r: De�i�meyen tek �ey de�i�imdir. Yeni toplumsal bilimsel d��nsel geli�meler de �u anki ya�ad��m�z toplumu �ekillendirmi�tir. Ge�mi�-�imdi-Gelecek kavramlar�n�n kronolojik d�zenlenmesi ile tarih ilgilenir.

*Y�llar ge�tik�e insanlar� toplumlar� d�nyay� de�i�ime iten neydi? Bu durumun pek �ok sebebi olabilir. Belki g�n� kurtarma �abas�, belki ge�mi�in ac�lar�n� telafi etme, belki ba�kalar�n� yararl� olma� Sebepler �o�alt�labilir. Sebep sonu� ili�kisi bilimde estetikte felsefede as�rlard�r tart��ma konusudur.

*�u bir ger�ektir ki ya�ad��m�z evrende b�y�k bir kaos(karma�a) mevcuttur. K��k de�i�imler b�y�k sonu�lara yol a�m��t�r. Sigara duman� ortamdaki s�cakl��a bas�nca esintiye ve daha pek �ok de�i�kene g�re da��l�r. Bunlardan biri de�i�ti�inde duman�n da��l�m� da de�i�ir. Kaos teorisi fizi�in konusudur.

*Ancak g�zlemledi�imiz evrende kar��m�za �yle sonu�lar ��kar�r ki bazen i�in i�inden ��k�lmaz. �rne�in G�ne� do�udan do�ar. R�zgar hep y�ksek bas�n�tan al�ak bas�nca do�rudur. K�tle�ekim denen bir kanun da vard�r. Bu y�zden i�inde ya�ad��m�z bu sisteme d�zensizli�in d�zeni denmi�tir. Y�llar s�ren �l��m g�zlem deneylerden sonra kaos ve d�zen bir aradad�r diyebiliriz. �l��m G�zlem Deney yapmak fizik kimya biyoloji laboratuvarlar�nda yap�lan ba�l�ca i�lemlerdir.

*Bilge�nin dikkatini en �ok pragmatizm (faydac�l�k) �ekmi�ti. Pragmatizm e�er bireyin edindi�i bilgi g�nl�k hayat�nda kullan�l�yorsa o bilgi de�erlidir g�r��n� savunur. Bilge bu durumu do�ada g�zlemlemi�ti. Canl�lar s�rekli etkile�iyordu. Baz�s� birbirine zarar veriyordu, k�pe�e tutunan kene gibi� Baz�s� birinden fayda sa�l�yordu, di�eri etkilenmiyordu, a�aca yuva yapan ku�lar gibi� Baz�s� birbirine faydal� oluyordu, ar�lar ve �i�ekler gibi� Ekoloji biyolojinin �nemli bir konusudur.

Bir sonraki ders matematikti. Genel bir tekrar yap�lacakt�.

*Ders problem ��zme �zerine ba�lad�. Bu yollardan baz�s� bilinmeyeni yaln�z b�rakmakt�, baz�s� geometrik �ekillerden faydalanmakt�, baz�s� ��klardan gitmekti, baz�s� bilinmeyene de�er vermekti, baz�s� da sadele�tirmekti. Bu yollar�n �oklu�u g�steriyor ki bir sorunu ��zmenin birden fazla yolu olabilir. Ancak �u gayet iyi bilinmeli: Verilen de�erler yap�lan i�lemler soruyu ��zerken yap�lan gidi�at uyumlu olmal� yoksa yanl�� cevap vermi� oluruz.

*Ders perm�tasyon kombinasyon olas�l�k ile davam etti. Hayat�n bir ger�e�i olan perm�tasyon kombinasyon olas�l�k her yerde her zaman her durumda kar��m�za ��kar. ��rencilerin s�n�ftaki yerle�imi bile pek �ok �e�itle ger�ekle�ebilirdi. Hava g�ne�li oldu�u i�in kimse �emsiye getirmemi�ti. ��nk� meteorolojiye g�re bug�n �ehirde ya�mur olas�l�� y�zde 10�du.

*Dersin ortas�na logaritma ile girilmi�ti. �stel say�lar�n i�lemindeki kolayl�k i�in geli�tirilen logaritma g�nl�k hayatta �ok kullan�l�r. Deprem �iddeti �l��m�, ses �iddeti olan desibel �l��m�, asit baz cetvelinin �l�e�i logaritma ile yap�l�r. �ok b�y�k ve �ok k��k say�lar�n i�lemlerinde bize kolayl�k sa�lar.

