Ýbn-i Sina günümüz Özbekistan’ýnda yer alan Buhara yakýnlarýndaki Afshona (Afþana) köyünde 980 yýlýnda dünyaya gelmiþtir. Afþana adýnýn Avþarlardan geldiði söylenmektedir. Dahasý aslýnýn Avþar (Afþar) olduðuna dair tarih tezleri de söz konusudur. Týp bilimi denildiðinde ilk akla gelen kiþidir. Ortaya koyduðu eserler, Batý üniversitelerinde yüzyýllar boyunca (kimi kaynaklarda yedi yüzyýl) ders kitabý olarak okutulmuþtur. 1037 yýlýnda Hemedan’da sonsuzluða yürümüþtür.

Büyük Selçuklu Devleti’nin ünlü komutaný Aksungur, Avþarlardandýr. Doðu ve Güneydoðu Anadolu ile Türkmeneli’nin doðu ve batý bölgelerinin Türkleþmesine, Müslümanlaþmasýna katký yapmýþtýr. Sultan Melikþah tarafýndan Halep’e vali olarak atanmýþtýr. Melikþah’ýn 1092 yýlýnda ölmesi; amcasý Tutuþ’un Selçuklu tahtýnda hak iddia etmesi; Aksungur’un, tahtýn asýl sahibi olan Berkyaruk’a destek vermesi ile baþlayan süreçte Tutuþ, Halep valisi Aksungur’un üzerine yürümüþ ve 1094 yýlýnda yapýlan savaþ sonrasýnda Aksungur hayatýný kaybetmiþtir. Onun hâkim olduðu bölgeleri Aksungurlular Beyliði olarak adlandýran kaynaklar da vardýr.

Aksungur Bey’in horantasýndan gelen Musul atabeyi Nureddin Zengi de haliyle bir Avþar büyüðüdür. 1118 yýlýnda Musul’da doðmuþtur. Sonradan Halep’i de alarak atabeyliði geniþletmiþtir. Kendisi Haçlýlarýn Ortadoðu’dan çýkmasýný ve Eyyubîler, Memluklar (Ed-Devlet’itTurkiyya) gibi adlarla anýlan Ortadoðu Türk Devleti’nin temellerinin atýlmasýný saðlayan kiþidir. Nureddin Zengi tarafýndan gönderilen Selahaddin Eyyubi komutasýnda Türk ordusu Kudüs’ü Haçlýlardan geri almýþtýr. Nureddin Zengi, 1174 yýlýnda Þam yakýnlarýnda sonsuzluða yürümüþtür.

Huzistan Beyliði’nin kurucusu Aydoðdu Bey, Avþarlardandýr. Kendisi büyük bir komutan, âdil bir yöneticidir. Horasan üzerinden gelerek yerleþtiði Huzistan yöresinde çok etkili olmuþtur. Onun sayesinde bu bölge huzura, barýþa kavuþmuþtur. Huzistan Beyliði, Musul Atabeyliði ile birlikte Avþarlarýn ilk siyasal örgütlenmeleridir. Sözde Ýran olarak adlandýrýlan ülkedeki Huzistan Eyaleti’nin adý, Oghuz’dan yani Oðuz’dan/Oðuzlardan gelir bu arada.

Anadolu’da, Türkçenin resmî dil olmasýný saðlayan Karamanoðlu Mehmet Bey, Avþarlardandýr. 1277 yýlýnda Mersin’in, Mut ilçesinde Moðollarla yapýlan savaþta sonsuzluða yürümüþtür. Anadolu’da ilk mehter takýmý, ilk Türkçe týp kitabý, ilk Türk alfabesi Karamanoðullarýna aittir. Yine bir Hýristiyan prensliði ortadan kaldýrarak yerine kurulan tek beylik Karamanoðullarýdýr. Osmanlý, Karamanoðullarý oymak ve obalarýný Balkanlara, Ortadoðu’ya, Kuzey Afrika kýyýlarýna sürgün ederek bu güçlü rakibini ortadan kaldýrmaya çalýþmýþtýr.

