ÞÜPHECÝLÝÐÝN BÝLÝMSEL ÝZAHI

Þüphecilik hakkýnda insanlarýn kiþisel düþünceleri mutlaka vardýr ancak þüpheciliði bilimsel verilerle okuyup anlamakta fayda vardýr. Konuyla ilgili kiþisel düþüncemi belirtmeden evvel bilimin tespitlere bakalým:

Açýk kaynaklardan elde ettiðim bilgiler kýsaca þöyledir:

Þüphecilik, Helenistik bir felsefe okuludur. Þüphecilik, en basit haliyle, kiþinin doðruluk deðeri bulunan iddialardan ve nihai gerçeklerin öne sürülmesinden kaçýnmasý gerektiðini savunur.

Þüpheci yaklaþým nedir?

Kuþkuculuk, insanlar için baþkalarýna farklý gözle bakma, onlara güvenmeme, onlarýn kendisini aldatacaðý, yalan söyleyeceði vb. düþüncelere kapýlmasýdýr. Herkesin kendisine karþý farklý iþler peþinde olduðunu ve bu düþünceleri ile çevresindekilerin tamamý hakkýnda kuþku duyduklarý bir bakýþ açýsýdýr.

Þüpheci felsefede nedir?

Felsefede þüphecilik; yaygýn olarak benimsenen birçok inancýn haksýz olduðu veya bilgi oluþturmadýðý görü-þüdür. “Herkes belirli iddialara karþý þüpheci olmalýdýr” tezini ileri sürer. Þüphe veya kuþku, bir insanýn bir olay karþýsýnda duyduðu emin olamama duygusu veya güvensizlik duygusu-dur. Þüphenin genel tanýmý ise; "inanç ve inançsýzlýk arasýnda kalan duygudur” Þüphe, çoðu insan için olaðan bir duygu olsa da, kimi zaman bu duygu gereksiz veya aþýrý olarak belirebilir.

Þüpheci insan ne demek?

Kuþkucu, gergin, alýngan kiþilerdir. Diðer kiþilerin onlar hakkýnda kötü düþünceler beslediðini düþündükleri için yalnýz kalmayý tercih ederler. Bu kiþilerde baþkalarýna soðuk, mesafeli duran, çabuk eleþtiren, eleþtiri kaldýrma-yan özellikleri belirgindir.

Þüphecilik hangi hastalýðýn belirtisidir?

Erdem Psikiyatrinin tespitlerine göre Paranoid kiþilik bozukluðu halk arasýnda paranoya olarak bilinen psikolojik bir rahatsýzlýktýr. En genel tanýmý ile bu rahatsýzlýk bireyin diðer insanlara karþý ne-densiz ve devamlý duyduðu þüpheci ve güvensiz yaklaþýmýdýr.

Þüphe metodu nedir?

Bu yöntem, bilgiyi yanlýþlardan ve karýþýk olmaktan arýndýrmayý, eþyanýn hakikatini ortaya çýkarmayý amaçla-maktadýr. Bize göre þüphe, Gazali’nin kabul ettiði gibi bilgi kaynaklarýnýn yeniden incelenmesi ve eleþtirilme-sidir. 

Descartes neden þüphecidir?

Descartes, bugüne kadar güvenilir kabul ettiði her þeyi duyular vasýtasýyla aldýðýný söyleyerek onlarýn bilgisine güvenilemeyeceðini, bu sebepten ötürü her þeyden þüphe ederek iþe baþlayacaðýný söylemiþtir. Descartes'ýn þüpheciliði geçicidir; amacý, kesin ve bizzat kendisinin elde ettiði bir bilgiye varmaktýr.

Paranoyak birine nasýl davranýlmalý?

a-) Açýk ve net konuþun.

b-) Hiçbir þeyi gizleme gereksinimi duymayýn.

c-) Dürüst olun, yalan söylemekten uzaklaþýn.

d-) Öfke durumunuzu her zaman kontrolünüzün altýnda tutun.

