AYNASI ÝÞTÝR KÝÞÝNÝN…

Osmanlý döneminde mutasavvýflarýn ve divan þairlerinin söylediði birçok söz, günümüzde de sýklýkla kullanýlmaktadýr. Bunlar arasýnda en bilinenlerinden biri ''Ayinesi iþtir kiþinin lafa bakýlmaz'' sözüdür. Terkib-i Bentleri ve gazelleriyle bilinen Ziya Paþa'ya ait olan bu sözde eylemin sözden çok daha önemli olduðu vurgulanýr.

“Ayinesi iþtir kiþinin lafa bakýlmaz” öz cümlesinin ne anlama geldiðini çeþitli yönleriyle kýsaca hatýrlayalým:

Bu söz ile ayný anlama gelen bazý atasözleri ve deyimleri yaþantýmýzda sýklýkla kullanýyoruz. Eþ anlamlý bu özlü sözlerden biri “laf ile peynir gemisi yürümez”, ikincisi de ”atýp tutmak” sözleridir. Üçüncüsü de tasavvuf ehli olan Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin þu sözü de çok meþhurdur: “Her lafa verecek cevabým var ama bir lafa bakarým laf mý diye, bir de söyleyene bakarým adam mý diye”

“Ayinesi iþtir kiþinin lafa bakýlmaz” sözü ile kiþiler hakkýnda bilgi sahibi olmak isteyenlerin söz sahibinin sözlerine deðil, yaptýðý iþlere bakmasý gerektiðine dikkat çekiliyor. Burada dikkat çeken kelime Ayine’dir. Ayine, ayna olarak kullanýlsa da esasýnda kiþilerin karakterlerine iþaret etmektedir. Bu sebeple; kiþilerin karakterini bilmek isteyenler, söz sahiplerinin sözlerinden ziyade yaptýðý iþlere bakarak kanaat sahibi olmalýdýr.

Üç deðerli söz üzerinden her insan yaþadýðý toplumu bu sözler üzerinden anlayabilir. Alýþ-veriþlerinde, sohbetlerinde, sözlü ya da yazýlý anlaþmalarýnda kiþiler birbirini tartabilir. Bu deðerli sözler yaþandýkça kýymetini artýrmakta, sosyal ya da bireysel iliþkilerini elde ettiði bilgilere göre yönlendirmektedir.

Verdiði sözlerde durmayanlar, hileli mal satýp, haksýz kazanç elde edenler, duygu sömürüsü yaparak menfaat devþirenler, ahmaklý-tokmaklý, saygýsýz ve küfürlü söz sarf edenler toplum tarafýndan dýþlanýrlar. Çünkü bu tür reziller, söz ve eylemleriyle karakterlerini tesçillemiþlerdir. Ýnsanlara güven veremedikleri için hayatlarýný sürdürmekte zorlanýrlar. 

Þayet bir toplumda çirkeflik, ahlaksýzlýk ve haksýzlýk almýþ baþýný gidiyorsa, halk tarafýndan tepkiyle karþýlanmýyorsa bu durumun toplum tarafýndan kanýksandýðý anlamýna gelir. Bu kanýksama ahlakýn, manevi deðerlerin içinin boþalmasý sonucunu doðurur ki bunun tam adý içten içe çürümedir ve sonu toplumsal buhran ve çöküþtür.

Bu gerçekler ýþýðýnda yönetim zihniyetine ve baþkaca kurumlara bir bakalým:

a-) Siyaset Kurumu: Geçmiþten günümüze kadar gelip geçmiþ olan siyasetçilerin sözlerini iþittik, ezberledik. Ýktidar koltuðuna oturabilmek için süslü laflar söylediler, sözlere öyle taklalar attýrdýlar ki toplumun algýsýný yönlendirdiler. Ýktidara geldiklerinde verdikleri sözleri asla yerine getirmediler. Halk, siyaset kurumlarýndan söz ve eylem birliði göremeyince siyasete olan güven ortadan kalktý!

b-) Sivil Toplum Örgütleri: Bu örgütler arasýnda sendikalarý, dini yapýlanmalarý, siyasi partileri, yardým kuruluþlarýný, iþ adamlarýný, çeþitli düþünce kuruluþlarýný ve daha baþka örgütleri görebiliriz. Zaman zaman siyasi konularda öyle sözler söylüyorlar ki, insan aklý bunlarýn sözlerine hak veriyor! Din adýna kurulan vakýflar-dernekler akla ve ilme ters düþen dini söylemlerle insanlarý kendi safýna çekebilmek için insanlarýn inanç dünyalarýný uydurmalarla efsunluyorlar. Yardým kuruluþlarý da, maðdur insanlar ve savaþ yaþayan Müslümanlar için stant açýp yardým kampanyalarýyla para topluyorlar. Müslümanlar, ramazan ve kurban bayramýnda bu dinci çetelerin sözlerine inanýyor! Bu tür sahtekâr sakallý þeytanlarýn topladýklarý yardýmlarý kendi kurumlarýna ve kiþisel ihtiyaçlarýna harcadýklarý ortaya çýktýðý halde denetim yapýlmadý; istismar ve nitelikli dolandýrýcýlýk suçlarýyla cezalandýrýlmadýlar!

c-) Sanatsal Faaliyetler: Bazý tiyatrocular, film yapýmcýlarý, edebiyatçýlar ve ses sanatçýlarý sanat adýna söyledikleri sözlerle ve aktiviteleriyle insanlarýn algýlarýný çaðdaþlaþma-medenileþme adýna kirletmektedirler. Aydýn diye bilinen bu tür insanlar, bilerek ya da bilmeyerek yaptýklarý bu sanatsal faaliyetleri ve tutarsýz sözleri toplumu içten içe çürütmekte; sosyal travmalara ve yýkýmlara sebep olmaktadýr. Özellikle gençlerimiz, bu tür sanatçýlarýmýz ile kendilerini özdeþleþtir-mektedirler.

Sözün özü; söylenen süslü sözler aslýnda birer illüzyondur/yanýlsamadýr. Yanýlsamalar sonucunda insanlarýn önce duygularý, düþünceleri ve inanç deðerleri kirletiliyor. Temiz meziyetlerimizin yerine batýdan aþýrmalý çeþitli sözler, eylem-ler özümüze kötülük tohumu olarak ekilmektedir. Planlý ve sinsi olarak hareket eden kötücül faaliyetler artýk meyvelerini vermeye baþladý...