Anadolu Türkçesinin ve dahi Türk halk edebiyatý ile Türk tasavvuf edebiyatýnýn pîri olan -Türkçe âþýðý- Yunus Emre Karamanlýdýr. Dedesi Hacý Ýsmail Horasan’dan gelerek Karaman’a, þimdilerin Hacý Ýsmail Köyü’ne yerleþmiþtir. Yunus Emre 1240-1241 yýllarýnda burada doðmuþtur. Eðitimini tamamladýktan sonra Karamanoðlu Ýbrahim Bey’in izni ile Karaman’a 29 km uzaklýkta bulunan Yerce’ye yerleþmiþ ve burada dergâhýný, tekkesini kurmuþtur. “Gelin tanýþ olalým./Ýþi kolay kýlalým./Sevelim, sevilelim./Dünya kimseye kalmaz.” diyen pîrimiz Yunus Emre 1320-1321 yýllarýnda yine burada yani Karaman’da sonsuzluða yürümüþtür.

15. yüzyýlda yaþamýþ olan Kaygusuz Abdal, Avþarlardandýr. Asýl adý AlâaddinGaybî olan ünlü halk ozaný, Alaiye (Alanya) beyi Karamanoðlu Hüsameddin Mahmut’un oðludur. Antalya/Elmalý’daki Tekke Köyü’nde yaþayan Abdal Musa’ya baðlanarak adýný tasavvufun unutulmazlarý arasýna yazdýrmýþtýr. Yunus Emre’den sonra ikinci büyük tasavvuf ozaný olduðu kabul edilir. Hece ve aruz ölçüsünde yazdýðý þiirlerinin yanýnda nesir türünde de eserler vermiþtir. Divan, Gülistan, Mesnevi Baba Kaygusuz, Gevhername, Minbername, Budalaname, Kitab-ý Miglate, Vücutname gibi nazýmlý (manzum) eserler yanýnda Sarayname ve Dilgüþa gibi nazýmlý ve nesirli (mensur) karma türde eserler de vermiþtir. Budalaname, Esrar-ý Huruf, Maðlataname adlý eserler nesir türünde ve tasavvufla ilgiliyken; Cefriyye-i Kaygusuz ebcet hesabý üzerinden kaleme alýnmýþ olup, gelecekle ilgili (fütürism) konularý içerir. Dilgüþa, Dolapname, Sarayname gibi eserleri Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý tarafýndan yayýnlamýþtýr. Eserlerinde saf ve duru bir Türkçe göze çarpar. Kimi þiirlerindeki alaycý, iðneleyici üslup okuyucuyu kendisine baðlar. “Ýnsan kendini ancak kendine bakarak anlar.” diyen pîrimizin bir dörtlüðüne yer verelim: “Türk dilin Tanrý buyurdý Cebrail / Türk dilince sölegil dur git digil / Türk dilince Cebrail ”hey dur” didi / Durý gel uçmagýn terkin ur didi.”

Çin’e akýn düzenleyen son Türk cihangiri olan Nadir Þah, Avþarlarýn Kýrklý oymaðýndandýr. “Avþar yurdu” olarak da anýlan Horasan’dan olan Nadir Þah, 1688 yýlýnda Kübhân’da dünyaya gelmiþtir. Safevîlerde baþ gösteren iç karýþýklýklar üzerine ülkede barýþý ve huzuru saðlamýþtýr. Bunun üzerine -üstelik de Hanefî mezhebinden olmasýna raðmen- devletin ileri gelenlerinin daveti ile tahta çýkmýþtýr. Devletin sýnýrlarýný kýsa süre içerisinde Doðu Anadolu’dan, Hindistan’a; Özbekistan’dan, Arap Yarýmadasý’nda kadar geniþletmiþtir. Þiî-Sünnî ayrýþmasýný, sürtüþmesini ortadan kaldýrmak için yoðun çaba göstermiþtir. 1747 yýlýnda Sîstân isyanýný bastýrmak üzere seferdeyken Fethâbâd yakýnlarýnda gerçekleþtirilen bir suikast sonucu sonsuzluða yürümüþtür.