*Ders t�rev ve integral ile son bulacakt�. Bilge biz t�rev ve integrali nerede kullanaca��z diye sordu. ��retmen sordu: �aydanl��n y�zeyini kal�nl��n� hacmini nas�l �l�ebilirsin? Bilge �a��rd�. ��retmen aradan �ok ge�meden bir grafik �izdi. Bu grafik yard�m�yla hepsi hesaplanabildi. E�imli cisimler bu �ekilde tasarlanabilir �l��lebilir �retilebilir. T�rev ve integral m�hendislerin mutlaka bilmesi gereken konulardand�r.

Matematik dersi bitti. Bir sonraki ders tarihti.

*Araba kullananlar bilir, s�r�� durumundayken zaman zaman dikiz aynas�na bak�l�r arkadan gelen ara�lara g�re konum almak i�in. Tarih bilgisi de gereklidir. Ge�mi�ten yararlan�p gelece�e daha sa�lam ad�mlar at�labilir. Yap�lan hatalardan ders ��kar�lmal�d�r. G�zel olaylar ise geli�tirerek devam edilmelidir.

*Tarihin ba�lang�c� olarak yaz�n�n icad� kabul edilir. Yaz�n�n icad�n�n pek �ok sebebi olabilir. Kay�t alt�na almak, uzaktakiler ile ileti�im, bildirimlerde bulunma, topluluklara ileti yollama, dini t�renlerde kullanma ve daha pek �ok sebebi olabilir. �nsanlar ihtiya�lar�n� kar��lamak i�in icatlar geli�tirmi�tir.

*Tarih boyunca pek �ok de�i�imler olmu�tur. Ekonomik sistemler de�i�mi�tir. Yerle�im �ekilleri de�i�mi�tir. Y�netim bi�imleri de�i�mi�tir. Bu de�i�imler hayat�n bir yasas� olarak kabul edilir. Evrende mikro makro her varl�k titre�im hareket de�i�im halindedir. Elektronlar�n hareket etmesi ile olu�an dalgalanmalar�n k�tle kazanmas� ile cisimler olu�ur. Kuantum ve sicim teorisinin derinlemesine inceledi�i bu konu fizi�in konusudur.

*Hayat�n her alan�nda kar��m�za �l��ler ��kar. Takvim kullan�rken g�nleri aylar� y�llar� sayar�z. Hesap yaparken toplama ��karma �arpma b�lme yapar�z. Zaman� g�zlemek i�in saat dakika saniye kullan�r�z. Hepsinin ortak noktas� say�lar �zerine kurulu olmas�d�r. Say�lar �zerine kurulu bir evren d��ncesi eski yunandan g�n�m�ze kadar kabul edilmi�tir. Say�lar bilincimizin bir �r�n�d�r. �cat m� ke�if mi oldu�u konusu hala tart��mal�d�r.

Dersler sona erdi. Okulda paydos zili �ald�. Bilge ve arkada�lar� okul sonras� kahve i�meye gittiler. Konular �ok �e�itliydi.

-Sosyal bir varl�k olan insan�n hem �al��maya hem rahatlamaya ihtiyac� vard�r. Dinlenmeden �al��mak �o�u zaman k�t� etkiler, t�pk� kesmekten a��nan b��a��n t�rp�lenmedi�inde kesmemesi gibi� Bu y�zden ara ara molalar verilmelidir.

-S�ze ilk olarak Defne ba�lad�. S�nav�n yakla�t��ndan bahsetti. Heyecan yaparsak s�nav k�t� ge�er, sakin kalabilmeliyiz ve rahatlaman�n yollar�n� bulmal�y�z dedi. Do�ru bir tespitte bulundu. �nsanlar kendini bask� alt�nda hissederse heyecanlanabilir, ka� yada sava� hormonlar� devreye girer ve ki�inin kendisine yanl�� kararlar ald�rabilir. Fizikte kurald�r, par�ac��a enerji dalgas� e�lik eder ve zihinler bunu anlamland�r�r. Genel olarak ye�il renk huzur verir, mavi renk yarat�c� d��nceyi art�r�r, beyaz renk iyile�tirir �rneklerinde oldu�u gibi maddeye anlam e�lik eder. Hormonlar�n kararlar�m�z� etkilemesi gibi�

-S�ze Aynur devam etti. Gelecek ay Mars Ba�ak burcuna ge�ecek, daha yo�un �al��abiliriz ve ba�ar�l� olabiliriz dedi. Astronomik olaylar�n insanlar�n ruh halini etkilemesi insanlar�n bu durumlar� nas�l anlamland�rd�� ile ili�kilidir. Psikolojide bu duruma kendini ger�ekle�tiren kehanet denir. Olumlu y�nde temennilerde bulunursak o y�nde ger�ekle�ebilir. Aynur�un s�nav s�z konusu olunca astrolojiden s�z a�mas� ise alg�da se�icilik ile ili�kilendirilebilir.

