-Haçlýlara ve Moðollara Diz Çöktüren Hükümdar: Baybars:

Milletler tarihi gerçekten çok ilginç geliþmelerle doludur. Türklerin tarihi de ilginç liderlere ve olaylara sahiptir. Bu makalemde Baybars isimli kahramanýmýzdan bahsedeceðim. Baybars, köle pazarýndan baþlayan hayat serüvenini bir devlet kurarak nasýl taçlandýrdý? 

Tüm yönleriyle iþte Baybars:

Kaplan gibi güçlü anlamýna gelen Baybars isimli yiðit, 1233 yýlýnda Kuzey Karadeniz’in Kýpçak topraklarýnda doðdu. Soy olarak Ulubarlý zümresinin Borçoðlu kabilesine mensup bir Kýpçak Türkü’dür. Künyesi ise El Melik Ez-Zahir Rükneddin Baybars el Bundukdarid’dir.

Köle Pazarýndan Memluk Hükümdarlýðýna:

Cengiz Han’ýn oðullarý ve torunlarý bu dönemde tüm kavimlerin korkulu rüyasýydý. Moðol istilalarý Kýpçak bölgelerine kadar uzanýyordu. Kýpçak þehirlerini bir bir talan ederken, bir yandan da Türkleri esir ediyorlardý. Ýþte o esirler arasýnda Baybars da bulunuyordu. Moðollar, Baybars’ý köle pazarýnda Bizans tüccarlarýna satmýþtý. Bizans tüccarlarý da Baybars’ý Eyyubi Sultaný Melikü’s Salih’e satmýþtý. Eyyubi Sultaný, Baybars’ý Eyyubi Devleti ordusunda Türk kölelerden oluþan Bahriye askerleri arasýna almýþtý.

Baybars, çok zeki ve atak bir gençti. Bu özelliðinden dolayý kýsa sürede Bahriye emirliðine kadar yükselmiþti.

Moðollarý Durduran Savaþ: Ayn Calut. Baybars’ýn doðduðu yýllardan yetiþkinlik dönemine kadar hayatýnýn geçtiði topraklarda Moðol istilalarý bütün insanlarýn canýný yakmaya devam ediyordu. Moðollar, Anadolu Selçuklu Devleti ve Harzemþahlar gibi büyük devletlerin sonunu getiren en önemli güç olmuþtur.

Memlükler, Moðollarý yenebilen tek devlet olarak Ýslam tarihinde önemli bir konum edinmiþlerdir. Daha önce güçlü birer Türk-Ýslam devleti olan Harzemþahlar ve Anadolu Selçuklu Devleti’ni savaþ meydanlarýnda yenen Moðol ordusu, 1260 senesinde Ayn Calut’ta Memlük ordusunun karþýsýna çýkmýþtý.

Baybars’ýn baþýnda bulunduðu Memluk ordusu, Ayn Calut Savaþý’ný kazanarak Moðol Ýmparatorluðu’nun büyük gücünün kýrýlmasýna neden olmuþtur. Savaþýn ardýndan Baybars, kendisine Halep Valiliði vermemesi nedeniyle Sultan Kutuz’u öldürterek Memluklerine yeni hükümdarý oldu. Baybars, 1261 yýlýnda Moðollar tarafýndan öldürülen Abbasi halifesinin yerine yeni bir isim atayarak, Mýsýr Abbasi Hilafetinin kurulmasýný saðladý.

Baybars’ýn Hristiyanlara Karþý Mücadelesi:

Baybars, Mýsýr Türk Devleti’nin en kudretli döneminin yaþanmasýný saðlamýþtýr. Memluk Devleti’nin dördüncü hükümdarý olarak Haçlýlarý Yakýndoðu topraklarýndan çýkarmak için büyük mücadeleler vermiþtir.

Baybars, 1263 yýlýnda Haçlýlarýn kurduðu Frank Kudüs Krallýðý’nýn merkezi olan Akka Kalesini kuþattý. Bu kuþatma sonucunda kaleyi ele geçiremememiþ olsa da, Safed, Yafya, Aþkelon ve Arsuf’da karþýlaþtýðý haçlý birlikleri yenerek kalelerini yýktýrdý.

1266 yýlýnda Küçük Ermenistan’ý, 1268 yýlýnda ise Antakya‘yý ele geçirdi. Baybars, Haçlýlar ile olan mücadelesinde onlarý Yakýndoðu topraklarýndan sürerek, siyasi, askeri ve iktisadi üstünlüklerini ortadan kaldýrdý. Ardýnda kurumsal yapýsý saðlam ve güçlü bir devlet býrakan Baybars, 30 Haziran 1277 yýlýnda vefat etmiþtir. Sultan Baybars’ýn türbesi Þam’da bulunmaktadýr.

Baybars’ýn Tarihteki Önemi ve Yeri:

Baybars, bir sultan olarak askeri dehasý ve sosyal devlet anlayýþýyla Memluklerin en parlak döneminin yaþanmasýný saðla-ýþtýr. Kahire ve Þam þehirlerinde bir haberleþme sistemi olan ulak sistemini geliþtirmiþtir. Han, hamam, köprü, çeþme, su ka-allarý yaptýrarak halkýn sosyal ve ticari anlamda geliþmesini saðlamýþtýr.

Sultan Baybars, Kahire’de kendi adýný taþýyan bir cami yaptýr-ýþtýr. Þam’da bulunan ve günümüze kadar gelmeyi baþaran Zekeriya Medresesi ve Zekeriya Kütüphanesi, Baybars’ýn kendi imkânlarýyla yaptýrdýðý eserler arasýnda yer almaktadýr.

Memlük Devleti, Osmanlýlarýn saldýrýlarýna maruz kaldý. Bu savaþlar Memluk Devleti’ni ekonomik yönden krize sürükledi. 1504-1517 yýllarý arasýnda Memlukluler ile Portekizliler arasýnda çetin bir deniz savaþý yaþandý.  Osmanlý Hükümeti bu savaþta Memluk Devleti’ne destek oldu. Savaþ çetin geçse de Portekizliler yenildi ve Hicaz kuþatmasýndan vazgeçip geri döndüler. Ancak 1517 yýlýnda Memluk Devleti, Ridaniye ve Mercidabýk savaþýnda 1. Selim’e yenilerek tarih sahnesinden silindi. Böylece Osmanlý Devleti Mýsýr’ý tamamen ele geçirdi; Memluk Sultanlýðýnýn topraklarýný da kendi topraklarýna kattý.