Dadaloðlu pîrimiz 1785 yýlýnda Kayseri’nin Tomarza ilçesinde doðmuþtur. Avþarlarýn Karahacýlý oymaðýnýn Hocalý obasýndandýr. Asýl adý Veli’dir. Yine anasý da bir baþka Avþar oymaðý olan Ceritlerdendir. “Ferman padiþahýn daðlar birimdir.”, “Aslý kurttur, kurt yavrusu kurt olur.”, “Ölen ölür, kalan saðlar bizimdir.” gibi dizeleri atasözü misali belleklere kazýnmýþtýr. Osmanlý’nýn, hakkýnda verdiði ölüm fermaný yüzünden bir çadýrda üç günden fazla yatmadýðý; -baþta Karahacýlýlar olmak üzere- Avþar obalarýnýn da onu baðýrlarýna bastýklarý söylenir. 1750’lerde baþlayýp, 1860’lara kadar süren ve Niðde’den, Halep’e kadar çok geniþ bir sahada etkili olan Avþar kalkýþmasý (isyan) sýrasýnda Çukurova’dan alýnan Karahacýlý Avþarlarý yurdun dört bir yanýna sürgün edilmiþlerdir. Yaþlý kurt, 1868 yýlýnda Ýçel (Mersin) dolaylarýnda sonsuzluða yürümüþtür. Millî þehitlerimizden Ömer Halisdemir de Dadaloðlu’nun annesinin oymaðý olan Ceritlerdendir bu arada.

Karacaoðlan’ýn hangi oymaktan ve/veya obadan olduðu kesin olarak bilinmemekle birlikte yakýmlarýnda (þiir) sýk sýk Avþar elleri, Avþar yataðý, Avþar beyleri, Avþar güzeli, Avþar dövüþü, Avþar kurnazý... gibi tanýmlamalara yer vermiþ olmasýndan ötürü kendisinin de Avþar olabileceði ileri sürülmüþtür. Barak ve/veya Farsak (Varsak) olduðu da söylenmektedir. Kimi kaynaklar 1606 yýlýnda Çukurova’da doðup, yine Çukurova’da, 1679 (ya da 1689) yýlýnda sonsuzluða yürüdüðünü yazsa da asýl memleketi Karamanoðullarýnýn kuruluþuna ev sahipliði yapan Taþeli Yöresi'dir. Karaman/Baþdere'de doðduðu, mezarýnýn da Mersin'in (Ýçel) Mut ilçesinde olduðu söylenmektedir. Ozanýn doðup büyüdüðü, yaþadýðý topraklar olan - Karaman il sýnýrlarý içerisindeki- Ermenek, Sarýveliler, Barçýn Yaylasý, Balkaman/Balkusan gibi yerler ile Alanya, Gazipaþa, Anamur gibi kýyý yerleþimleri bir Avþar devleti olan Karamanoðullarý ile özdeþleþmiþ yerlerdir. Türk halk edebiyatýnýn ve âþýklýk geleneðinin en önemli temsilcilerindendir.

Pîri Reis, Karamanoðlu Avþarlarýndandýr. 1470 yýlýnda doðmuþ; 8 yaþýna kadar Karaman’da yaþamýþ, sonrasýnda yine Karaman’da bulunan ve Karamanoðlu Alâeddin Bey’in hanýmý ayný zamanda da Sultan 1. Murat’ýn kýzý olan Nefise Sultan tarafýndan 1382 yýlýnda yaptýrýlan Hatuniye Medresesinde eðitim görmüþtür. Umman ve Kenger körfezlerini kapsayan son seferinde Portekiz donanmasýna karþý elde ettiði üç gemi dolusu ganimeti Basra ve Kahire’deki valilere yedirmeyip, Ýstanbul’a gönderdiði için söz konusu valilerin hýþmýna uðramýþ; bu iki vali/paþanýn yalan ve iftiralarýna kanan Osmanlý padiþahý Kanunî Sultan Süleyman’ýn buyruðu ile 1553 yýlýnda Kahire’de haksýz yere boðdurularak sonsuzluða yürümüþtür. Çizdiði haritalar bugün bile dünyanýn ilgisini çekmekte, hayranlýðýný kazanmaktadýr. 1553 yýlýnda boðdurulan bir baþka kiþi ise Þehzade Mustafa olup; idamýnýn nelere mal’olduðu herkesçe bilinmektedir. Aslýna bakarsanýz (haddizatýnda) Osmanlý’da iþlerin kötü gitmeye baþlamasý -sözde- “Muhteþem” Süleyman dönemiyle baþlamýþtýr. Hatta Osmanlý Devleti’nde en yüksek enflasyon deðerlerinin bu dönemde olduðu söylenir. Babasý Yavuz Selim’in aðzýna kadar altýnla doldurduðu devlet hazinesini tüketmesi de cabasý..