-S�ze Melisa kahkaha ile e�lik etti. ��imiz Mars�a Ven�s�e Uran�s�e kald�ysa sorular� da Ay ��nda ��zelim dedi. T�m masadakiler kahkaha att�. �nsanlar�n sosyal bir varl�k oldu�undan bahsettim. Mizah ise insan bedeninin ruhunun akl�n�n en b�y�k d��man� olan strese kar�� geli�tirdi�i bir silaht�r. Olumlu y�nde kullan�lmas� ruh beden ak�l sa�l��n� iyile�tirir. Sosyal bilimlerin de inceleme konusudur.

-S�z s�yleme s�ras� Ne�e�ye gelmi�ti. En do�ru b�l�m hangisi sizce? Bir yan�m t�p diyor, bir yan�m m�hendislik istiyor. Ne se�sem bilmiyorum, sizce ne yapmal�y�m? Matematikte geometride fizikte olduk�a iyiyim ama az da olsa kimya ve biyolojide zorlan�yorum. M�hendisli�e yerle�mem i�in �u anki puanlar�m yeterli, t�p i�in daha fazla kimya ve biyoloji sorusu yapmam gerekiyor. San�r�m m�hendislik yazaca��m dedi. Buradaki sembolik mant�k konusu olan ak�l y�r�tme ile do�ru kararlar verebiliriz.

-S�zleri bitirmenin s�ras� Bilge�ye aitti. �ok �al��t�k d��nd�k konu�tuk g�ld�k e�lendik. Art�k ayr�lma vakti geldi. Evlere gidelim de uyuyal�m dinlenelim tazelenelim. Yar�n yap�lacak �ok i� var yine de sizlerle olmak paha bi�ilemez, te�ekk�rler dedi. Bu s�zleri s�ylerken g�z�n�n i�i parl�yor, kaz ayaklar� beliriyor ve istemsizce s�r�t�yordu. �nsanlar�n tam anlam�yla kontrol edemedi�i �ok de�i�ken vard�r. Buna kendi bedeni de dahil! De�i�kenlerin fark�na vard�� an durumlar� kendi iste�ine g�re �ekillendirebilir. Fizikte g�zlemci etkisi denilen bu durum evrenin ba�l�ca kurallar�ndand�r.

-Bilge eve geldi. Uyumaya haz�rd�. Kendisi i�in b�t�n evren i�in en g�zel �ekilde geli�meler olsun diye dua ederken uyuyakald�.

* �lim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, sen kendin bilmez isen, ya nice okumakt�r.(Yunus Emre)

*Bir ulusun asker ordusu ne kadar g��l� olursa olsun, kazand�� zafer ne kadar y�ce olursa olsun, bir ulus bilim ordusuna sahip de�ilse, sava� meydanlar�nda kazan�lm�� zaferlerin sonu olacakt�r. Bu nedenle bir an �nce b�y�k, m�kemmel bir bilim ordusuna sahip olma zorunlulu�u vard�r. (M. K. ATAT�RK)

*D�nya'da her �ey i�in, medeniyet i�in, hayat i�in, muvaffakiyet i�in en hakiki m�r�it bilimdir, fendir. Bilim ve fennin haricinde m�r�it aramak gaflettir, cehalettir, dal�lettir. (M. K. ATAT�RK)

*Milletimizin siyasi ve sosyal hayat�nda, fikri terbiyesinde de rehberimiz ilim ve fen olacakt�r. Bilim ve fen nerede ise oradan alaca��z ve her millet ferdinin kafas�na koyaca��z. Bilim ve fen i�in kay�t ve �art yoktur. (M. K. ATAT�RK)

*�limden gidilmeyen yolun sonu karanl�kt�r. (Hac� Bekta�i Veli)

*De ki: "Bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Do�rusu ancak ak�l sahipleri ��t al�rlar." (Z�mer 9)

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Hayat�n Ard�ndaki Bilim ba�l�kl� yaz� Aliriza. taraf�ndan 15.05.2024 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.

Hayat�n Ard�ndaki Bilim

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu

EdebiyatEvi.Com | Edebiyat ve K�lt�r Platformu