Þüphe türleri nelerdir?

Soruþturma evresi, failin suç teþkil eden bir hareketi yapýp yapmadýðý konusundaki þüphe ile baþlar. Ceza yargýlamasý hukuku öðretisinde ''þüphe'' genellikle; basit þüphe, makul þüphe, yeterli þüphe ve kuvvetli þüphe olmak üzere dört dereceye ayrýlýp incelenmektedir. Pek tabi ki, cezalar da þüphe türlerine göre verilmektedir.

Dinde þüphecilik nedir?

Kelime, dinî literatürde özellikle fýkýh ve fýkýh usulünde þer'î bir hüküm, konu veya durumla ilgili kesin bilgi ve kanaate varamamaktan doðan tereddüt ve kararsýzlýðý ifade eder.

Þüphe takýntýsý nasýl geçer?

Þüphe takýntýlýðýna sahip olan bireylerin kendi kendine bir çözüm yolu bulamamasý durumunda yapmasý gere-ken ilk iþ alanýnda uzman olan bir psikologdan yardým almak olacaktýr. Bu alanda uygulanan ikinci etkili tedavi yöntemi ise ilaç tedavisi ile biliþsel – davranýþçý psikoterapidir.

Kaynak: Uzm. Pisikolog Mehmet Cem Yiðit.

Özgün düþüncem:

Þüphe! Ýnsanýn aklýný sarýp sarmalayan, insanlarýn yollarýný deðiþtirmeye zorlayan bir düþünce türü müdür acaba? Yoksa insanlardan uzak kalmayý gerektirecek kadar önemli bir zihin oyunu mu? Ýnsan neden þüphe duyar? Þüphecilik nedeniyle insanlar birbirine güvenmiyor, hatta insanlarla arasýna kalýn duvarlar bile örebiliyor. Küskünlükler, kýrgýnlýklar ve ölene kadar küs kalma hali yaþanýyor.

Bu konuda her insanýn þüphe ve þüphecilik üzerine düþünceleri mutlaka vardýr ve bu düþünceler birbirinden farklý olabilir. Kanaatimce insanlarýn þüpheci olmasýnýn bazý sebepleri vardýr: Yaþadýðýmýz dünyada ya da ülkede ahlaki yozlaþmalar almýþ baþýný gidiyorsa, sahtekârlýk, ikiyüzlülük, hile, yalan, iftira yaygýn hale gelmiþ ve toplum tarafýndan da kanýksanmýþ ise dürüst yaþamayý ilke edinen insanlar güven duygularýný kaybedebilirler ve her konuþtuðu insana inanýp inanmama konusunda gelgitler yaþayabilirler. Yapýlan yazýlý ya da sözlü anlaþmalarda da ciddi güven bunalýmý yaþarlar: “Ya baþýma bir þey gelirse! Ya beni aldatýrlarsa” diye kaygýlanýrlar. Ýþte bu ve benzeri durumlar ülkemizde antideprasan haplarýnýn çok yoðun olarak tüketilmesine neden olmaktadýr.

Birbiri üstüne bindirilen bu sosyal çürümelerin temelinde ekonomik bunalým önemli bir etkendir.  Çaresiz, iþsiz, geleceði kararan insanlar, vicdanlarý aðlatan cinayetleri gördükçe psikoloji daha da derinden etkilenmekte; þüphecilik çaresizliði, çaresizlik de cinnet halini, cinnet hali de intiharlara sebep olmaktadýr. Zihni berrak, geleceði güvenle bakabilen bir toplumun inþasý için ekonomik sorunlarýn acilen temelden çözülmesi gerekir. Siyaset kurumu, yönettiði halkýna güven verebilmelidir. Suçlarý önlemek hatta kökten kazýmak için etkin cezalar verilmelidir, diye düþünüyorum.