Þahkulu (Þah Kulu Baba Tekeli), Teke yöresi Avþarlarýndandýr. Þah Ýsmail’in babasý Þeyh Haydar’ýn halifelerinden olan babasý Hasan, Antalya/Korkuteli’ye yerleþmiþ ve Þahkulu burada doðmuþtur. Osmanlý’nýn devþirme paþalarý halkýn elindeki topraðý alýp, halký týmar marabasý yapmaya yeltenince, Osmanlý kuvvetlerine kök söktürmüþ; onlarý Antalya’dan, Kütahya’ya kadar kovalamýþtýr. Uzun süren çatýþma ve savaþ ortamýnda, yanýndaki Türkmen yiðitlerinin günden güne eriyip, azalmasý üzerine taraftarlarý ile birlikte Azerbaycan dolaylarýna göç etmek için yola çýkmýþ ama kendisini takip eden Vezir-i Âzam Hadým Ali Paþa komutasýndaki Osmanlý kuvvetleri ile 1511 yýlýnda Sivas yakýnlarýnda yapýlan savaþta okla vurulmak suretiyle sonsuzluða yürümüþtür.

Köroðlu’nun (Azerbaycan’daki adýyla Qoroðlu/Koroðlu), Bolu’nun Dörtdivan ilçesinde yaþadýðý söylense de kimi araþtýrmacýlar onun Tokat yöresi Avþarlarýndan olduðunu ileri sürmüþtür. Zaten þiirlerinde geçen Çamlýbel de Bolu’da deðil Tokat taraflarýndadýr. Osmanlý’nýn, Bolu beyini göndererek onu hizaya sokmaya çalýþtýðý ama Köroðlu’nun, Bolu beyine yiðitlik dersi verdiði anlatýlýr. Destansý hayatý Azerbaycan ve Türkmenistan’da da dillerdedir. Þiirlerinde geçen “Çaðýrýn Ardahan’dan Kýzýlbaþ gelsin.” gibi hüzünlü (dramatik) dizeler onun “devþirme” devletine dönüþen Osmanlý’ya deðil de Azerbaycan-Ýran-Türkmenistan-Afganistan hattýndaki “Türkmen” devletine yakýnlýk duyduðunu ortaya koymaktadýr. Doðum ve ölüm tarihlerini bilmemekle birlikte, Köroðlu’nun 16. yüzyýlda yaþadýðýný -Evliya Çelebi’nin de tanýklýðý ile- kesin (net) olarak biliyoruz.

Atatürk, Karamanoðullarý Avþarlarýnýn Kýzýllar oymaðýnýn Kocabaþlar obasýndandýr. (Kocabaþ ve/veya kocakafa deyimi, Yörükler arasýnda “akýllý, bilgili” anlamlarýna gelen bir sözdür bu arada.) Fatih Sultan Mehmet döneminde, Makedonya’nýn, Kocacýk Beli’ne ileri karakol amaçlý olarak sürgün edilmiþlerdir. Bu bel (geçit) askerî (stratejik) açýdan çok önemli olup; Sýrp, Hýrvat vd. eþkýyalar pusu atarak küçük askerî birliklere saldýrmakta, Osmanlý kervanlarýný yaðmalamaktadýr. Osmanlý Devleti, Kýzýllar oymaðýnýn bir kýsmýný buraya yerleþtirerek hem yörenin güvenliðini hem de askerî harekâtlarda ordunun beslenmesini (iaþe) saðlamýþtýr. Osmanlý Devleti, Karamanoðullarýný oluþturan oymaklarý (aþiret) Fatih’le baþlayan süreçte Balkanlara; Yavuz Sultan Selim’le baþlayan süreçte ise Kuzey Afrika’ya ve yine Halep, Kýbrýs, Ahýska gibi yurt köþelerine sürgün ederek bu güçlü rakibini zayýflatma ve ortadan kaldýrma siyaseti gütmüþtür. Misal Yavuz Sultan Selim, Mýsýr’ý aldýktan sonra -günümüzde Libya olarak anýlan- Bingazi, Batý Trablus (Trablusgarp) taraflarýna 200 bin çadýrlýk Karamanoðlu Avþar’ý sürgün/zorunlu iskân edilmiþtir. Hatta bu Avþarlar 1711-1835 yýllarý arasýnda burada bir de beylik kurmuþlardýr. Enver Paþa komutasýndaki Osmanlý/Türk subaylarýnýn, Trablusgarp Savaþý’nda Ýtalyanlara karþý sergiledikleri destansý direniþin belkemiðini de yine bu Avþar Türkleri oluþturmuþtur. Libya, Çanakkale, Doðu Anadolu, Suriye, Filistin diye giden çeþitli cephelerde savaþan ve Kurtuluþ Savaþý ile de Anadolu Türklüðünü yok olmaktan kurtaran, silkelenip yeniden ayaða kalkmasýný saðlayan büyük önder Gâzi Mustafa Kemal Atatürk 1881 yýlýnda Selanik’te doðmuþ, 1938 yýlýnda Ýstanbul’da sonsuzluða yürümüþtür.

Kuva-yýMillîye’nin önde gelenlerinden ve dahi Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal kahramanlarýndan olan Kâzým Karabekir aslen Karamanoðlu Avþarlarýndandýr. Babasý Mehmed Emin Paþa, annesi Havva Haným’dýr. Aile, Karaman’ýn o zamanki adý Kasaba olan Kâzýmkarabekir Ýlçesinde Karabekiroðullarý olarak tanýnýr. Öðrenim hayatý Van’da baþlar ve Harput, Mekke derken Ýstanbul’da askerî okullarda tamamlanýr. 1905’te kurmay yüzbaþý olarak Manastýr’a atanýr. Rum ve Ermeni çetelerine karþý mücadelede, 31 Mart ve Arnavutluk ayaklanmalarýnýn bastýrýlmasýnda, Balkan Savaþlarý’nda görev alýr. Sonrasýnda I. Dünya Savaþý’na katýlarak sýrasýyla Baðdat, Çanakkale ve tekrar Baðdat’ta (Kut’ülAmare) savaþýr. Ardýndan 2. kolordu komutaný (ayrýca 2. ordu komutan vekili) olur ve Doðu Cephesi’nde Rus ve Ermeni birleþik ordusuna karþý savaþýr. Tebriz ve Bakü’yü ele geçirmek isteyen Ýngiliz ordusunu geri püskürterek 1918’de Azerbaycan’ý kurtarýr. Revan’ý (þimdilerin Ermenistan’ý) ve Güney Azerbaycan’ý kurtarmak üzereyken müttefik Alman ordusunun yenilmeye baþlamasý üzerine ordusunu Nahçývan’a geri çekmek zorunda kalýr. Mondros sonrasý Ýstanbul’a çaðrýlýr ve Genel Kurmay Baþkanlýðý teklif edilir. Görevi kabul etmeyince Tekirdað 14. Kolordu Komutanlýðýna, onu da kabul etmeyince 13 Mart 1919’da bu kez Erzurum 15. Kolordu Komutanlýðý’na atanýr. Sonrasýnda Gâzi Mustafa Kemal Paþa’nýn önderliðinde baþlayan Kurtuluþ Savaþý’na katýlýr.

Âþýk Veysel, Avþarlarýnýn Þatýrlý oymaðýndandýr. Þatýr, çadýr demektir. Sivas’ýn, Þarkýþla ilçesinde 1894 yýlýnda dünyaya gelmiþtir. Küçük yaþta görme yetisini kaybedince, babasýnýn “oyalansýn” diyerekten eline tutuþturduðu baðlama hayatýný deðiþtirmiþ, onun dünya çapýnda bir ozan olmasýný saðlamýþtýr. “Ben saðdan-soldan; Komünizmden anlamam. Benim kafam bunlara basmaz. Ben Atatürk’ün dosdoðru yolundan asla ayrýlmadým.” diyecek kadar Atatürk ve cumhuriyet âþýðý bir halk ozanýmýzdýr. Dünyayý iki kapýlý bir hana benzeten Âþýk Veysel Þatýroðlu, 1973 yýlýnda yine doðduðu yer olan Þarkýþla’da sonsuzluða yürümüþtür.

Rauf Denktaþ Karamanoðullarý Avþarlarýndandýr. Kabakulak veya Kabasakal adlý bir oymaða/obaya baðlýdýr. Bu bilgi bizzat oðlu Serdar Denktaþ’a aittir. Ama ne yazýk ki oymak/oba hakkýnda fazla bilgi bulunmamaktadýr. Osmanlý Devleti adayý fethedince Karaman-Ýçel-Adana-Kayseri hattýndaki Zekeriyalýlar, Karahacýlýlar, Þamlý, Sindel, Horzum, Deller (Deliler), Köseli, Sülübeyli gibi Avþar oymak/oba Yörüklerini adaya sürgün/zorunlu iskân etmiþtir. Hatta sürgünün ilk zamanlarýnda kimi obalar -gemi kaptanlarýný da öldürerek- tekrar Toroslara sýðýnmýþtýr. Sonrasýnda gelen Türkmen yerleþimleri askerî gözetim altýnda mümkün olabilmiþtir. Týpký 1924 yýlýnda Kýbrýs’ýn Baf kentinde doðan Rauf Denktaþ gibi bir baþka efsane Dr. Fazýl Küçük de Kayseri/Sarýz Avþarlarýndandýr. Dahasý adada baþbakanlýk ve cumhurbaþkanlýðý da yapmýþ olan Derviþ Eroðlu’nun aslý da Kayseri/Talas Avþarlarýndandýr. Öyle ki Rauf Denktaþ tarafýndan kurulan ve adanýn CHP’si konumunda bulunan Ulusal Birlik Partisinin bir Avþar partisi olduðu söylense yeridir. Büyük dava adamý Rauf Denktaþ 2012 yýlýnda, Lefkoþa’da sonsuzluða yürümüþtür.

Alpaslan Türkeþ, Avþarlarýn Deller (Deliler) oymaðýnýn Köþkerli (Köþger) obasýndandýr. Osmanlý’nýn devþirme paþalarýnýn düþüncesizce bir hareketle Avþar yaylaklarýný, Rus zulmünden kaçarak Anadolu’ya gelen bir baþka Turan/Türk topluluðu olan Çerkezlere vermesi; baharla birlikte göçe baþlayan ve yurtlarýnýn elden gittiðini gören Avþarlarýn, Çerkezleri Sivas’ýn ötelerine kadar sürmesi üzerine Çerkezlerin etkin olduðu Osmanlý Sarayý devreye girerek Avþarlarý sert bir þekilde cezalandýrmýþtýr. Bu süreçte Köþkerli obasý önce Kayseri’den, Mersin’e sürülmüþ; buradan kaçýp tekrar Pýnarbaþý’ya dönünce bu kez de -dönemesinler diye- Kýbrýs’a sürgün edilmiþtir. Asýl adý “Ali Arslan” olan Alparslan Türkeþ, 1917 yýlýnda Lefkoþa’da doðmuþtur. Kýbrýs’ta henüz ortaokulda okurken, duvara astýklarý mareþal üniformalý Atatürk resmini indirmeye kalkan Ýngiliz müdür yardýmcýsýný -sandalyesini tekmeleyip düþürdükten sonra- birkaç arkadaþý ile birlikte pencereden aþaðý atmýþlardýr. Bu olay sonrasýnda babasý, oðlunu alýp Ýstanbul’a gelmiþtir. Bir gün Kýbrýs’ýn kurtulacaðýný bunun da askerler eliyle olacaðýný düþünen baba, oðlunu askerî okula kaydettirmek ister. O dönem Kýbrýs, Ýngilizlerin elinde olduðu ve ada sakinleri de hukuken Ýngiliz vatandaþý sayýldýðý için okul yetkilileri kayýt iþlemini yapmaz. Çaresiz otele dönüp eþyalarýný toplayan ve Kýbrýs’a dönmek üzere olan baba, eline geçen bir gazeteden Genelkurmay Baþkaný Fevzi Çakmak’ýn Ýstanbul’a gelip, burada 1. Ordu birliklerini denetleyeceðini öðrenir. Bir yolunu bulup Paþa’yla görüþürler. Sonrasýnda Fevzi Çakmak’ýn özel izniyle Alpaslan Türkeþ’in okul kaydý yapýlýr. “Biz, ne saðcýyýz ne solcu; biz milliyetçiyiz!.” diyen Baþbuð Alparslan Türkeþ Ankara’da, 1997 yýlýnda sonsuzluða yürümüþtür.

Muhsin Yazýcýoðlu 1954 yýlýnda Sivas’ýn Þarkýþla ilçesinde doðmuþtur. Avþarlarýn Kýzýlaliler oymaðýndandýr. Geçmiþi, Akkoyunlular döneminde Halep’e yerleþen Avþarlara dayanýr. Yaylak-kýþlak geleneðinden ötürü bahar ve yaz aylarýnda Sivas’a kadar çýkan kimi oymak ve obalar zamanla buralara yerleþip kalmýþtýr. Siyasetin saðduyulu seslerinden biri olan Muhsin Yazýcýoðlu 2009 seçimlerinde -kendisi gibi Avþar Türkmenlerinin yaþadýðý- Çaðlayancerit’e bir ziyarette bulunmuþ, buradan Yozgat’ýn Yerköy ilçesine giderken Kahramanmaraþ’ýn Göksun ilçesinde meydana gelen bir helikopter kazasý daha doðrusu suikast sonucu sonsuzluða yürümüþtür. “Ben Türk’üm; Türk, esir olmaz!.” sözü geride hoþ bir sedâ olarak kalmýþtýr.

Özay Gönlüm Avþarlardandýr. 1940 yýlýnda Denizli’nin Tavas ilçesinde doðmuþtur. Büyük çoðunluðu Batý Anadolu’dan özellikle de Denizli yöresinden olmak üzere 3400’den fazla türkü derleyen sanatçýnýn eserleri arasýnda Arabaya taþ koydum, Asmam çardaktan, Baðlamamýn düðümü, Cemile’min gezdiði daðlar meþeli, Çil horoz, Çöz de al Mýstývali, Daðlarýn baþýndayým, Denizli’nin horozlarý, Elif dedim be dedim, Elindedir baðlama, Gýmýldanýver, Hatçam çýkmýþ gül dalýna, Ýki keklik, Karahisar kalesi, Sobalarýnda kuru da meþe yanýyor… gibi türkülerini sayabiliriz. Türk kültürünün ortaya çýkarýlmasý, geliþtirilmesi için Kültür Bakanlýðý ve TRT çatýsý altýnda uzun yýllar emek harcayan Özay Gönlüm yine ABD, Avrupa ülkeleri, Avustralya, Hindistan, Çin gibi dünyanýn farklý yerlerinde de sahneye çýkarak Türkiye’nin/Türk kültürünün tanýnmasý/tanýtýlmasý için de çaba göstermiþtir. Cura-baðlama-çöðür üçlüsünden oluþan “Yaren” adlý sazý ile özdeþleþmiþ olan Özay Gönlüm 2000 yýlýnda Ankara’da sonsuzluða yürümüþtür.

Barýþ Manço Karamanoðlu Avþarlarýndandýr. 1424 yýlýnda Karaman beyi olan 2. Ýbrahim, 1464 yýlýnda öldüðünde ardýnda dört oðul býrakýr. Ýshak, Kasým, Pir Ahmet ve 10 yaþýndaki Osman… Ýshak Bey, 1465’te ölür. Kasým Bey, can dostu -ve bir dönem Karaman Valiliði de yapan- Cem Sultan’la Vatikan’a gider. Onun ölümünden sonra Güney Fransa’ya geçerek Doðu Pirene’deCaramany Prensliðini kurar. 17. yüzyýlda, Chimay ailesinden bir prensesle evlilik yoluyla birleþirler ve Caraman-Chimay Prensliðini kurarlar. Ailenin þatosu günümüzde Belçika’nýn güneyinde, Fransa sýnýrýna yakýn bir yörededir. Fatih’in emri üzerine harekete geçen Gedik Ahmet Paþa 1471’de Karamanlý ülkesinin Akdeniz Bölgesi’nde kalan topraklarýný da ele geçirir. 17 yaþýnda olan Osman ise Alanya Kalesi’nde tutsak edilir. Fatih, henüz yaþý küçük olan Osman ve horantasýný Rumeli vilayetinin -Vardar Nehri’nin güney batýsýndaki- Serfiçe Sancaðý’na (günümüzde Arnavutluk-Makedonya sýnýrý) bin sipahilik bir uçbeyliði görevi ile birlikte sürgün/zorunlu iskân eder. Osman Bey ve horantasý bu yörede Karamançozadeler olarak tanýnýr. Yani Karamanoðullarý… Balkanlarda Türklere yönelik soykýrým/toplukýyýmlar baþlayýnca 1875 yýlýnda Ýstanbul’a göçerler. O zaman 4 yaþýnda olan Abdi, büyür ve Osmanlý’nýn son Filistin/Arabistan Valisi Macit Bey’in kýz kardeþi -ve Gülpembe þarkýsýna esin kaynaðý olan- Nimet Haným’la evlenir. Bu evlilikten Ýsmail Hakký dünyaya gelir. Genç Cumhuriyet’te Ziraat Bankasý Genel Müdürü, Köy Kredi Kooperatifleri kurucusu gibi hizmetlerde bulunmuþ olan Ýsmail Hakký’nýn da 1943 yýlýnda bir oðlu olur. Adýný Tosun Yusuf Mehmet Barýþ koyarlar. Bu çocuk büyür ve Balkanlardan, Japonya’ya kadar tanýnan, sevilen Barýþ Manço olur. “Býyýklarýmý Göktürklerden, uzun saçlarýmý Oðuzlardan aldým.” diyen ve 1975’te çýkardýðý ilk albümüne Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yýlýna ithafen “2023” adýný veren Barýþ Manço 1999 yýlýnda sonsuzluða yürümüþtür.

Gerçek adý Þerif Cýrýk olan Âþýk Mahzuni Þerif 17 Kasým 1939 tarihinde Kahramanmaraþ/Afþin’e baðlý bir köyde doðmuþ; 17 Mayýs 2002 tarihinde Almanya’nýn Köln kentinde sonsuzluða yürümüþtür. Vasiyeti üzerine Nevþehir/Hacýbektaþ ilçesindeki Hacýbektaþ Mezarlýðýna yerlenmiþtir. “Avþar boyundan bir Türk olarak, Türkçe bize Hacý Bektaþlardan mirastýr. Onu yaþatmak bu mirasa sahip çýkmaktýr…” diyen ünlü ozandan geriye “Ýþte gidiyorum çeþm-i siyahým”, “Bana dönek demiþ itin birisi”, “Amerika katil, katil” gibi dillerden düþmeyen türküleri yadigâr kalmýþtýr.

Ömer Halisdemir 1974 yýlýnda Niðde’nin Bor ilçesinde doðmuþtur. Avþarlarýn Cerit oymaðýndandýr. Devecilik yani taþýmacýlýk iþleri yapan aile Kahramanmaraþ/Çaðlayancerit’ten, Niðde/Bor’un Çukurkuyu Köyü’ne göç etmiþtir. Çobanlýk yaparak büyüyen, öðrenim hayatý yokluklar içinde geçen Ömer Halisdemir vatanî görevi sonrasýnda asker ocaðýnda kalmýþtýr. “Bordo bereliler” olarak adlandýrýlan özel kuvvetlerde uzun yýllar görev yapmýþ, hem sahada hem de eðitimci olarak üstün baþarý göstermiþtir. 15 Temmuz cunta giriþimi sýrasýnda 16 Temmuz 2016 tarihinin ilk saatlerinde þehit edilerek, sonsuzluða yürümüþtür. Dadaloðlu’nun annesi de Cerit oymaðýndandýr bu arada.

Adýný sevdiðim Avþar (Afþar) ünlüleri… Sultan 2. Abdülhamit döneminin ünlü devlet adamlarýndan Abdurrahman Nurettin Paþa; Kýbrýs’ýn efsanelerinden Dr. Fazýl Küçük, baþbakanlýk ve cumhurbaþkanlýðý yapmýþ Derviþ Eroðlu, “Daha senden gayrý âþýk mý yoktur / Nedir bu telaþýn ey deli gönül” diyen Âþýk Ruhsatî; “Kýþlada Bahar”, “Hancý” gibi birbirinden güzel þiirlerin yazarý Bekir Sýtký Erdoðan; Azerbaycan’da çaðdaþ eðitimin öncülerinden olan Abbaskulu Aða Bakýhanov; Mustafa Yýldýzdoðan’ýn eþsiz yorumuyla dinlediðimiz “Saçlarýn” þiirinin yazarý Hayati Vasfi Taþyürek; aslen Ermenekli olan Doðan Cüceloðlu, Kaya Kuzucu, Gül Ahmet Yiðit, Yusuf Halaçoðlu, Ýbad Hüseyinli, GanirePaþayeva ve daha niceleri… Her ne kadar Avþar olup olmadýklarý bilinmese de ikisi de Karamanlý ülkesinden olan ve Osmanlý’nýn manevî mimarlarý arasýnda yer alan Þeyh Edebali ile -bir cuma hutbesinde Kayý beyliðinin kuruluþunu ilân eden- Dursun Fakýh ile yine Malatya yöresinde yaþayan ve Avþar ya da Beydili olabileceði söylenen Battal Gâzi’yi de anmadan geçmeyelim. Yüce Tanrý, her birinden razý olsun. Ruhlarý þad, ruhlarý Oðuz Kaðan’a yoldaþ olsun. Gittikleri yol, yolumuzdur. Yolumuz kutlu olsun!.

Aziz Dolu Atabey

azizdolu.wordpress.com